3-6 YAŞINDA ÇOCUĞU OLAN BABALARIN BABALIK ROLÜ ALGISI İLE BABA KATILIM DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 29 - 49, 01.02.2024

Engin Doğan , Oya Özkardeş

Öz

Araştırmada 3-6 yaş aralığında çocuğu olan babaların babalık rolü algıları ile baba katılım düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma grubu İstanbul ilinde yaşayan ve 3-6 yaş aralığında çocuğu olan babalardan oluşmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise Gelişigüzel Örneklem Seçim Tekniği ile seçilen 200 baba oluşturmuştur. Araştırmada Babalık Rolü Algı Ölçeği (BRAÖ) ve Baba Katılım Ölçeği (BAKÖ) kullanılmıştır. İstatistiksel çözümlemede t-Testi, Pearson Korelasyon Analizi ve ANOVA kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına bakıldığında babaların babalık rollerine ilişkin olumlu algılarının arttıkça baba katılımının da arttığı görülmüştür. Babaların eğitim durumunun yükselmesi, babanın anne babalığa dair eğitim alması, babanın doğuma katılması, 3-6 yaş aralığındaki çocuğun ilk sırada doğması ve annenin eğitim durumunun yükselmesi babaların babalık rollerine ilişkin olumlu algılarını artırmakta ancak çocuk bakımına katılımlarını etkilememektedir.

Anahtar Kelimeler

Babalık Rolü, Baba Katılımı, Babalık Rolü Algısı

Etik Beyan

Bu makalenin hazırlanması, araştırmaların yapılması ve bulguların analizinde etik kurallara ve akademik kurallara özenle riayet ederek hazırladığımı, makaleyi hazırlarken yararlandığım ve bu makalenin özünde olmayan tüm kaynakları bilimsel etiğe uygun olarak kaynak gösterdiğimi beyan ederim.

