DUYGUSAL ZEKA VE İLETİŞİM BECERİLERİNİN EMPATİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ: SİVİL HAVACILIK KABİN HİZMETLERİ MESLEKYÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNDE BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 604 - 622, 30.04.2021

Gülbeniz Akduman , Gülnaz Karahan

Öz

Bireysel olarak kurulan ilişkilerde ve iletişimde başarılı olmak için empati yeteneğinin etkin kullanılması önemlidir. Karşı tarafın duygularını anlama becerisi olan empati kişiliğin yanı sıra kişinin duygusal zekası ve iletişim yeteneğinden etkilenmektedir. Farklı ülke, kültür ve demografik özelliklerde yolculara hizmet veren kabin hizmetleri çalışanları için empati kurma becerisi kritik önem taşımaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı duygusal zeka ve iletişim becerilerinin empati üzerindeki etkisinin kişilik özellikleri bağlamında sivil havacılık kabin hizmetleri öğrencilerinde incelenmesidir. Araştırma kapsamında 195 sivil havacılık kabin hizmetleri öğrencisine duygusal zeka, iletişim becerileri, empati becerileri ve beş faktör kişilik özellikleri ölçeklerinden oluşan anket formu online olarak uygulanmıştır. Araştırma sonucunda duygusal zeka ve iletişim becerilerinin empati becerisi üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı etkiye sahip olduğu; duygusal zeka düzeyi ve iletişim becerileri arttıkça empati becerisinin de arttığı; kişilik özelliklerinin modele dahil edilmesi ile empati becerisindeki varyansın %11 düzeyinde artış gösterdiği ve bu değişim dikkate alındığında duygusal zeka, iletişim becerileri ve empati becerisi arasındaki ilişkide kişilik özelliklerinin aracılık etkisine sahip olduğu; en önemli katkıyı sağlayan kişilik özelliğinin ise uyumlu kişilik özelliğinin olduğu bulguları elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zeka, İletişim Becerileri, Empati, Beş Faktör Kişilik Özellikleri, Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri

Teşekkür

Çok kısa sürede bize cevap vereek destek olduğunuz için size sonsuz teşekkür ve saygılarımızı sunarız.

