PANDEMİ SÜRECİNDE ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUKLARIN GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 126 - 145, 30.01.2021

Beyhan Özge Yersel , Ayşenur Akbaş Ender Durualp

Öz

The aim of this descriptive study was to examine the views of parents with children with special needs between the ages of three-six on their children's with special needs daily life activities during the pandemic. The sample of the study was composed of a total of 40 parents, among whom 36 were mothers and four were fathers, who were selected with the snowball method and who had children with special needs between the ages of three-six and voluntarily participated in the study. The data were collected through the General Information Form and the Family Interview Form, which were developed in line with expert opinions. The General Information Form and the Family Interview Form were sent to the parents electronically and they were asked to fill out. The collected data were analyzed using percentage and frequency values. The findings suggested that, during the pandemic, the special needs children's family relationships were positively affected; the duration of using technological tools increased; the children with special needs started to wash their hands more carefully; and duration of activities, such as drawing and chores, and plays increased. It was also found that the children with special needs mostly preferred educational games; their physical movement needs were not fully satisfied; and there was no change in their health conditions, self-care skills, diet, sleep patterns, interactive book reading. Again in addition, there was no change in their purposes of using technology. The findings obtained from the research were discussed in line with the relevant literature. In line with the all findings, parents, experts, and educators were given specific recommendations.

Anahtar Kelimeler

Pandemi, Özel Gereksinimli Çocuk, Erken Çocukluk Dönemi, Ebeveyn, Günlük Yaşam Aktiviteleri

