TARIM SİGORTALARI UYGULAMALARI, UYUŞMAZLIKLAR VE NEDENLERİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 4, 1 - 18, 18.10.2023

A. Ahmet Yücer , Ömer Altıntaş

Öz

Bu çalışma tarım sigortası uygulamalarında, çiftçi ile sigorta şirketi arasında görülen uyuşmazlık konularını ve çiftçilerin hak ararken karşılaştığı sorunları belirlemeyi amaçlamıştır. Bu araştırma kapsamında, 348 Yargıtay kararı, 70 Sigorta Tahkim Komisyonu kararı ve 381 dijital medya başvurusundan elde edilen veriler incelenmiştir. Tarım sigortaları havuzu işletmecisi olan Tarsim’den son on yıllık istatistiki veriler alınmıştır. Bu veriler analiz edilerek il ve ürün düzeyinde poliçe sayıları ve hasar durumuna ilişkin tablolar oluşturulmuştur. Yapılan analizlere göre, en fazla sigorta poliçesini Trakya bölgesi çiftçilerinin düzenlettiği, bu bölgeyi iç Anadolu bölgesi çiftçilerinin takip ettiği anlaşılmıştır. En fazla sigorta tazminatı ödenmesine don, dolu ve kuraklık risklerinin yol açtığı, hasar ödemesinin en çok üzüm, kayısı, elma, buğday, arpa ve fındık için yapıldığı görülmüştür. Çiftçilerin tarım sigortaları ile ilgili şikayetlerini genel olarak idari ya da adli başvuruya dönüştürmedikleri, bir kısmının dijital medya yoluyla şikayetlerini duyurmaya çalıştıkları ve çok az bir kısmının da hukuki yolları kullandıkları anlaşılmıştır. Tarım sigortası sistemi genel şartlarında uyuşmazlığa yol açan düzenlemeler, eksperlerin genellikle poliçede yazan verimi düşürmeleri, hasar tespitini sağlıklı yapamamaları, ekspertiz hakkında çiftçiyi bilgilendirmemeleri nedenleriyle uyuşmazlıkların ortaya çıktığı görülmektedir. Yargıtay’a intikal eden ve en fazla uyuşmazlık görülen konuların başında kayısıda don hasarları gelmektedir. Tahkimde görülen uyuşmazlık dosyalarının yaklaşık yarısını ise kuraklık hasarları oluşturmaktadır. Dijital medya üzerinden yapılan şikayet başvurularının %60’ı bitkisel ürünlerle, %39’u ise hayvan hayat sigortaları ile ilgilidir. Hak arayan çiftçilerin Tahkimde, bilirkişilerin Tarsim lehine yanlı raporları nedeniyle, adli davalarda ise belge eksikliği veya tazminat hesaplarındaki yanlışlıklar nedeniyle davalarını kaybettikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tarım Sigortası, teminat, hasar, ekspertiz, tazminat, uyuşmazlık, tahkim

Destekleyen Kurum

Doğan Hukuk Bürosu Kartal/ İstanbul

Teşekkür

Bu çalışmaya idari ve hukuki destek veren Doğan Hukuk Bürosu Avukatları Orhan Doğan, Mehmet Yavuz, Yener Ata ve Özkan beye teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• AKIN, H. Besim. Çörek, E. Tolunay. Müşteri memnuniyetinde istatistiksel yöntemler ve bir uygulama. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/943653
• DIŞPINAR, M. Nedret. 2010. Sigorta Eksperliği ve Ekspertiz Raporu Otomasyonu. Marmara Üniv. Bankacılık ve Sigortacılık Ens. Y.Lisans Tezi s.43
• GIAMPIETRI, Elisa. Yu, Xiaohua. Trestini, Samuele. 2020. The role of trust and perceived barriers on farmer’s intention to adopt risk management tools. Bio-based and Applied Economics 9(1): 1-24, 2020. DOI: 10.13128/bae-8416
• GÜRLEK, Yılmaz. 2006. Türkiye’de ve Dünyada Deprem Sigortacılığı. İTÜ FBE. Yüksek Lisans Tezi
• KÖKEN, Yusuf. 2012. Müşteri İlişkileri Yönetimi Ders Notları, Akhisar.
• MİNELİLER, Demirçivi Zeynep. 2007. Deniz Yoluyla Taşımada Yükün Ziya ve Hasarından Doğan Sınırlı Sorumluk. Dokuz Eylül Ün. Hukuk Fak. Dergisi C: 9, Özel Sayı, 2007, s. 957-984
• OGUZ, Cennet. DIYANAH, S. Mustequmatud. 2021. Farmers’ Perceptions of Agricultural Insurance: A Case Study of Altınekin District, Konya, Turkey. IOP Conference Series Earth and Environmental Science, 803 (1)
• OYSAL, Ö. Karahan. SANER, Gamze. CEYHAN Vedat. BAYRAMOĞLU, Zeki. ve ark. 2020. Tarımda Risk Yönetimi: Mevcut Durum ve Gelecek Eğilimleri, Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi bildirileri, 807-834
• ÖNDEŞ, M. Kürşat. 2007. Sigortacılıkta Risk ve Bir Yangın Sigorta Uygulaması. Beykent Ü. SBE. Yüksek Lisans Tezi
• ÖZGÜR, R. Özdeş. 2019. Türkiye’de Tarım Sektörü Sigorta Sistemi: Problemler ve Çözüm Önerileri, https://doi.org/10.32951/mufider.594826
• RESMİ GAZETE, 3/08/2017 tarihli, Bilirkişi Yönetmeliği
• TAHKİM, 2023. Sigorta Tahkim Komisyonu Bilirkişi Yönetmeliği m.16/1-e maddesi
• TARSİM, 2023. https://www.tarsim.gov.tr/pages/aboutUs/faaliyet-raporlari.jsp
• TARSİM, 2023. https://www.tarsim.gov.tr/dergilik/dergiGoster.jsp?category=sunumlar&name=sonuclar
• TARSİM, 2023. https://www.tarsim.gov.tr/staticweb/krm-web/mevzuatlar/tarife-ve-talimatlar/2023/bus-tarife-talimatlar.pdf
• UYSAL, Şener. 2015. Bitkisel Üretim İşletmelerinde Ürün Sigortaları, Üreticilerin Sisteme İlişkin Tutumları Üzerine Manisa İlinde Bir Araştırma. EÜ. 15. Üretim Araştırmaları Sempozyumu
• YARGITAY, 2023. https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/
• YAZGI, F. Eymen. 2017. Türkiye’de Tarım Sigortası Uygulamaları, Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Alternatif Model Arayışı, Ankara Üniversitesi. Doktora Tezi
• YAZGI, F. Eymen. OLHAN Emine. 2018. doi: 10.25308/aduziraat.341134
• YILDIZ Lale. 2022. Bursa İli Gürsu İlçesinde Üreticilerin Tarım Sigortası Yaptırma Tercihini Etkileyen Faktörler UÜ. Yüksek Lisans Tezi.
• YUCER A. Ahmet. ALTINTAŞ, Ömer. 2021. Turkey’s animal selection and animal importation within the scopes ofhealth and technical criteria. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 27 (No 5) 972–979
• YUCER, A. Ahmet. 2020. An Assessment of the Water, Irrigation, and Food Security by a Fishbone Analysis in Turkey. Open Access Library Journal 7(11)
• YÜCER, A. Ahmet. 2023. https://www.anadolugazete.com.tr/tarim-sigortalarinda-guncel-sorunlar-3-6831yy.htm