ÇOCUK VE ERGENLERDE BASKIN OLAN ZEKÂ TÜRÜ VE ÖĞRENME MOTİVASYONLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 375 - 388, 30.04.2023

Aysu Emre İnal

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin Gardner’ın çoklu zeka türlerine göre baskın oldukları zeka türünün belirlenmesi ve öğrenme motivasyonunun belirlenen zeka türlerine göre anlamlı fark gösterip göstermediğinin tespit edilmesidir. Buna ek olarak, Gardner’ın çoklu zeka türleriyle oluşturulan regresyon modelinin öğrenme motivasyonunu yordayıp yordamadığıda incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini, KKTC’de yaşamakta olup ortaokul ve lise düzeyinde öğrenim gören, yaşları 12-18 arasında değişen, 184’ü erkek 145’i kız olan 329 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, demografik bilgi formu, Çoklu Zeka Ölçeği ve Öğrenme Motivasyonları Ölçeği kullanılmıştır. Veri toplama araçlarının uygulanmasıyla elde edilen verilerin analizinde frekans, yüzde, tek faktörlü ANOVA testi ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Analizler sonucunda, öğrencilerin Gardner’ın çoklu zeka türlerine göre dağılımın dengeli olduğu fakat görsel ve mantıksal zeka türlerinin diğer zeka türlerine göre biraz daha öne çıktığı belirlenmiştir. Buna ek olarak, görsel, mantıksal ve içsel zekası baskın olan öğrencilerin öğrenme motivasyonları arasında anlamı fark yokken, bu zeka türleri baskın olan öğrencilerin öğrenme motivasyonunun dilsel-sözel, bedensel, müziksel, sosyal, doğacı ve varoluşçu zekası baskın olan öğrencilerin öğrenme motivasyonundan anlamlı bir şekilde yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, varoluşçu zekası baskın olan öğrencilerin öğrenme motivasyonlarının dilsel-sözel, müziksel, sosyal ve doğacı zekası baskın olan öğrencilerin öğrenme motivasyonundan anlamlı bir şekilde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Son olarak, Gardner’ın çoklu zeka türleriyle oluşturulan modelin öğrenme motivasyonunu anlamlı bir şekilde yordadığı ve modelin öğrenme motivasyonundaki varyansın %44’ünü açıkladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çoklu Zeka Kuramı, Öğrenme Motivasyonu, Çocuk ve Ergenler

