TÜRKİYE HANEHALKI HARCAMALARININ ENGEL EĞRİSİ ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 105 - 125, 31.07.2021

Rüştü Yayar , Berrak Tekgün

Öz

Geçmişten günümüze kadar, bireylerin tüketim ihtiyaçları günlük yaşamın bir parçası olmuştur. Bu sebeple her zaman araştırılması gereken bir konu olarak karşımıza çıkmıştır. Bu çalışma, Türkiye İstatistik Kurumu 2019 Hanehalkı Bütçe Anketi verilerini kullanarak Türkiye’nin gelir ve tüketim harcaması ilişkisini incelemeyi amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda, en uygun model tahminleri yapılarak gelir esneklik değerleri elde edilmiştir. Çalışma bulgularına göre; konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar en düşük, eğitim hizmetleri ise en yüksek gelir esnekliği değerine sahip harcama grubundadır. Çalışmanın geneli değerlendirildiğinde Engel Eğrisi varsayımlarını doğrulayan sonuçlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Engel Eğrisi, Gelir Esnekliği, Tüketim Harcamaları

Kaynakça

• Aitchison, J., Brown, J. A. C. (1955). A Synthesis of Engel Curve Theory. The Review of Economic Studies. 22(1). 35-46.
• Akal, M. (2015). Mikro Ekonomi: Tüketici, Üretici ve Piyasa Teorisi. 2. Baskı, Ankara: Seçkin Kitapevi.
• Akın, F. (2012). Gıda Ürünleri ve İçecek Sanayinin Ekonomik Özellikleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 14/3. 17-70.
• Allen, R. & A.L. Bowley (1935). Family Expenditure; A Study of its Variation. London
• Altunöz, U. (2014). Tüketim Fonksiyonu ve Türkiye İçin Gelir-Tüketim İlişkisinin Ampirik Analizi. International Conference of Eurasian Economies.
• Altunç, Ö.F., Aydın, C., Yıldırım, A. (2016). Hanehalkı Harcamalarının Engel Eğrisi Analizi: Muş İli Merkez İlçe Örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 20 (1): 377-392.
• Aykaç, G. (2018). Engel Yasası’nın Türkiye Sınaması ve Gıda Talebinin Gelir Esnekliği: Gıda Harcamalarının Bütçe Payının Hane Profili ve Toplam Harcama ile İlişkisi (2003-2013). Sosyoekonomi Dergisi. Vol. 26(38), 105-133.
• Bursal, M., Göçer, Ş., Bulut Deniz, M. (2019). Cumhuriyet Üniversitesi Öğrencilerinin Gelir ve Tüketim İlişkisi Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C.24. S.4. s.1131-1140.
• Çalmaşur, G., Kılıç, A. (2018). Türkiye’de Hanehalkı Tüketim Harcamalarının Analizi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. C. III S.5, Nisan 2018, Sayfa: 61‐73.
• Daşkaya, N., Sağbaş, İ. (2019). Türkiye’de Tüketim Eşitsizliği: Ampirik Bir Çalışma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi. 11(1), 23-42.
• Duesenberry, J. (1949). Income, Saving and the Theory of Consumer Behavior. Harvard University Press, Cambridge.
• Edwards,A. L. (1995). Doğrusal Regresyon ve Korelasyona Giriş. (Çev. S. Hovardaoğlu). Ankara: Hatipoğlu Basım Yayım.
• Elsner, K. (1999). Analysing Russian Food Expenditure Using Micro‐Data. IAMO Discussion Papers. 23, 1‐ 50.
• Ergenç, Ü. (2011). Engel Eğrileri: Türkiye Örneği İncelemesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Ertek, T. (2000). Ekonometriye Giriş. Beta Basım Yayın, İstanbul.
• Friedman, M. (1957). A Theory of Consumption Function. National Bureau of Economic Research. New York.
• Gao, X., M., Spreen, T. (1994). A Microeconometric Analysis of the U.S. Meat Demand. Canadian Journal of Agricultural Economics. Volume 42. Issue 3.
• Gujaratı, D. (1999). Temel Ekonometri. (Çeviri Ümit Şenesen ve Gülay. G.), Birinci Baskı, İstanbul: Literatür Yayınları.
• Gümüşsoy, F.G., Doğrul, H. G. (2018). Emekliliğin Hanehalkının Eğlence ve Kültür Harcamaları Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi. 53 (2): 369-394.