Kaynakça

• AÇSHB, [AİLE ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI] (2020). İşı̇tme Engellı̇ Bı̇reyler ve Aı̇lelerı̇ne Yönelı̇k Koronavı̇rüs Bı̇lgı̇lendı̇rme Rehberı̇.https://ailevecalisma.gov.tr/media/46160/isitme-engelli-rehber9.pdf, Erişim Tarihi: 16.11.2020.
• ADAK-ÖZDEMİR, A., & RAMAZAN, O. (2012). Oyuncağa Çocuk, Anne ve Öğretmen Bakış Açısı. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-16.
• AĞADAYI, E., ÇELİK, N., AYHAN BAŞER D. (2020). Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Journal of Turkish Sleep Medicine, 2:65-72.
• AKBIYIK, A., & AVŞAR, Ö. (2020). Coronavirüs Enfeksiyonu Hastalığının (COVID-19) Epidemiyolojisi ve Kontrolü. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 109-116.
• AKÇAY, D., & ÖZCEBE, H. (2012). Okul Öncesi Eğitim Alan Çocukların ve Ailelerinin Bilgisayar Oyunu Oynama Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Çocuk Dergisi, 12 (2), 66-71. AKGÜN-KOSTAK, M., KOCAASLAN, E. N., BİLSEL, A., & MUTLU, A. (2016). 3-6 Yaş Grubu Çocukların Uyku Alışkanlıklarının Belirlenmesi. HSP, 3(1), 123-132.
• AKOĞLU, G., & KARAASLAN, B. T. (2020). COVID-19 ve İzolasyon Sürecinin Çocuklar Üzerindeki Olası Psikososyal Etkileri. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 99-103.
• ALPTUĞ, B. (2020). Çocuk ve Fiziksel Aktivite. http://www.eul.edu.tr/lau-akademisyeni-alptug-pandemi-surecinde-cocuk-ve-fiziksel-aktivite-konusuna-degindi/, Erişim Tarihi: 16.11.2020.
• ALYOUBİ, R. A., & EBTİSAM, A. A. (2020). Experiences of Parenting Child with ASD during COVID-19 Pandemic: A Cross-Sectional Study. Medical Science, 24(106), 3972-3980.
• BARAZZONİ, R., BISCHOFF, S. C., KRZNARIC, Z., PIRLICH, M., & SINGER, P. (2020). Expert Statements and Practical Guidance for 154 dergipark.gov.tr/avrasyasbd Kartal, Ergin & Kanmış Nutritional Management of İndividuals With SARS-CoV-2 İnfection. Clinical Nutrition, 4(20), 301-400.
• BAYHAN, N. P. (2018). Erken müdahale programlarında aile merkezli uygulamalar ve geçiş. İçinde: Özel Gereksinimli Çocuklar, Editör: METİN, E.N. Anı Yayıncılık, Ankara.
• BOZKURT, V. (2020). Salgının Belirsizliği Huzursuzluğu Artırdı, https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/sibel-bagci-uzun/salginin-belirsizligi-huzursuzlugu- artirdi-41501744, Erişim Tarihi: 7.12.2020.
• BULUT, A. (2018). Okul Öncesi Öğrencilerinin Teknoloji Kullanımlarına İlişkin Alışkanlıklarının Gelişim Özellikleri Üzerindeki Etkileri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 52-69.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş. VE DEMİREL, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• CALLEA, M., CAMMARATA‐SCALİSİ, F., GALEOTTİ, A., VİLLANİ, A., & VALENTİNİ, D. (2020). COVID‐19 and Down Syndrome. Acta Paediatrica, 1901-1902.
• CAN, H. B. (2020). Olağanüstü Durumlarda Geliştirilen Sosyal Politikaların Dezavantajlı Gruplar Üzerindeki Etkisinin Sosyal Hizmet Perspektifinden Değerlendirilmesi: Covid-19 Pandemisi Türkiye Örneği. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği, 47-63.
• CRESWELL, J. W. (2013). Research Design: Qualitative, Quantitative, And Mixed Methods Approaches. New York: Sage.
• ÇALIŞKAN, Y. (2020). Covid-19 Pandemisi ve Karantina Sürecinde Çocuk Ruh Sağlığı. Medical Research Reports, 3, 149-154.
• ÇAPARLAR, C. Ö., & DÖNMEZ, A. (2016). Bilimsel Araştırma Nedir, Nasıl Yapılır? Turk J Anaesthesiol Reanim, 44, 212-8.
• DEMİRBAŞ, N. K., & KOÇAK, S. S. (2019). 2-6 YAŞ ARASINDA ÇOCUĞU OLAN EBEVEYNLERİN BAKIŞ AÇISIYLA COVID-19 SALGIN SÜRECİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(6), 328-349.
• DİNÇER, Ç., DEMİRİZ, S., & ERGÜL, A. (2017). Okul Öncesi Dönem Çocukları (36–72 Ay) İçin Özbakım Becerileri Ölçeği-Öğretmen Formu’nun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45, 59-78.
• ERGÜL, C., SARICA, A., & AKOĞLU, G. (2016). Etkileşimli Kitap Okuma: Dil ve Erken Okuryazarlık Becerilerinin Geliştirilmesinde Etkili Bir Yöntem. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(02), 193-206. DOI: 10.21565/ozelegitimdergisi.246307
• ERGÜNEY, M. (2017). İnternetin Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklar Üzerindeki Etkileri Hakkında Bir Araştırma. Ulakbilge, 5(17), 1917-1938.
• GİRLİ, A., ÖZGÖNENEL, S. Ö., SARI, H. Y., & ARDAHAN, E. (2016). Otizmi Olan Çocukların Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi. Çocuk ve Medeniyet, 1(1), 87-99.
• IMRAN, N., ZESHAN, M., & PERVAİZ, Z. (2020). Mental health considerations for children & adolescents in COVID-19 Pandemic. Pakistan Journal of Medical Sciences, 36(COVID19-S4).
• IŞIKOĞLU-ERDOĞAN, N. (2016). Erken Çocukluk Döneminde Çocuk-Ebeveyn Birlikte Okuma Etkinliklerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1071-1086.
• JIAO, W. Y., WANG, L. N., LİU, J., FENG-FANG, S., JİAO, F.Y., PETTOELLO-MANTOVANİ, M., & SOMEKH, E. (2020). Behavioral And Emotional Disorders İn Children During The COVID-19. Epidemic. J Pediatr: Elsevier Public Health Emergency Collection. DOI: 10.1016/j.jpeds.2020.03.013.
• KANDEMİR, B., DURDURAN, Y., PEKCAN, S., & DUMAN, Ç. S. (2016). Çocuk Polikliniğine Başvuran İlköğretim Öğrencilerinde El Yıkama Uygulamalarının Gözlemlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11(1), 32- 36.
