ÖĞRENCİLERİN HAZIRLIKSIZ KONUŞMALARININ BÜTÜNCÜL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 89 - 108, 30.01.2021

Derya Yıldız Ayşe Gül Deveci

Öz

Konuşma, kişilerin duygu ve düşüncelerini sözlü olarak paylaşma sürecidir. Konuşmalar genel olarak hazırlıklı ve hazırlıksız konuşmalar olmak üzere iki gruba ayrılır. Hazırlıksız konuşmalar günlük hayatta en çok kullanılan konuşma türüdür. Tarama modeli kullanılan bu çalışmada 8. sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma becerileri söz varlığını da kapsayıcı biçimde bütüncül olarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla cinsiyet ve Türkçe dersi başarı notu dikkate alınarak belirlenen 20 öğrenciye hazırlıksız konuşma yaptırılmıştır. Öğrenciler konuşma yapacakları konuyu kura yöntemiyle seçmiştir. Konuşma konu başlıklarını belirlemede, 2019 Türkçe Dersi (1 - 8. Sınıflar) Öğretim Programı’ndan ve bu alandaki kaynaklardan faydalanılarak hedef kitleye uygun konuların seçilmesine özen gösterilmiştir. Herhangi bir süre kısıtlamasına gidilmeden konuşturulan öğrencilerin konuşmaları kaydedilmiş ve ardından yazıya geçirilmiştir. Araştırma sonucunda; hazırlıksız konuşma esnasında öğrencilerin; Türkçenin dil bilgisi yapısına uygun cümle kurmada çoğunlukla hata yaptıkları, sözcük bulmakta zorlandıkları, sık sık sözcük ve cümle tekrarına düştükleri, çoğunlukla bir plan yapmadan konuştukları, beden dilini kullanmada pasif kaldıkları ve yeterli söz varlığına sahip olmadıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Konuşma becerisi, hazırlıksız konuşma, söz varlığı

Kaynakça

• Akbayır, S. (2005). Dil ve diksiyon & Yazılı ve sözlü anlatım bozuklukları. Ankara: Akçağ Basım Yayım.
• Aksan, D. (2002). Anadilimizin söz denizinde. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksan, Y. & Yaldır, Y. (2011). Türkçe sözvarlığının nicel betimlemesi. 24. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildiri Kitabı, ODTÜ, 17-18 Mayıs 2010, Ankara, 377-387.
• Arslan, A. (2012). Üniversite öğrencilerinin ‘Topluluk karşısında konuşma’ ile ilgili çeşitli görüşleri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 221-231.
• Aşık, U. (2007). Yabancılar için temel Türkçe söz varlığının oluşturulması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.