• Houthakker, H.S. (1957). An International Comparison of Household Expenditure Patterns, Commemorating the Centenary of Engel’s Law. Econometrica. Vol. 25, No. 4. s. 532-551.
• Houthakker, H. S., (1960), Additive Preferences. Econometrica. 28(2), 244–257.
• İpek, E., Sekmen, Ö. (2017). Gümüşhane Üniversitesi Mensuplarına Ait Tüketim Harcamaları Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. Cilt 13, Sayı 4.
• İpek, E. Akyazı, H. (2017). Türkiye’de Hanehalkı Tüketim Davranışları ve Esnek Engel Eğrileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 18 (2) 2017, 35-50.
• Karaca, Z., Çalmaşur, G., Daştan, H. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Gelir-Harcama İlişkisi (Erzurum İli Üzerine Bir Uygulama). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Cilt: 32 2018 Sayı: 4.
• Kesbiç, Y., Tandoğan, A., (2016). Büyükşehir Manisa İli Hanehalklarının Tüketim Harcamaları ve Gelir-Harcama Analizi: Manisa İli Tüketici Profili. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar. Cilt: 53 Sayı: 616.
• Keynes, J. M. (1936). General Theory Of Employment Interest And Money. Mcmillan Co Ltd, London.
• Kılıç, A. (2018). Türkiye’de Hanehalkı Tüketim Harcamalarının Analizi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Leser, C.E.V. (1963). Forms of Engel Functions. Econometrica. 31(4), 694-703.
• Modigliani, F. and Ando, A. (1963). The Life Cycle Hypothesis of Saving: Aggregated Implications and Tests. American Economic Review. No: 53, ss. 55 84.
• Murty, K.N., Pradesh A. (1981). Analysis of Food Consumption in the Federal Republic of Germany. Empirical Economics. Vol. 6, 75-86.
• Nicholson, W. (1998). Microeconomic Theory: Basic Principles and Extensions (Sevent Edition). The Dryden, America.
• Oflaz, V. E., (2007), Türkiye Tüketim Harcaması Esneklik Tahminleri, 2003. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Orhan, Y., Peker, K. (2008). Makro Ekonomi. 3. Baskı, İstanbul: Fatih Burak Koputan.
• Özer, H., Akan Y. ve Çalmaşur, G. (2010). Atatürk Üniversitesi Öğrencilerinin Gelir-Harcama İlişkisi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Cilt: 11, Sayı: 1, ss. 231-249.
• Prais, S.J., (1953). Non Linear Estimates of the Engel Curves. The Review of Economic Studies. Vol. 20, No. 2 s. 87-104.
• Selim, R., (2001), The Changes in the Consumption Expenditure Patterns in Turkey: 1987-1994. Challenges for Business Administrators in the New Millennium. 1, 288-296.
• Stigler, G. J. (1954). The Early Hıstory of Empirical Studies of Consumer Behavior. The Journal of Political Economy. Volume 62. Issue 2 (Apr., 1954), 95-113.
• Tansel, A. (1988). An Analysis of Household Expenditure Pattern in Ankara. METU Economic Research Center. Working Paper, 1998-5, 1-48.
• Tarı, R. (2002). Ekonometri. (2. Baskı), Alfa Basım Yayın. İstanbul.
• Tarı, R., Pehlivanoğlu, F. (2007). Kocaeli İlinde Tüketici Davranışlarının Gelir-Harcama Grupları İlişkisi Açısından Analizi (Tüketim Harcamaları Profili). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (13) 2007 / 1: 192-210.
• Ünsal, E.M. (2003). Mikro İktisada Giriş. Ankara, Turhan Kitabevi.
• Weisberg, S., (1980). Applied Linear Regression. New York: John Wiley & Sons Inc.
• Working, H. (1943). Statistical Laws of Family Expenditures. Journal of the American Statistical Association. 38. 43-56.
• Yayar, R., Çoban, M.N. (2014). Tokat İli Kentsel Alanda Engel Eğrisi Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi. 9(3), ss.95- 105.
• Yaylalı, M. (2004). Mikro İktisat. 3.Baskı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Zortuk, M. (2019). Cinsiyet Değişkeni Bağlamında Harcama Alt Grupları ve Gelir İlişkisi: Dumlupınar Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı 23. Ss.25-32.