Kaynakça

• Baltaş, Z. (2015). Duygusal Zeka. Yedinci Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Batson, C. D., Fultz J. & Schoenrade, P. A. (1987). Distress and Empathy: Two Qualitatively Distinct Vicarious with Different Motivational Consequences. Journal of Personality, 55, 19-39.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (14. Baskı). Ankara: PEGEM Akademi.
• Conger, J. A (2013). İkna Etme Sanatı. HBR’s 10 Must Reads. İletişim İçinde (93-125). Çeviren: İlker Gülfidan. İstanbul: Optimist Yayınları.
• Costa, P. T., Jr., & Mc Crae, R. R. (1980). Influence of Extraversion and Neuroticism on Subjective well-being: Happy and Unhappy People. Journal of Personality and Social Psychology, 38,668–678.
• Cüceloğlu, D. (2007). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• DeNeve, K. M., & Cooper, H. (1998). The Happy Personality: A Meta-analysis of 137 Personality Traits and Subjective Well-being.Psychological Bulletin, 124,197–229.
• Digman, J. M. (1990). Personality Structure: Emergence of the Five-Factor Model. Annual Review of Psychology, 41, 417-440.
• Dökmen, Ü. (1994). İletişim Çatışmaları ve Empati. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dökmen, Ü. (1988). Empatinin Yeni Bir Modele Dayanılarak Ölçülmesi ve Psikodrama ile Ölçülmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 21, 155-190.
• Dökmen, Ü. (2011). Sanatta ve Günlük Yaşamda İletişim Çatışmaları ve Empati. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Eren, E. (2017). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. 16. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Eroğlu, F. (2015). Davranış Bilimleri, İstanbul: Beta Yayınları.
• Ersanlı, K. ve Balcı, S. (1998). İletişim Becerileri Envanterinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 10(2), 7-12.
• Fexeus, H. (2017). İletişim Dehası. Çeviren: Henrik Fexeus. İstanbul: Diyojen Yayıncılık.
• Ford, M. E. (1979). The Construct of Validity of Egocentrism. Psychological Bulletin, 86, 1169-1188.
• Furnham, A. (2012). Emotional Intelligence - New Perspectives and Applications, eBook (PDF) ISBN: 978-953-51-5104-3.
• Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence, New York, NY: Bantam.
• Kellecioğlu, B. ve Yavan Temizkan, Ö. (2019). İşletmelerde İletişim Becerileri ve İş Doyumu. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Konakay, G. (2013). Akademisyenlerde Duygusal Zeka Faktörlerinin Tükenmişlik Faktörleri ile İlişkisine Yönelik Bir Araştırma: Kocaeli Üniversitesi Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 121-144.
• Lievens, F., Coetsier, P., De Fruyt, F. & De Maeseneer, J. (2002). 36(11), 1050-1056.
• Magnus, K., Diener, E., Fujita, F., & Pavot, W. (1993). Extraversion and Neuroticism as Predictors of Objective Life Events: A Longitudinal Analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 65, 1046–1053.
• Malouff, J. M., Thorsteinsson, E. B., & Schutte, N. S. (2006). The Five-Factor Model of Personality and Smoking: A Meta-analysis. Journal of Drug Education, 36(1), 47-58.
• McCrae, R. R. (1996). Social Consequences of Experiential Openness. Psychological Bulletin, 120, 323–337.
• McShare, S. L. and Von Glinow, M. A. (2000). Organizational Behavior, Irwin.ç Mc-Graw-Hill.
• Mumcuoğlu, Ö. (2002). Bar-on Duygusal Zeka Testı̇ Türkçe Dı̇lsel Eşdeğerlı̇k Güvenı̇lı̇rlı̇k ve Geçerlı̇lı̇k Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Organ, D. W. and Lingl, A. (1995). Personality, Satisfaction, and Organizational Citizenship Behavior. Journal of Social Psychology, 135,339–350.
• Pendry, L. and Carrick, R. (2001). Doing What the Mob Do: Priming Effects on Conformity. European Journal of Social Psychology. 31, 83-92.
• Roebuck, C. (2000). Etkili İletişim. Çeviren: Ali Cevat Akkoyunlu. İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• Salovey, P. ve Mayer, J. D. (1990). Emotional Intelligence, Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185-211.
• Saroglou, V. (2010). Religiousness as a Cultural Adaptation of Basic Traits: A Five-factor Model Perspective. Personality and Social Psychology Review, 14(1), 108-125.
• Suldo, S. M., Minch, D. R., & Hearon, B. V. (2015). Adolescent Life Satisfaction and Personality Characteristics: Investigating Relationships Using a Five Factor Model. Journal of Happiness Studies, 16(4), 965-983.
• Sümer, N. ve Sümer, H. C. (2005). Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeği (Yayınlanmamış Çalışma).
• Tarhan, N. (2007). Duyguların Dili, Duygusal Zekaya Yeni Bir Yorum. 3. Baskı. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Terracciano, A., Löckenhoff, C. E., Crum, R.M, Bienvenu, J. &Costa, P. T. (2008). Five-Factor Model personality profiles of drug users. BMC Psychiatry 8(22), 1-10.
• Totan, T., Doğan, T. ve Sapmaz, F. (2012). The Toronto Empathy Questionnaire: Evaluation of Psychometric Properties among Turkish University Students. Eurasian Journal of Educational Research, 12(46), 179-198.
• Tutar, H. ve Yılmaz, M. K. (2001). Genel İletişim: Kavramlar ve Modeller, Erkam Matbaa, İstanbul.
• Tutar, H. (2009). Örgütsel İletişim. 2. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tutar, H. ve Erdem, A. T. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yelkikalan N. (2006). 21. Yüzyılda Girişimcinin Yeni Özelliği: Duygusal Zeka. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi İbrahim Bodur Girişimcilik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1(44), 39-51.
• Uzuntaş, A. (2011). Etkili İletişim: Anlatabilmek ve Anlayabilmek. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 11-30.