AHŞAP OYUNCAK KATEGORİZASYONU

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 4, 97 - 126, 30.10.2022

İlker Usta

Öz

Doğası gereği genelde basit ve sade bir kurguda oluşturulan ahşap oyuncakların, okul öncesi çocuklarda eleştirel düşünme zemininde hayal gücünü geliştirmesi ve yaratıcılığı desteklemesi gizlenemez ve saklanamaz bir gerçekliktir. Bundan ötürü, çok yönlülüğü ve işlevselliği ile çocuk gelişiminde önemli bir yere sahip olan ahşap oyuncakların kendine özgü bir tasarlanma tarzı ve takdim edilme şekli vardır. Usta (2013) tarafından oluşturulan Ahşap Oyuncak Kategorizasyonu, bu amaçla ortaya koyulmuş bir düzenlemedir. Bu çalışma, Bologna uyum çalışmaları kapsamında 2013 yılında güncellenen Ağaçişleri Endüstri Mühendisliği müfredatı bağlamında Hacettepe Üniversitesi öğrencileri için (Mesleki Teknoloji Yüksekokulu uhdesinde olmak üzere Seçmeli Dersler Birimi Koordinatörlüğü nezdinde) açılan “Eğitici Ahşap Oyuncaklar” seçmeli dersi bünyesinde “Ahşap Oyuncak Kategorizasyonu” adlandırmasıyla 0-6 yaş (0-72 ay) okul öncesi dönem çocukları için kurgulanan ve devamında hem kategori hem de alt kategori sayısı itibariyle 2016’da 19/64, 2018’de 23/72 ve 2020’de 26/89 şeklinde çeşitlendirilerek geliştirilen ahşap oyuncak kategorizasyonunun 2022 yılı itibariyle en son halini göstermektedir. Bu bağlamda, bu çalışma ile 27 kategori ve 118 alt kategori şeklinde güncellenmiş olan “ahşap oyuncak kategorizasyonu” yeniliğe açık içeriğiyle takdim edilmiştir. Netice itibariyle, söz konusu ders çerçevesinde gözlem ve tecrübelere dayalı olarak sistematik yaratıcı düşünme yaklaşımıyla halihazırdaki düzenlemeye ilave edilmiş olan bir adet yeni kategori ve yirmi dokuz adet yeni alt kategoriler ile geliştirilen Ahşap Oyuncak Kategorizasyonu, alfabetik sırayla şu kategorilerden oluşturulmuş olup her kategori içinde yer alan alt kategoriler ise çizelgelenerek metinde ayrıca açıklanmıştır: Bloklar, Bulyap, Çalgı Aleti, Çivi Çakma, Çöğüncek, Dizme ve Geçirme, Düzenekli, Elbise Giydirme, Ev, Fırıldak, Figürler, Harf Öğretme, İç İçe Geçmeli, Kaydırgaç, Kukla, Kule Yapma, Mekan Örneklemesi, Model Eşyalar, Paytak, Pedalsız Bisiklet, Sallanan At, Sayı Öğretme, Scooter (Tekerlekli Kızak), Tertipler, Vasıta, Yapboz, Yeknesak.

Anahtar Kelimeler

Ahşap, Doğal Malzeme, Eğitici Oyuncak, Kategorizasyon, Okul Öncesi Dönem

WOODEN TOYS CATEGORIZATION

Öz

It is an undisguised and unconcealable reality that toys made of wood, which are generally created in a simple and plain fiction by their nature, develop imagination and support creativity on the basis of critical thinking in preschool children. Therefore, wooden toys, which have an important place in child development with their versatility and functionality, have a unique design style and way of presentation. Wooden Toy Categorization, designed by Usta (2013), is an arrangement that has been put forward for this purpose. Wooden Toy Categorization, which was designed for pre-school children aged 0-6 (0-72 months) within the course “Educational Wooden Toys” that was opened for the students of Hacettepe University in the context of updating Wood Products Industrial Engineering curriculum in 2013 within the scope of the Bologna process within the Coordinator of the Elective Courses Unit under the responsibility of the Vocational Technology School, was prepared in terms of the number of categories and the sub-categories as 19/64 in 2016 and subsequently developed as 23/72 in 2018 and as 26/89 in 2020. This study shows the latest version of “wooden toy categorization” that was presented here as 27/118 in 2022 in terms of its innovative content. As a result, Wooden Toy Categorization, which was developed with one new category and twenty-nine new sub-categories added to the current arrangement with a systematic creative thinking approach based on observations and experiences regarding the framework of the course in question, consists of the following categories, while the sub-categories within each category have been tabulated and explained in the text: Blocks, Jigsaw, Musical Instruments, Hummer Peg, Balancer, Stringing and Threading, Combined, Dress Up, House, Whirligig, Figures, Learning Letters, Nesting, Slider, Puppet, Stacking, Venue Sampling, Model Items, Wading, Pedalless Bicycle, Rocking Horse, Learning Numbers, Scooter (Wheeled Slide), Equipped, Vehicle, Puzzle, Monotonous.

