POST-PANDEMİ DÖNEMİNDE DEVLET DESTEKLERİNİN ÖNEMİ: HAVAYOLU İŞLETMELERİNE YÖNELİK KURTARMA OPERASYONLARI VE KAMULAŞTIRMA KANITLARI

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 160 - 173, 30.04.2021

Armağan Macit Deniz Macit

Öz

Anahtar Kelimeler

Koronavirüs, Covid-19, Pandemi, Havacılık Sektörü

COVID-19 PANDEMİSİ DÖNEMİNDE DEVLET DESTEKLERİNİN ÖNEMİ: HAVAYOLU İŞLETMELERİNE YÖNELİK KURTARMA OPERASYONLARI VE KAMULAŞTIRMA KANITLARI

Öz

2020 yılında tüm Dünya’yı etkisi altına alan Covid-19 pandemisinin en büyük etkileri, seyahat kısıtlamaları ve sınırların kapanması ile ulaştırma sektöründe görülmüştür. Özellikle düşük kâr marjı, yoğun rekabet, yüksek maliyet bağlamında varlığını sürdüren havacılık sektörü, finansal kriz ile karşı karşıya kalmıştır. Dünya’nın en eski havayolu unvanına sahip olan Avianca Havayolları iflasını açıklamış, Air France-KLM gibi büyük havayolu işletmeleri finansal kriz yaşadıklarını duyurarak iflas yönünde sinyaller vermeye başlamıştır. Bazı ülkeler havacılık sektörünün stratejik önemi ve ülke ekonomisi üzerindeki etkisini düşünerek çeşitli destek paketleri açıklamışlardır. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından Covid-19 süreci ile ilgili yayınlanan raporlarda havayolu işletmelerini iflastan kurtarmak için yapılması gerekenler ile ilgili çeşitli önerilerde bulunulmaktadır. Bu öneriler doğrudan finansal yardım, banka kredileri ve vergi muafiyeti olarak belirtilmektedir. Bu çalışmada küresel havacılık sektöründe havayolu işletmelerine yönelik finansal kurtarma operasyonları incelenerek, hükümetlerin sektöre nasıl müdahale ettiklerini belirlemek amaçlanmaktadır. Covid-19 sürecinin havacılık sektörünü sürüklediği yeni düzende hükümetlerin müdahalesi, havacılık sektörünün oyuncularının yeniden belirlenmesinde etkili olacaktır. Serbestleşmenin sağladığı devlet müdahalesinin azalması, havayolu işletmesi sayısının artması, havacılığın büyümesi ve gelişmesi gibi olumlu etkiler, ortadan kalkma riski ile karşı karşıyadır.