• KLEIN, M.D., COOK, R.E., RICHARDSON-GIBBS A.M. (2001). Strategies for Including Children with Special Needs in Early Childhood Settings. Cengage Learning.
• KOÇAK, S. S. (2019). Üstün Yetenekli Çocukların Dijital Oyunlara Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 6(2), 87-102.
• KORKMAZ, B. (2000). Pediatrik davranış nörolojisi. İ. Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları 2000: 245-251.
• KRISHNAN, I., MELLO, G., KOK, S., SABAPATHY, S., MUNIAN, S., CHING, H., KANDASAMY, P., RAMALINGAM, S., BASKARAN, S., KANAN, V. (2020) “Challenges Faced by Hearing Impairment Students During COVID-19”, Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH), 5(8), 106 - 116. doi: https://doi.org/10.47405/mjssh.v5i8.472.
• KURT-DEMİRBAŞ, N., & SEVGİLİ-KOÇAK, S. (2020). 2-6 Yaş Arasında Çocuğu Olan Ebeveynlerin Bakış Açısıyla Covıd-19 Salgın Sürecinin Değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(6), 328-349.
• KÜÇÜKŞEN, K. (2020). Covid-19 Günlerinde “Ev Halleri”nin Karikatürlere Yansıması Göstergebilimsel Bir Analiz. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(6), 38-57.
• LIFTER, K. (2008). Play As A Developmental Domain: Description, Assessment, And Intervention. OSEP National Early Childhood Conference, Washington.
• MATTIOLİ, A. V., & BALLERINI-PUVIANI, M. (2020). Lifestyle at Time of COVID-19: How Could Quarantine Affect Cardiovascular Risk. American Journal of Lifestyle Medicine, 14(3), 240- 242.
• MEGEP [MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ] (2009). Özel Eğı̇tı̇mde Özbakım, http://ismek.ist/files/ismekOrg/file/2016_hbo_program_modulleri/ozelegitimdeözbakim.pdf, Erişim Tarihi: 17.11.2020.
• MUSLU, M., & ERSÜ, D. Ö. (2020). Yeni Koronavirüs (SARS-CoV-2/COVID-19) Pandemisi Sırasında Beslenme Tedavisi ve Önemi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 48(1), 73-82.
• MUTLU, B., ERGİŞİ, A., BÜTÜN-AYHAN, A., & ARAL, N. (2012). Okul Öncesi Dönemde Montessori Eğitimi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 113-128.
• ORÇAN-KAÇAN, M., ATA, S., KİMZAN, İ., & KARAYOL, S. (2019). Bazı Değişkenlere Göre Annelerin Çocuklarının Öz Bakım Becerilerini Destekleme Uygulamaları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 428-446.
• ÖZDEMİR, A. A., & RAMAZAN, O. (2012). Oyuncağa Çocuk, Anne ve Öğretmen Bakış Açısı. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-16.
• ÖZEN, A. (2014). Özel gereksinimli çocuklar ve oyun. İ. H. Diken (Ed.) Erken çocukluk eğitimi içinde (434-457). Ankara: Pegem Akademi.
• RAGAMAYİ, M. P. (2020). Level of Family Bonding Amond Young Adults During National Lockdown Due To Covid-19. UGC CARE Journal, 31(12), 684-698.
• RİCHDALE, A. L., & BAKER, E. K. (2014). Sleep in İndividuals With an İntellectual or Developmental Disabilitiy: Recent Research Reports. Current Developmental Disorders Reports, 1, 74-85. doi: 10.1007/s40474-014-0010-x.
• RİDEOUT, V. (2013). Zero to Eight. Children’s Media Use in America. A Common Sense Media Research Study, Common Sense Media, https://www.commonsensemedia.org/research/zero-to-eight-childrens-media-use-in-america-2013, Erişim Tarihi: 15.11.2020.
• RİDEOUT, V. J., VANDEWATER, E. A., & WARTELLA, E. A. (2003). Zero to Six: Electronic Media in The Lives of İnfants, Toddlers and Preschoolers. Henry J Kaiser Family Foundation, California CA.
• RUNDLE, A.G., PARK, Y, HERBSTMAN, J.B., KINSEY, E.V., WANG, C.Y. (2020). COVID‐19–Related School Closings and Risk of Weight Gain Among Children. Obesity, 28(6), 1008-1009.
• SARI, Ç. (2011). Çocuk Oyun ve Öğrenme. Eğitim-Bir-Sen, 7(20), 21-25.
• ŞAHİN, M. M., VURAL, S., VURALLI, D., YÜKSEL, S., YILDIZ, F., & ASLAN, D. (2008). 6-14 Yaş Grubu Çocuklarda El Yıkama ile İlgili Bir Müdahale Çalışması. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1), 65-70.
• TÖRET, G., ÖZDEMİR, S., GÜREL-SELİMOĞLU, Ö. & ÖZKUBAT, U. (2014). Otizmli Çocuğa Sahip Olan Ebeveynlerin Çocuklarının Günlük Yaşam Özellikleri, Günlük Oyun Etkileşimleri, Problem Davranışlar ve İletişim Stillerine İlişkin Görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 1(15), 1-44.
• TUĞRUL, B. (2015). Oyunun Gücü. Okul Öncesi Eğitimde Oyun içinde. Editör: Ayşe Belgin Aksoy. s.: 9-30, Ankara: Hedef CS Yayıncılık.
• ÜNÜSAN, N. (2020). Okul Öncesi Dönemde Beslenme (11. Bölüm). Anne-Çocuk Beslenmesi içinde, İstanbul Ünı̇versı̇tesı̇ Açık ve Uzaktan Eğı̇tı̇m Fakültesı̇, http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/kok/annecocukbeslenmesi.pdf, Erişim Tarihi: 18.11.2020.
• WHİTEHURST, G. J., FALCO, F. L., LONİGAN, C. J., FİSCHEL, J. E., DEBARYSHE, B. D., VALDEZ-MENCHACA, M. C., & CAULFİELD, M. (1988). Accelerating language development through picture book reading. Developmental psychology, 24(4), 552.
• YAYAN, E. H. (2020). Covid-19 Çocuk Sağlığı ve Bakımı (8.Ünite). Yeni Koronavirüs Hastalığının Toplum Üzerine Etkileri ve Hemşirelik Yaklaşımları içinde. Editörler: Rukuye Aylaz, Erman Yıldız. s.: 76-82, İnönü Üniversitesi Yayınları, Malatya.
• YILDIZ, A., & AKAR-VURAL, R. (2020). Covid-19 Pandemisi ve Derinleşen Eğitim Eşitsizlikleri. Türk Tabipler Birliği Covid-19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu, 556-565.