Anahtar Kelimeler

Wood, Natural Material, Educational Toy, Categorization, Pre-school Period

Kaynakça

• Barak, M., Goffer, N. (2002). Fostering Systematic Innovative Thinking and Problem Solving: Lessons Education Can Learn From Industry. International Journal of Technology and Design Education. 12: 227–247.
• Cohen, A.B., Koenig, H.G. (2003). Religion, Religiosity and Spirituality in the Biopsychosocial Model of Health and Ageing. Ageing International, 28 (3): 215-241.
• Goldenberg, J., Mazursky, D. (2002). Creativity in Product Innovation. Cambridge: Cambridge University Press.
• Guyton, G. (2011). Using Toys to Support Infant-Toddler Learning and Development. Young Children, 66 (5): 50-54.
• Judkins, R. (2017). Yaratıcı Düşünme Sanatı (Çeviren: Sevinç Seyla Tezcan). İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Kahveci, N. (2019). Sistematik Düşünme. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Michalko, M. (2011). Creative Thinkering: Putting Your Imagination to Work. Novato, CA: New World Library.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2009). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi: Eğitici Oyuncaklar, MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Geli%C5%9Fim.pdf, Erişim Tarihi: 12.01.2013
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2013a). 0-36 Aylık Çocuklar İçin Eğitim Programı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/0-36program.pdf, Erişim Tarihi: 12.01.2013
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2013b). Okul Öncesi Eğitim Programı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf, Erişim Tarihi: 12.01.2013
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2016). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi: 0-36 Ay Oyun ve Oyuncak, http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller/0-36%20ay%20oyun%20ve%20oyuncak.pdf, Erişim Tarihi: 15.03.2016
• Rathus, S.A. (2013). Childhood and Adolescence: Voyages in Development. Boston, MA: Cengage Learning.
• Rawlinson, J. G. (1995). Yaratıcı Düşünme ve Beyin Fırtınası (Çeviren: Osman Değirmen). İstanbul: Rota Yayın.
• Usta, İ. (2013). Eğitici Ahşap Oyuncaklar Ders Notu. Hacettepe Üniversitesi Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği, Ankara.
• Usta, İ. (2014). Ahşap Üzerine Betimlemeler: Kültürlerarası etkileşim aracı olan ahşabın “Değerli bir Nesne olarak kabul edilip özümsenmesi” (Ahşap Doğaldır). Yapı Dünyası, 224-225: 12-25.
• Usta, İ. (2015). Ahşap Üzerine Betimlemeler: Kültürlerarası etkileşim aracı olan ahşabın “Değerli bir Nesne” olarak kabul edilip özümsenmesi (Ahşabın Evrenselliği). Selçuk-Teknik Dergisi, UMK-2015: 185-212.
• Usta, İ. (2016). Okul Öncesi Çocukluk Algısında Genç Yetişkinlerin Ahşap Oyuncak Seçimi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi, e-dergi: 8 Kasım 2016.
• Usta, İ. (2017). Ahşap Üzerine Betimlemeler: Kültürlerarası etkileşim aracı olan ahşabın “Değerli bir Nesne” olarak kabul edilip özümsenmesi (Ahşap Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Malzemedir). Yapı Dünyası, 252-253: 8-14.
• Usta, İ. (2018). Genç Yetişkinlerin Bakışıyla Okul Öncesi Çocuklar İçin Ahşap Oyuncaklar. Mesleki Bilimler Dergisi, (7) 2: 99-122.
• Usta, İ. (2019). Okul Öncesi Çocukluk Dönemi ve Eğitici Ahşap Oyuncaklar. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6 (4): 211-238.
• Usta, İ. (2020). Çocukluk Deneyimi Yaşamış Genç Yetişkinlerin Okul Öncesi Dönem Bağlamında Yeğledikleri Ahşap Oyuncak Çeşitleri. Mesleki Bilimler Dergisi, 9 (1): 1-28.
• Usta, İ. (2020b). Çok Yönlü Bir Öğrenme Aracı Olarak Eğitici Ahşap Oyuncakların Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Kişilik Gelişimine Katkısı. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 5 (2): 199-210.
• Usta, İ. (2020c). Eğitici Ahşap Oyuncaklar Bağlamında Kategorik Detaylandırmalar: Bulyap ve Yapboz İçin Benzerlikler ve Farklılıklar Karşılaştırması. Anadolu Öğretmen Dergisi, 4 (2): 260-272.
• Usta, İ. (2020d). Eğitici Ahşap Oyuncaklar Bağlamında Vasıta Kategorisi İçin Kategorik Detaylandırmalar. Temel Eğitim, 2 (4): 21-25.
• Usta, İ. (2020e). Eğitici Ahşap Oyuncaklar Bağlamında Kategorik Detaylandırmalar: Pedalsız Bisiklet ile Scooter (Tekerlekli Kızak) İçin Benzerlikler ve Farklılıklar Karşılaştırması. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5 (2): 203-210.
• Usta, İ. (2021). Eğitici Ahşap Oyuncaklarla Okul Öncesi Çocuklarda Somutlaştırma Becerilerinin Kazandırılması. Electronic Journal of Education Sciences, 10 (20): 224-236.