Anahtar Kelimeler

Koronavirüs, Covid-19, Pandemi, Havacılık Sektörü, Devlet Desteği

Kaynakça

• Abate, M., Christidis, A., Purwanto J. (2020). Government Support to Airlines in The Aftermath of The COVID-19 Pandemic. Journal of Air Transport Management, 89 (2020), 101931.
• Airporthaber. (2020a). Alitalia için Take-off Zamanı. https://www.airporthaber.com/havacilik-haberleri/alitalia-icin-take-off-zamani.html, (E.T.:27/05/2020).
• Airporthaber. (2020b). İsviçre hükümeti, Swiss'e 1.275 milyar kredi verecek https://www.airporthaber.com/havacilik-haberleri/isvicre-lufthansaya-1275-milyar-kredi-verecek.html, (E.T.:15/07/2020).
• Aviation Voice (2020). China Offers Airlines Financial Support amid COVID-19 Outbreak, https://aviationvoice.com/china-offers-airlines-financial-support-amid-covid-19-outbreak-2-202003061421/, (E.T.:27/05/2020).
• Baker, D., Merkert, R., Kamruzzaman, M. (2015). Regional Aviation and Economic Growth: Cointegration and Causality Analysis in Australia. Journal Of Transport Geography, 43, 140-150.
• Collaborative Arrangement for The Prevention and Management of Public Health Events in Civil Aviation (CAPSCA), (2021). “Effects of Novel Coronavirus (COVID-19) on Civil Aviation: Economic Impact Analysis”, https://www.capsca.org/Documentation/CoronaVirus/ICAO%20COVID%202020%2005%2019%20Economic%20Impact.pdf, (Erişim Tarihi: 15.02.2021).
• Cirium (2021). The Cirium Airline Insights Review 2020. https://cirium.lookbookhq.com/2020-airline-insights-review/2020-airline-insights-review, (Erişim Tarihi: 20/02/2021).
• Doganis, R. (1994). The Impact of Liberalization on European Airline Strategies and Operations. Journal of Air Transport Management, 1(1), 15-25.
• Erdoğan, H. (2016). Ulaşım Hizmetlerinin Ekonomik Kalkınma Üzerine Etkisi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1)187-215. DOI: 10.17336/igusbd.05060.
• Herdem M., (2020). Devlet Desteği Olmazsa Havacılık Sektörümüz Çöker!, https://www.airporthaber.com/kose-yazilari/devlet-destegi-olmazsa-havacilik-sektorumuz-coker.html, (Erişim Tarihi: 05/06/2020).
• Horcajuelo G. (2020). Airbus, France Discuss State Support Amid COVID-19-CEO, https://www.teletrader.com/airbus-france-discuss-state-support-amid-covid-19 ceo/news/details/52014346?ts=1595118512588, (Erişim Tarihi: 25/05/2020).
• IATA (2020). COVID-19 Government Aid. https://www.iata.org/en/iata-repository/publications/economic-reports/government-aid-and-airlines-debt/, (Erişim Tarihi: 15/07/2020).
• ICAO (2020). Effects of Novel Coronavirus (COVID-19) on Civil Aviation: Economic Impact Analysis, ICAO Reports, 1-45.
• ICAO (2021). Effects of Novel Coronavirus (COVID-19) on Civil Aviation: Economic Impact Analysis, ICAO Reports, 1-45.
• International Monetary Found (IMF), (2020). International Monetary Found and Covid-19, https://blogs.imf.org/2020/05/12/emerging-from-the-great-lockdown-in-asia-and-europe/, (Erişim Tarihi: 15.05.2020).
• Kaminski-Morrow, D. (2020). Russian Government Grants Subsidies to Coronavirus-Hit Airlines, https://www.flightglobal.com/airlines/russian-government-grants-subsidies-to-coronavirus-hit-airlines/138372.article, (Erişim Tarihi: 05/06/2020).
• Kenanoğlu M.E., Aydın M. (2017). Havaalanlarının Sosyal ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Değerlendirmesi, Institutions, National Identity, Power, and Governance in the 21stCentury Proceeding Book, 281-305.
• Köfteoğlu F. (2021). 42 Havayolu İflas Etti, 30 Yeni Havayolu Kuruluyor. https://www.dunya.com/sektorler/turizm/42-havayolu-iflas-etti-30-yeni-havayolu-kuruluyor-haberi-611509, (Erişim Tarihi: 19/02/2021).
• Lotus J. (2020). German Government Takes 20% Stake in $10B Lufthansa Bailout, https://www.upi.com/Top_News/World-News/2020/05/25/German-government-takes-20-stake-in-10B-Lufthansa-bailout/4121590435680/, (Erişim Tarihi: 25/05/2020).
• Macit, A., Macit, D., (2020). Türk Sivil Havacılık Sektöründe Covıd-19 Pandemisinin Yönetimi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7 (4), 100-116. https://dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/54055/717678.
• Macit A. (2020). Covid-19 Pandemisinin Havayolu İflas Riski Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi: Airscore Modeli ile Türk Sivil Havacılık Sektörüne Yönelik Bir Analiz. 13. Güncel Araştırmalarla Sosyal Bilimler Kongresi, Antalya 2020, pp.1250-1259.
• Nergiz A. (2020a). Korean Air, Devlet Desteği Almaya Hazırlanıyor., https://www.havayolu101.com/2020/06/09/korean-air-devlet-destegi-almaya-hazirlaniyor/, (Erişim Tarihi: 02/06/2020).
• Nergiz A. (2020b). Cathay Pacific Devlet Yardımı Alacak. https://www.havayolu101.com/2020/06/09/cathay-pacific-devlet-yardimi-alacak/, (Erişim Tarihi: 02/06/2020).
• Perper, R. & Slotnick, D. (2020). UK Airline Flybe Declares Bankruptcy As Coronavirus Dooms The Already Struggling Carrier, Businessinsider, https://www.businessinsider.com/uk-airline-flybe-declares-bankruptcy-flights-grounded-2020-3, (Erişim Tarihi: 15/07/2020).
• Rappeport A., Chokshi N., (2020). Crippled Airline Industry to Get $25 Billion Bailout, Part of It as Loans, https://www.nytimes.com/2020/04/14/business/coronavirus-airlines-bailout-treasury-department.html, (Erişim Tarihi: 22/05/2020).
• Saatçioğlu, C. (2011). Ulaştırma Ekonomisi Teori ve Politika. Gazi Kitabevi, Mart 2011, Ankara.
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) (2020). Genel Müdürlüğümüzün 2020 Yılı Hizmet Tarifesinde Yüzde 50 İndirim Yapılmıştır, Genel Duyurular, http://web.shgm.gov.tr/tr/genel-duyurular/6352-genel-mudurlugumuzun-2020-yili-hizmet-tarifesinde-yuzde-50-indirim-yapilmistir, (Erişim Tarihi: 05/06/2020).
• Sobieralski, J.B. (2020). COVID-19 and Airline Employment: Insights from Historical Uncertaintyshocks to The İndustry, Transportation Research Interdisciplinary Perspectives 5 (2020)100123, http://dx.doi.org/10.1016/j.trip.2020.100123.
• Sterling T., Deutsch A. (2020) Dutch airline KLM to get 3.4 billion euro bailout package, https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-netherlands-air-fr/dutch-airline-klm-to-get-3-4-billion-euro-bailout-package-idUSKBN23X16G, (Erişim Tarihi: 26/05/2020).
• Şeker, A. U. (2020). Kovid-19 Havacılığı Türbülansa Soktu. Anadolu Ajansı., https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/kovid-19-havaciligi-turbulansa-soktu/1842942, (Erişim Tarihi: 27/05/2020).
• Şimşek, G., (2020). Havayollarına Destek, Habertürk, https://www.haberturk.com/yazarlar/guntay-simsek-1019/2647363-havayollarina-destek, (Erişim Tarihi: 21/05/2020).
• The World Tourism Organization (UNWTO), (2021). “UNWTO Reports” https://www.unwto.org/news/covid-19-international-tourist-numbers-could-fall-60-80-in-2020, (Erişim Tarihi: 15.01.2021).
• World Healt Organization (WHO), (2021). Coronavirus disease 2019, https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019, (Erişim Tarihi: 15.01.2021).
• Xinhua.net, (2020). China to Support Air Transport Enterprises Amid Fight Against COVID-19. http://www.xinhuanet.com/english/2020-05/27/c_139091729.htm, (Erişim Tarihi: 01/06/2020).