TÜRKİYE’DE SOSYAL HİZMETLERİN TEMEL TAŞLARINDAN BİRİ: SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKIFLARI

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 4, 1432 - 1441, 18.10.2023

Yusuf Muyan

Öz

Bu çalışmada, Osmanlı’daki vakıf çalışmaları, Türkiye Cumhuriyeti’ndeki Sosyal Devlet anlayışı ve sosyal yardımlar ele alınmaktadır. 1986 yılında 3294 sayılı kanunla kurulan Fakir Fukura Fonu (FAK-FUN-FON) Sosyal Devlet’in bir göstergesi olarak yoksullara ulaşma amacı gütmüştür. Sosyal Devlet anlayışının ülkemizde gelişmesi ile birlikte Fakir Fukura Fonu daha sonraki dönemlerde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığı olarak değiştirilmiştir. Bu çalışmada da söz konusu vakfın tarihsel süreci, üstlenmiş olduğu rolleri ve yapmış olduğu sosyal yardımlar anlatılmaktır.
Bu makalenin amacı Sosyal Devletin anlayışının en önemli özelliği olan Sosyal Hizmetlerin yürütülmesinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının almış olduğu kilit rolleri, yapmış oldukları sosyal hizmetleri ve sosyal yardımları açıklamaktır.
Sosyal Yardımlaşma Ve Dayanışma Vakfında yapılan yardımları üç ana başlık altında toplanmaktadır. Bunlar; düzenli nakdi yardımlar, vakıf yardımları, nakdi ve ayni yardımlardır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Hizmet, Vakıflar, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı, Sosyal Devlet

Kaynakça

• Alkan, M. (1996). “Tanzimattan Sonra Vakıfların İdaresinde Yeniden Yapılanmaya Dair Bir Örnek: Adana Evkaf Müdürlüğü” Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi, S:19
• Bayartan, M. (2008). Osmanlı Şehirlerinde Vakıflar ve Vakıf Sisteminin Şehre Kattığı Değerler. Osmanlı Bilimi Araştırmaları X-1 .
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı. (2009). Kentsel Yoksulluk Göç ve Sosyal Politikalar Komisyonu Raporu. Kentleşme Şurası . Ankara: T.C.Bayındırlık ve İskan Bakanlığı.
• Demirel, S. (1995). Vakıf ve Bağlı İktisadi İşletmelerinde Muhasebe Sistemi ve Vergilendirme. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekin, N.,Y. Alper ve T. Akgeyik (1999) “Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Arayışlar: Özelleştirme ve Yeniden Yapılanma”, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası, No: 1999-69, s. 38.
• Ertem, A. (2011). Osmanlıdan Günümüze Vakıflar. Vakıflar Dergisi (36).
• Filiz, H. H.(2009). Yerelleşme ve Yoksulluk Ekseninde Bir Örnek: Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi SBE.
• Güneş, M. (2012). Yoksullukla mücadelede Sosyal Yardımların Bir Kamu Yönetimi Politikası Olarak Sürdürülebilirliği. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi(24).
• Güneş, S. (2010). Yoksullukla Mücadelede Mikro Kredi uygulamaları ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Proje Destekleri. Ankara: T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü İstatistik Araştırma ve Tanıtım Dairesi Başkanlığı.
• Haspolatlı, E. (2014). Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları Üzerine Bir İnceleme. İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi.
• Karakoyun, İ. (2008). “Yoksullukla Mücadele ve STK’lar”.Her Yönüyle Dernekler Dergisi. ss.4
• Kazıcı, Z. (2007). Osmanlı Döneminde Yerel Yönetimler, İstanbul
• Kılıç, R., ve Çetinkaya, Ş. (2012). Türkiye'de Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardım Stratejileri ve Bir Model Önerisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (34), 93-114.
• Kozak, E. (1985). Bir Sosyal Siyaset Müessesesi Olarak Vakıf (Cilt 1). İstanbul: Akabe Yayınları.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2011). Aile ve Tüketici Hizmetleri Sosyal Destek. Erişim Tarihi: 11 Temmuz 2023, http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Sosyal%20Destek.pdf
• Topgül, S. (2013). Türkiye'de Yoksulluk ve Yoksulluğun Kadınlaşması. 14 (1) , 277- 296. Cumhuriyet Üniversitesi İktisat ve İdari Bilimler Dergisi.
• Türkiye İstatistik Kurumu[TUİK].(2008). Tüketim Harcamaları Yoksulluk ve Gelir Dağılımı. Erişim Tarihi: 21 Eylül 2022, http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=18&KITAP_ID=156.
• Türkiye İstatistik Kurumu[TÜİK]. (2008). Türkiye İstatistik Kurumu Yoksulluk Çalışmaları Hanehalkı Bütçe Anketi. Erişim Tarihi: 21Eylül 2022, http://eaf.ku.edu.tr/sites/eaf.ku.edu.tr/files/20122008-2.pdf.
• Yediyıldız, B. (1999). “Osmanlı Toplumu”, Ed. Ekmeleddin İhsanoğlu, Osmanlı Devleti Tarihi, C:2, Yayınlayan: Feza Gazetecilik A.ş, İstanbul.
• http://www.aile.gov.tr (Erişim Tarihi: 10.07.2023)