MAKBULE AYAZ’IN RESİMLERİNDE KADIN VE YOLCULUK

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 3, 360 - 376, 31.07.2022

Salih Sahil Gonca Yayan

Öz

Sanat var olduğu günden beri farklı şekillerde tanımlanmış ve farklı amaçlarla her toplumda şekillenmiştir. Sanat, birey olarak sanatçının topluma seslenmesi ile birlikte toplumun sanatçı üzerindeki izlerini gözlemlememize yarayan bir olgu olmuştur. Sanatçı, ise eserleriyle ait olduğu toplumun kültür belleğindeki olguları kendisinin yarattığı izlerle sanatına yansıtan kişidir. Tarih boyunca üretilen kültür ve sanat eserlerinin günümüze ulaşılabilen pek çok örnekleri de o toplumun dinamik birer göstergesi niteliğindedir. Kültür bir milletin tarih boyunca ürettiği sözlü, yazılı, maddi ve manevi değerlerin bütünüdür. Bu kimi zaman bir dantel oyasında, kimi zaman bir halıda, bir tabakta veya bir resimde motif olarak gün yüzüne çıkabilmektedir. Toplumun yargıları, örfü, gelenek ve görenekleri ile sanat eserlerindeki imgeler ile şekillenmekte ve buna göre konumlandırılmaktadır. Bilim ve teknolojinin yoğun bir şekilde yaşandığı günümüzde kültür ve sanatında aynı yoğunlukta değerler sistemi içinde yer aldığı görülmektedir. Gelişen bilim ve teknoloji kültürel ve sanatsal değişimin önemli bir belirleyicisi olarak kendisi için gerek duyduğu ivme gücünü kültürel yapısından aldığı da bilinmektedir. Toplumlardaki tüm bu değişim ve dönüşümlerin yeniden kurgulama süreçlerinde kadın sanatçılarında eserlerinde yerleşik düşünceleri kültürel imgelere sahip olarak konumlandırması ve kendilerini ifade etmeleri de oldukça önemli olmaktadır. Bu çalışmada günümüz toplumunda bulunan sanat ve kadın tanımlamalarına özgün bir şekilde yaklaşan Makbule Ayaz’ın sanat anlayışına değinilmiş ve eserleri incelenmiştir. Ayaz’ın eserlerinde kadın herhangi bir kalıp ile sınırlandırılmadan özgün bir biçimde cisimleşmiştir. Tanımlamalarıysa sanatın özünde olduğu gibi yoruma açık, ancak birey olarak değerli olduğu aşikâr bir biçimde resmedilmiştir. Makalede sanatçının kullandığı renkler ve figürler yorumlanırken nitel araştırma yöntemlerinden literatür tarama modelinden faydalanılmıştır

Anahtar Kelimeler

Sanat, Makbule Ayaz, Kadın, Yolculuk

Kaynakça

• Arseven, G. E. (1950), Sanat Ansiklopedisi, I-II-III-IV. Cilt, MEB Basımevi, İstanbul.
• AŞKIN, N., Yağbasan, M. (2006). Renklerle İletişim ve Ulusal Tv Logolarının Göstergebilimsel (Dilbilimsel, Grafiksel, Renksel) Analizi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 4 (2): 126- 134.
• Çalışkan, N., & Kılıç, E. (2014). Farklı Kültürlerde ve Eğitimsel Süreçte Renklerin Dili. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 15(3), 69-85.
• Çoruhlu, Y. (2002). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. Kabalcı Yayınları, İstanbul
• Ersoy, N. (2000). Semboller ve Yorumları, Zafer Matbaası. İstanbul.
• Ersoy, N. (2007). Semboller ve Yorumları (3. Baskı). İstanbul: Dönence.
• ERZEN, Jale N. (1975) Sanat Tanımları ve Sanatım Üzerine, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 1 (2) :319-327
• Gardin, N., Olorenshaw, R., Gardin, J. & Klein, O. (2014). Larousse Semboller Sözlüğü (1. Baskı). B. Akşit (Çev.). Bilge Kültür Sanat, İstanbul.
• Halse, A. O. (1978). The Use of Color Interiors. 2. Baskı, Mc Graw Hill
• Heath, R. P. (1997). The Wonderful World of Color. Marketing Tools, October,
• https://brhd.org.tr/uyeler/makbule-ayaz/ E.T: 13.06.2022 20.15
• https://sanatokur.com/makbule-ayazin-yelkovan-kuslari-adli-sergisi/ E.T: 13.06.2022 20.15
• Kılınçarslan F. &cFidan M. (2012). Giresun üniversitesindeki çalışan kadın personelin renklere bakışı. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi,S. 4, s.38-54.
• Madden T.J., Hewett K. & Roth M. S. (2000). “Managing Images in Different Cultures: A Cross-National Study of Color Meanings and Preferences” Journal of International Marketing, 8/4: s.90
• Mazlum, Ö. (2011). Rengin kültürel çağrışımları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 125- 138.
• MÜLAYİM, S. (1994). Sanata Giriş, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul.
• ODABAŞI, Y., & Barış, G. (2003). Tüketici Davranışı, Kapital Medya Hizmetleri A.Ş., İstanbul.
• ÖZKARTAL, M. (2009). “Resim Sanatında Çizgi ve Çizgi Ritmi Üzerine”, Sanat ve Tasarım Dergisi, 1 (4), 55-72.
• ÖZKÖK, E. (1982). Sanat, İletişim ve İktidar. Ankara: Tan Kitap.
• Skeat W. W. (1882), An Etymological Dictionary of the English Language, Clarendon Press.
• Sümer, N. (2018). Miyolojik ve Dinsel bir Yükselis Simgesi Olarak Merdiven. Çukurova üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi
• TANSUĞ, S. (1997) Çağdaş Türk Sanatına Temel Yaklaşımlar, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Ustaoğlu, E. (2007). Renklerin İnsan Yaşamındaki Yeri, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversi-tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Üner, Ö. (2013), Bir İfade Aracı Olarak Sanat, İletişim Sempozyumu, İzmir.