TÜRKİYE’DE DEMOKRASİ İLE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ: TODA-YAMAMOTO NEDENSELLİK TESTİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 138 - 148, 31.01.2023

Servet Kapçak

Öz

Doğrudan yabancı yatırımlar gelişmekte olan ülkelerde ekonomik büyümeye katkı sağlayan temel kaynaklardan biridir. Bu bağlamda ev sahibi ülkeye doğrudan yabancı yatırımların girişini belirleyen faktörler önemli konular arasında yer almaktadır. Aynı zamanda doğrudan yabancı yatırımlar sermaye oluşumun en önemli faktörlerden birini oluşturmaktadır. Ev sahibi ülke doğrudan yabancı yatırımların girişini artırabilmek için gerekli politikalar oluşturabilir. Diğer taraftan bir ülkenin kalkınmışlığını gösteren ve doğrudan yabancı yatırımları ev sahibi ülkeye akışını sağlayan demokrasi önemli bir kurumsal faktördür. Bu sebeple ülkelerde demokrasi kültürünün oluşması o ülkeyi yabancı sermaye için bir cazibe merkezi haline getirebilir. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de demokrasi ile doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Çalışmada ADF ve PP testleri kullanılarak değişkenlerin durağanlık seviyeleri incelenmiş ve serilerin birinci farkında durağan oldukları bulunmuştur. Ayrıca 1980-2021 dönemini kapsayacak şekilde veriler kullanılmış ve değişkenlerin yönünü belirlemek için Toda-Yamamoto yöntemi uygulanmıştır. Toda-Yamamoto nedensellik sonucuna göre demokrasi ile doğrudan yabancı yatırımlar arasında çift yönlü nedenselliğin varlığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Demokrasi, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Toda Yamamoto nedensellik Testi

Kaynakça

• ACEMOĞLU, D., & James, R. (2013), Why Nations Fail: The Origins Of Power, Prosperity And Poverty, New York: Crown Publishers.
• ADAM, A. & Fragkiskos, F. (2007). Foreign direct investment and civil liberties: A new perspective. European Journal of Political Economy 23, 1038-1052.
• ADELEGAN, O. J., & Olabisi, N. (2018). Impact of democracy on foreign direct investment and economic growth in Nigeria. Conference: Centre for the Study of African Economies, Oxford.
• ALAM, N., Shamim, M. A., & Siddiqui, A. H. (2018). Impact Of Democracy On Foreign Direct Investment: An Empirical Study Of Pakistan Economy. GMJACS, 8(2),118-127.
• ASIEDU, E. & Lien, D. (2010). Democracy, Foreign Direct Investment And Natural Resources. Journal Of International Economics, 84, 99-111.
• BÉNASSY-QUÉRÉ, A., Maylis, C. & Thierry M. (2005). Institutional Determinants Of Foreign Direct Investment. Cepıı, Working Paper, No: 2005-05.
• BUSSE, M. (2003). Democracy and FDI. Hamburg Institute of International Economics, 1-32.
• DICKEY, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American statistical association, 74(366a), 427-431.
• DUTTA, N. & Roy, S. (2011). Foreign direct investment, financial development and political risks. The Journal of Developing Areas, 44(2), 303-327.
• GOSSEL, S. J. (2018) FDI, democracy and corruption in sub-sahran africa. Journal of policy modeling 647-662.
• IMTIAZ, S., & Bashır, M. F. (2017). Economic Freedom And Foreign Direct Investment In South Asian Countries. Theoretical Applied Economics, 24(2), 281-294.
• KHAN, M. M. & Akbar, M. I. (2013). The Impact Of Political Risk On Foreign Direct Investment. International Journal Of Economics and Finance, 5(8), 1-16.
• KIZILKAYA, O. & Kızılkaya, O. (2021) Türkiye’de Politik İstikrarın Doğrudan Yabancı Yatırımlara Etkisi: Fourier Adl Eşbütünleşme Testinden Kanıtlar. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (60), 571-587.
• LEBE, F. & Ersungur, Ş. M. (2011). Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye yatırımını etkileyen ekonomik faktörlerin ampirik analizi. Atatürk Ü. İİBF Dergisi, 321-339.
• OLSON, M. (1996). Distinguished Lecture on Economics in Government: Big Bills Left on the Sidewalk: Why Some Nations are Rich, and Others Poor. Journal of Economic Perspectives, Vol:10, No:2, pp. 3-24.
• ÖNDER, H. & Zarify, A. (2021). Ekonomik Özgürlüklerin Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisi: Orta 77 Ve Güney Asya Ülkeleri Üzerine Bir Panel Veri Analiz. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 6(11), 76-86.
• ÖZTÜRK, S. & Pehlivam, Ö. S. (2020) Türkiye’de Demokrasi ve Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları İlişkisi: TodaYamamoto Nedensellik Analizi (1974-2018). Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 9(17) 113–118.
• PHILLIPS, P. C. & Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75, 335-345.
• PHILLIPS, P. C., & Perron, P. (1988). Testing For A Unit Root In Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• PRIMORAC, D. & Smoljic, M. (2011). Impact Of Corruption On Foreign Direct Investment. Megatrend Review, 8 (2),169- 190.
• QUAZI, R. (2007). Economic Freedom And Foreign Direct Investment In East Asia. Journal of the Asia Pacific Economy, 12(3), 329-344.
• SEVÜKTEKİN, M., & Çınar, M. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi. Bursa: Dora Yayıncılık.
• TANDOĞAN, D. & Genç, M. C. (2020) Türkiye’de Demokrasinin Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerindeki Etkisi: ARDL Yaklaşımı. Business and Economics Research Journal, 11(3), 635-646.
• TIWARI, A. K. (2011). Foreign Aid, FDI, Economic Freedom And Economic Growth In Asian Countries. Global Economy Journal, 11(3), 1-28.
• ÜÇLER, G. (2017). Doğrudan Yabancı Yatırımlar için Kurumların Önemi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Finans Politik ve Ekonomi, 54 (627), 75-85.
• YANG, B. (2007). Autocracy, Democracy, and FDI Inflows To The Developing Countries. International Economic Journal, 21(3), 419-439.
• YORULMAZ, Ö., Yakut, S. G., & Gacar, B. K. (2018) Doğrudan Yabancı Yatırımları Etkileyen Faktörlerin Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler ile İncelenmesi. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, Koop, G. (2000), Analysis of Economic Data, John Wiley & Sons, New York (Second Edition), p. 175. 1(2),157-171.
• ZHANG, L., & Hao, X. (2018). The Impact of Political Relations on China’s Outward Direct Investment. Entrepreneurial Business and Economics Review, 6(4), 12-26.