ŞEMSEDDİN es-SEMERKANDÎ’NİN SEM’İYYAT KONULARINA BAKIŞI

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 191 - 204, 30.01.2021

Mehmet Cüneyt Gökçe

Öz

Semerkant, orta çağda ilim ve kültür merkezi olmuş; İslam medeniyetinin kurulup gelişmesine katkı sağlamış çok önemli bir Maveraünnehr şehridir. Semerkant’ta yetişen bu önemli âlimlerden biri de h.702 yılında vefat etmiş olan Şemseddin Muhammed b. Eşref es-Semerkandî el-Hüseynî’dir. Fıkıh, kelam, astronomi, mantık, cedel, geometri ve tefsir başta olmak üzere pek çok alanda eser vermiştir.
Kelam ilminin ana konuları İlahiyyat, Nübuvvat ve Sem’iyyat başlıkları altında incelenir. İlahiyyat başlığı altında genel olarak yüce Allah’ın varlığı, birliği; isim ve sıfatları incelenir. Nübuvvat ana başlığı altında ise peygamberlik kurumu, ilahî kitaplar, peygamberlerin özellikleri, onlara duyulan ihtiyaç vb. konular üzerinde durulur. Sem’iyyat başlığı altında da genel olarak nakille ispatlanan iman, ecel, kabir, ahiret haşir, cennet ve cehennem konulara değinilir.
Bu çalışmada Şemseddin Muhammed b. Eşref es-Semerkandî el-Hüseynî’nin Sem’iyyat konularına yaklaşımı ele alınacak ve eserlerine başvurularak incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Semerkandî, Kabir hayatı, Airet

Kaynakça

• Bağdadi, Ebû Mansur Abdülkahir b Tahir b Muhammed Temimi. el-Fark beyne’l-fırak ve beyânü’l-fırkati’n-naciye minhum. thk. Abdurrauf Sa’d. Kahire: Müessesetü’l-Halebî ve şürekauhu, 2001
• Buḫârî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. İsmâʿîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. el-Câmi’u’l-Müsnedi’s-Sahîhi’l-Muhtasar min Umûri Resûlillâh Sallallahü ‘Aleyhi ve Sellem ve Sünenihî ve Eyyâmih. thk. Muḥammed Züheyr en-Nâṡir. 9 Cilt. Beyrût: Dâru Ṭavḳü’n-Necât, 1. Basım, 1422.
• Cüveyni - Abdülmelik, İmamulharameyn. el-İrşad ilâ kavatii’l-edille fi’l-itikad. Beyrut: Müessesetü’l-kütübi’s-sekafiyye, 1. Basım, 1985.
• Hamevî, Ebû Abdillâh Şihâbüddîn Yâkūt b. Abdillâh Hamevî Bağdâdî Rûmî Yakut. Mu’cemü’l-büldan. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1957
• Maturidî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd el-Mâtürîdî es-Semerkandî (ö. 333/944). Kitabu’t-Tevhid. thk. Fethullah Huleyf. Kahire, 1. Basım, 1979.
• Semerkandî, Muhammed b. Eşref el-Hüseynî. es-Sahâifu’l-ilâhiyye. Kuveyt: Mektebetu’l-Felah, 1985.