Kaynakça

• Abubakari, A. (2016). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerle İngilizce öğrenen Türk öğrencilerin motivasyon durumlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 343- 361.
• Albrecht, J. R. ve Karabenick, S. A. (2017). Relevance for learning and motivation in education. The Journal of Experimental Education, 86(1), 1–10. https://doi.org/10.1080/00220973.2017.1380593
• Ames, C., A. (1990). Motivation: What teachers need to know. Teachers College Record, 91(3),409-421. Armstrong, T. (2009). Multiple intelligences in the classroom (3. Baskı). Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Ateş, Ö. T. (2014). İlköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zekâ, motivasyon ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Babacan, T. ve Dilci, T. (2012). Çoklu zekâ ölçeğinin Türkçeye uyarlama çalışmaları. Journal of New World Science Academy, 7(3), 969-982.
• Bayrakçeken, S. Oktay, Ö. SamancI, O. Canpolat, N. (2021). Motivasyon kuramları çerçevesinde öğrencilerin öğrenme motivasyonlarının arttırılması: bir derleme çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 677-698.
• Berkant, H. G. ve Dikici, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz yeterlik inanç düzeyleri ile zekâ türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 113-132.
• Bümen, N.T. (2005). Okulda Çoklu zekâ Kuramı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, M. ve Çiftçi, B. (2019). Gastronomi ve mutfak sanatları bölümü ile aşçılık programı öğrencilerinin mesleki eğitim algısının öğrenme motivasyonu üzerine etkisi: Ulusal aşçılık kampı Mengen örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(4), 2701-2717. https://doi.org/10.21325/jotags.2019.495
• Canbay, F. (2016). Türkiye’de bir üniversitede üniversitedeki İngiliz dil eğitimi öğrencilerinin akademik motivasyon ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çağ Üniversitesi, Mersin.
• Doğan, T. (2006). Üniversite öğrencilerinin sosyal zekâ düzeylerinin depresyon ve bazı değişkenlerle ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Dornyei, Z. ve Skehan, P. (2005). Individual differences in second language learning. (Ed: C. J. Daughty ve M. H. Long) The handbook of second language acquisition. Oxford: Balckwell Publishing.
• Driscoll, M. (2004). Psychology of learning for instruction (3. Baskı). Boston: Pearson.
• Duran, S. (2017). Hizmet içi eğitimin işgören motivasyonuna etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Epçaçan, C. (2013). Çoklu zekâya dayalı etkinliklerin öğrencilerin okuma alışkanlığına ilişkin tutuma ve okuduğunu anlama özyeterlik algısına etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171(171), 209-236. Ertem, H. (2006). Ortaöğretim öğrencilerinin kimya derslerine yönelik güdülenme tür ve düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Filgona, J., Sakiyo, J., Gwany, D. M. ve Okoronka, A. U. (2020). Motivation in Learning. Asian Journal of Education and Social Studies, 10(4), 16-37.
• Gardner, H. (1999). Intelligence reframed: Multiple intelligences for the 21th century. New York: Basic Books.
• Gilman, R. ve Anderman, E. M. (2006). Motivation and its relevance to school psychology: An introduction to the special issue. Journal of School Psychology, 44(5), 325–329. doi:10.1016/j.jsp.2006.04.006
• Green, A. L., Hill, A. Y., Friday, E. ve Friday S. S. (2005). The use of multiple intelligences to enhance team productivity. Management Decision, 43(3), 349-359.
• Gürses, A. B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin çoklu zekâ gelişim düzeylerine ilişkin algıları ve İngilizce öğretmenlerinin çoklu zekâya yönelik uygulamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Karasar, N. (2023). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Kılıç, M. E., Kılıç, M. Y. ve Akan, D. (2021). Motivation in the classroom. Participatory Educational Research (PER), 8(2), 31-56.
• Klein, H. J., Noe, R. A. ve Wang, C. (2006). Motivation to learn and course outcomes: The impact of delivery mode, learning goal orientation, and perceived barriers and enablers. Personnel Psychology, 59(3), 665–702. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2006.00050.x
• Komarudin, K. (2017). The relationship between intelligence and learning motivation on children’s with special need in inclusive elementary school. Guidena Journal, 7(1), 100-105.
• Köknel, Ö. (2003). Akıl ile düşünme gücü. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Mahmutoğulları, D. (2015). Hizmet içi eğitim algısının işgörenlerin öğrenme motivasyonu üzerine etkisi: Bodrum örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Moran, S., Kornhaber, M. ve Gardner, H., (2006). Orchestrating Multiple Intelligences. Educational Ledarship, 64(1), 22-27.
• Noe, R. A. ve Wilk, S. L. (1993). Investigation of the factors that influence employees’ participation in development activities. Journal of Applied Psychology, 78(2), 291–302. doi:10.1037/0021-9010.78.2.291
• Nolen, J. L. (2003). Multiple Intelligences in the Classroom. Education, 124(1), 115-119. Öztürk, S. Y. (2004). Psikoloji. Ankara: Düzgün Yayıncılık.
• Pintrich, P. R. ve Schunk, D. H. (1996). Motivation in education: Theory, research, and applications. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Rosmayanti , D. ve Yanuarti, H. (2018). The relationship between students’ motivation and their learning achievement. Project, 1(6), 783-788.
• Slavin, R. E. (2013). Educational psychology: Theory and practice, G. Yüksel (Çev. Ed.), Eğitim Psikolojisi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Smillie, L. D., Dalgleish, L. I. ve Jackson, C. J. (2007). Distinguishing between learning and motivation in behavioral tests of the reinforcement sensitivity theory of personality. Personality and Social Psychology Bulletin, 33(4), 476–489. https://doi.org/10.1177/0146167206296951
• Sürücü, A. ve Ünal, A. (2018). Öğrenci motivasyonunu artıran ve azaltan öğretmen davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 253-295.
• Tam, H., Kwok, S. Y. C. L., Hui, A. N. N., Chan, D. K., Leung, C., Leung, J., … Lai, S. (2021). The significance of emotional intelligence to students’ learning motivation and academic achievement: A study in Hong Kong with a Confucian heritage. Children and Youth Services Review, 121, 105847. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2020.105847
• Tohidi, H. ve Jabbari, M. M. (2012). The effects of motivation in education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 31, 820–824. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.12.148
• Uslu, E., Kartal, C. ve Durukan, T. (2018). Doğrudan pazarlamada duygusal zekâ, performans algısı, motivasyon ilişkisi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 4(1), 412-426.
• Vollmeyer, R. ve Rheinberg, F. (2000). Does motivation affect performance via persistence?. Learning and Instruction, 10(4), 293–309. https://doi.org/10.1016/s0959-4752(99)00031-6
• Vural, B. (2004). Öğrenci merkezli eğitim ve çoklu zekâ. İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Waterman, A. S. (2005). When Effort Is Enjoyed: Two Studies of Intrinsic Motivation for Personally Salient Activities. Motivation and Emotion, 29(3), 165–188. https://doi.org/10.1007/s11031-005-9440-4
• Watters, J. J. ve Ginns, I. S. (2000). Developing motivation to teach elementary science: effect of collaborative and authentic learning practices in preservice education. Journal of Science Teacher Education, 11(4), 301–321. https://doi.org/10.1023/a:1009429131064
• Yaylalı, S. (2019). 7. sınıf öğrencilerinin çoklu zekâ alanlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Afyonkarahisar il örneklemi). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.