EBEVEYN GÖZÜNDEN İKİ DİLLİ OLMANIN ÇOCUĞUN İLETİŞİM BECERİSİNE ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 1 - 13, 30.04.2023

Gülay Temiz , Yasemin Karagöz

Öz

İki dil kullanmanın çocuğun gelişimine olumlu etkileri olduğu kadar olumsuz etkilerinin de olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada, ebeveyn gözünden iki dil kullanmanın çocuğun iletişim becerisine ve aile içindeki iletişime olumlu ve olumsuz etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda araştırmaya gönüllülük esasına göre seçilen 20 ebeveyn dahil edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan iletişimin tanımı, iki dil kullanmanın çocukların iletişim becerilerine ve aile içindeki iletişime olumlu ve olumsuz etkilerine ilişkin soruların bulunduğu yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, ebeveynler iletişimi; “duygu ve düşünce aktarımı”, “anlamak ve anlatmak”, “anlaşmak” ve “geçim kaynağı” temaları altında tanımlamışlardır. Ebeveynler iki dil kullanmanın çocukların bir dilde karşılığı olmayan sözcüğü diğer dilde kullanarak kendilerini tam olarak ifade etmesini, diğer bireyler ile daha kolay anlaşabildiklerini ayrıca dünya üzerinde daha fazla kişiyle iletişim kurabilmelerini sağladığını ifade etmişlerdir. İki dil kullanmanın çocuğun iletişim becerilerine ebeveynlerin çoğu olumsuz bir etkisinin olmadığını belirtirken olumsuz etkisinin olduğunu düşünen ebeveynler ise çocuklarının dilleri tam öğrenemediğini ve bazı durumlarda karıştırdıklarını, akıcı bir şekilde konuşamadıklarını ifade edip, dolayısıyla çocuklarının iletişim kurmada zorluk yaşadığını dile getirmişlerdir. Ebeveynler iki dil kullanmanın çocuklarının kendilerine yardım etmesini, karşılıklı etkileşim içinde olmalarını ve daha iyi ifade etmelerini sağlayarak aile içi iletişimi olumlu etkilediğini belirtmişlerdir. Ebeveynlerin çoğu iki dil kullanmanın aile içindeki iletişime olumsuz bir etkisinin olmadığını ifade ederken bazı durumlarda birbirlerini anlayamadıklarından ve duyguyu aktaramadıklarından söz eden ebeveynler de olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn, iki dillilik, çocuk, iletişim becerisi

Kaynakça

• BANKO BAL, Ç., Ketenci Tona, F. M. & Akman B. (2020). Okul öncesi dönemdeki iki dilli çocukların ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin iki dillilik ile ilgili görüşleri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1695-.
• CUMMİNS, J. (2001). Bilingual Children's Mother Tongue: Why is it Important for education? Sprogforum, 7(19), 15-20
• ÇAKIR, H. (2005). Bir İletişim Dili Olarak İnternet. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (19), 71-96. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/erusosbilder/issue/25118/265210
• ÇETİNTAŞ B. G. ve Yazıcı Z. (2016). Erken Çocukluk Döneminde Anaokulu ve Anasınıflarında İki Dilli Eğitim Uygulamaları ve Deneyimleri Üzerine Öğretmen Görüşleri. Akdeniz insani bilimler dergisi, 6(2),173-187 DOI: https://doi.org/10.13114/MJH.2016.292
• EYÜP, B. ve Güler E. B., (2020). İki Dilli Türk Çocukların Dil Tercihleri ve Bu Tercihlerinin Sebepleri: Londra Örneği", Researcher, c. 8, sayı. 3, ss. 1-24.
• GÜNAY, V. D. (2016). İki Ya Da Çok Dillilik ve Avrupa Toplumu. Turkophone, 2 (1), 68-72 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkophone/issue/18995/200501
• GÖKDAĞ, H. ve Sarı, H. (2021). Dil ve İletişim Yetersizliğine Sahip Çocukların Dil Edinim Süreçleri. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (2), 105-115. Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/En/Pub/Pesausad/İssue/64327/951143
• KARASAR, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara. Nobel Yayın Dağıtım
• KIZILTAŞ, Y. ve Kozikoğlu, İ. (2020). İki Dilli Öğrencilerin Okuduğunu Anlamada Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Bir Durum Çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1568-1584.
• ORUÇ, Ş. (2016). Ana Dili, İkinci Dil, İki Dillilik, Yabancı Dil. The Journal of Academic Social Science Studies. 4. 279-279. 10.9761/JASSS3411.
• ÖNCÜL, V. ve Öztürk, S. (2019). Çocuk Dil Gelişiminde İki Dillilik (Çince-Türkçe Örneklemi). Mecmua, (7), 44-61. DOI: 10.32579/mecmua.523575
• SEVER, S. (1998). Dil ve iletişim (Etkili yazılı ve sözlü anlatım). Ankara University Journal Of Faculty Of Educational Sciences (JFES), 31(1).
• ŞENGÜL, K. ve Yokuş, Y. (2021). İsveç’te Yaşayan İki Dilli Türk Çocuklarının Türkçe Öğrenme ve Kullanma Durumlarına İlişkin Veli Görüşleri. Asya Studies-Academic Social Studies / Akademik Sosyal Araştırmalar, 5(17), 15-32.
• TÜRK Dil Kurumu. (2021). Büyük Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr adresinden erişildi.
• ÜSTÜN, B. (2010). Çünkü İletişim Çok Şeyi Değiştirir!, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 8(2): 88-94.
• YALÇIN, S. K., ve Şengül, M. (2007). Dilin İletişim Süreci İşerisindeki Rolü ve İşlevleri. Electronic Turkish Studies, 2(2).
• YAPICI, Ş. (2004). Çocukta Dil Gelişimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi Issn: 1303-5134
• YAZICI, Zeliha (1999). Almanya ve Türkiye'de Anaokuluna Devam Eden 60-76 Aylar Arasındaki Türk Çocuklarının Dil Gelişimi ile Okuma Olgunluğu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazi Üniversitesi. Ankara
• YAZICI, Z. (2003). Yurt Dışında Yaşayan Okulöncesi Dönemdeki Göçmen Türk Çocuklarının Anadil Gelişim Düzeyleri ve Anadilini Kazanım Sorunları. 13. Ulusal Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kongresi, Ankara.
• YILMAZ, M. Y. (2014). İki Dillilik Olgusu ve Almanya’daki Türklerin İki Dilli Eğitim Sorunu.Turkish Studies Volume 9 Issue 3 1641-1651 DOI: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6216