DERİ ÜZERİNE EKOLOJİK BASKI UYGULAMALARI VE SÜRTME HASLIK DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 3, 13 - 25, 01.08.2023

Derya Tok Duygu İrem Can

Öz

Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte endüstriyelleşen giyim beraberinde atık problemlerini ve çevre kirliliğini getirmiştir. Gün geçtikçe büyüyen atık problemleri ve çevre kirliliği dolayısıyla giyim sektörü çevreye ve insan sağlığına zarar veren sektörlerden biri haline gelmiştir. Günümüzde farkındalık kazanan üretici ve tüketiciler ekolojik boyama ve baskı gibi daha doğal seçeneklere yönelmektedir. Ekolojik baskı ülkemizde de köklü bir geçmişe sahip olan ekolojik boyamanın modern bir yorumudur. Ekolojik baskı, bazı bitkilerin yaprak ve çiçek gibi bölümleri kullanılarak tamamen doğal liflerden elde edilmiş kumaşlara uygulanmaktadır. Deri, ekolojik baskı çalışmalarında kullanılan yeni bir malzemedir. Ayrıca deri sanayisinde gıda endüstrisi için atık olarak görülen deri, kimyasal maddeler yerine bitkisel malzemelerle tabaklandığı takdirde kullanım ömrü uzun, insan sağlığına ve çevreye zarar vermeyen, sürdürülebilir bir malzemeye dönüşmektedir. Yapılan ekolojik baskılarda mordanlama işlemi optimize edilerek bitkisel tabaklanmış, vejetal derilerden olan dana derilerine uygulanmıştır. Vejetal dana derisi ile yapılan ekolojik baskıda dört ayrı mordanın baskı ve deri üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Bitki olarak her mevsimde bulunabilecek organik ev atıklarından olan soğan kabuğu ve mor havuç bitkileri kullanılmıştır. Optimizasyon sonuçları ışığında baskı işlemleri tekrar uygulanmış ve elde edilen baskıların sürtme haslık değerleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deri, Ekolojik Baskı, Baskı Uygulamaları, Deri Baskı

Destekleyen Kurum

Eskişehir Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri

Proje Numarası

21GAP066

Kaynakça

• Başkaya, O. (2010). Günümüzde Modanın Algılanış Biçimi . İstanbul : Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bölükbaşoğlu, E. (2019). Deri Hazır Giyimde Tasarım ve Üretim Sürecinin İncelenmesi Yeni Yaklaşımların Tasarımlara Yansıtılması. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Can, D. (2016). Giyilebilir Sanat'ta Eko Boyama-Baskı Teknikleri ve Uygulamaları. Isparta: Süleyman Demirel Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Çermikli, A. (2019). Ekolojik Baskılar ve Tekstil Yüzeylerde Uygulanması. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Çınar, N. (2021). Deri Eserlerde Önleyici Koruma. Akademik Sanat Tasarım ve Bilim Dergisi.
• Engin Alpat, F. (2011). Yavaş Moda Nedir? Akdeniz Sanat.
• Harmancıoğlu, M. (1955). Türkiye’de Bulunan Önemli Bitki Boyalarından Elde Olunan Renklerin Çeşitli Müessirlere Karşı Yün Üzerinde Haslık Dereceleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• İnegöllü, O. (2017). Tarihsel Süreci İçinde Ham Derinin Giysi Tasarımına Etkisi ve Önemi. İstanbul: Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karadağ, R. (2007). Doğal Boyamacılık. Ankara: Geleneksel El Sanatları ve Mağazalar İşletme Müdürlüğü.
• Kayabaşı, N., & Özdemir, M. (2007). Geçmişten Günümüze Dericilik. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Megep. (2011). Tabaklama. Kimya Teknolojisi. içinde Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Oral, O., Dirgar, E., & Erdoğan, Ç. (2011). Tekstil ve Hazır Giyim Üretiminde Ekoloji. Akdeniz Sanat.
• Özdemir, M. (2004). Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Sarıoğlu, H., & Özdemir, M. (2007). İstanbul Askeri Müzesi'ndeki Deri Askeri Eşya ve Aksesuarlardan Örnekler. Dergipark Akademik.
• Tozun, H., & Çınar, N. (2020). Kültürel Miras Bağlamında Derilerin Fiziksel Özellikleri ve Ham Derinin İşlenmesi. Sanat Tarihi Dergisi .
• Urak, A. (2010). THPC ile Wet White Tabaklanmış Derilerde Kullanılan Yağların Deri Kalitesine Etkileri. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.