Kaynakça

• Aral, N., Baran, G. (2001). Çocuk Gelişimi. Ankara: Ya-pa Yayınları
• Belli, M., Didişen, N. A., Yılmaz, H. B. (2021). Geçmişten Günümüze Değişen Babalık Rolü ve Çocuk Gelişimine Katkıları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8 (2), 366-371.
• Bozok, M. (2018). Ebeveynlik, Erkeklik ve Çalışma Hayatı Arasında Türkiye'de Babalık. İstanbul: AÇEV.
• Buyruk, M. (2009). Ailenin sosyo ekonomik yapısının meslek lisesi öğrencilerinin gelecek beklentisine etkileri: İstanbul ili Bayrampaşa ilçesi İnönü Anadolu Teknik, Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi örneği. İstanbul: T.C. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi
• Cabrera, N. J., Tamis-LeMonda, C. S., Bradley, R. H., Hofferth, S., Lamb, M. E. (2000).
• Fatherhood in the Twenty-First Century. Child Development, 71(1), 127-136.
• Cabrera, N. J., Shannon, J. D. ve Tamis-LeMonda, C. (2007). Father’s influence on their children’s cognitive and emotional development: From toddlers to pre K. Applied Develoment Science, 11(4), 208-213.
• Carlson, M. J. (2006). Family Structure, Father Involvement, and Adolescent Behavioral Outcomes. Journal of Marriage and Family, 68 (1), 137-154.
• Ceylan, C., Karaaslan, E., Toroman, K., Demirci, Ş. (2019). Ortaöğretim Psikoloji Ders Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Yayınevi.
• Çalgı, B. (2020). Babanın Ev İşlerinde ve Çocuk Bakımında Sorumluluk Alması İle Annenin Duygusal ve Fiziksel İstismarı Arasındaki İlişki. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20 (1), 35-51.
• Doğu, S. (2021). Sosyoloji 1 Ders Kitabı. Ankara: MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Fogarty, K., D. Evans, G. (1999). Being an Involved Father: What Does It Mean? IFAS Extension University of Florida: https://ufdcimages.uflib.ufl.edu/IR/00/00/33/64/00001/HE14100.pdf adresinden alındı
• George, D., Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step. A simple study guide and reference. Allyn & Bacon.
• Gracia, P. (2014). Fathers’ child care involvement and children’s age in Spain: A time use study on differences by education and mothers’ employment. European Sociological Review, 30, 137-150.
• Gül, Ş. (2019). 3-6 Yaş Arası Çocuğu Olan Ebeveynlerin Babalık Rolüne İlişkin Algılarının Ve Babalık Rolünün Yeterliliğine Dair Görüşlerinin İncelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Programı Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Güngörmüş, O. (1986). Baba Yoksunluğunun Benlik Kavramına Etkisi ve Babasız Öğrencilerin Problemlerinin Hangi Alanlarda Yoğunlaştığının Saptanması. Gelişim Nörolojisi Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, İstanbul: T.C. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü.
• Güven, N., Temel , F., Haktanır, G. (2005). 7 çok geç! Erken Çocukluk Dönemi Her anne babanın erken çocukluk döneminde (0-6 yaş) çocuk gelişimi ve eğitimi hakkında bilmesi gereken temel bilgiler. İstanbul: M.E.B. Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü
• Huo, C., Yuan, X. (2015). A Comparative Analysis of the Differences of Family Education between Chinaand America. Creative Education, 1322-1327.
• İnci, M. A., Deniz, Ü. (2015). Baba Tutumları ile Çocuğun Yaşı, Cinsiyeti, Doğum Sırası ve Kardeş Sayısı Değişkenleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Okul Öncesi Öğretmenliği Bilim Dalı.
• Karabulut, H. (2019). Çocuğun İyi Oluşu ve Baba Katılımı. Z. Gölen, & H. Babacan içinde, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimlerde Akademik Çalışmalar 2019/2, 174-188.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kashanian, M., Faghankhani, M., Hadizadeh, H., Yousefzadeh , M. R., Ehsani , M. P., Sayyah Ensan, L., Sheikhansari, N. (2018). Psychosocial and biological paternal role in pregnancy outcomes. The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine, 33(2), 242-252.
• Kırağ, N., Çakır, İ. (2019). 0-6 Yaş Çocuğu Olan Babaların Babalık Rolü Algısı ve İlişkili Faktörler. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(3), 117-122.
• Kuruçırak, Ş. (2010). 4-12 Aylık Bebeği Olan Babaların, Babalık Rolü Algısı ile Bebek Bakımına Katılımı Arasındaki İlişki. Antalya: T.C Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Kuzucu, Y. (1999). Babalarıyla Çatışma Düzeyi Yüksek ve Düşük Olan Ergenlerin ve Babalarının Babalık Rolüne İlişkin Algılarının Karşılaştırılması. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitimde Psikolojik Hizmetler (PDR) Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Makusha, T., Richter, L., Knight, L., Rooyen, H. V. Bhana, D. (2013). “The good and the bad?” childhood experiences with fathers and their influence on women’s expectations and men’s experiences of fathering in rural Kwazulu-Natal, South Africa. Fathering, 11, 138-158.
• Man, M. M. (2013). The Early Childhood Experience In Psychology Development . International Journal of Management and Innovation , 5(2), 89-99.
• Mercan, Z., Şahin, F. T. (2017). Babalık Rolü ve Farklı Kültürlerde Babalık Rolü Algısı. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 1-10.
• Özkardeş, O. G. (2006). Baba ve Çocuk. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları Ltd. Ş. Özkardeş, O. G. (2010). Baba Olmak. İstanbul: Remzi Kitabevi A.Ş.
• Özyürek, A., Teke, Y. T., Özgan, N. N., & Kışlı, Z. (2020). Çocuklarının Gereksinimlerini Karşılamada Babaların Rolleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 5(2), 21-30.
• Raley, S., Bianchi, S. M., & Wang, W. (2012). When Do Fathers Care? Mothers’ Economic Contribution and Fathers’ Involvement in Child. American Journal of Sociology, 117(5), 1422-1459.
• Rendina, I., Dickerscheid, J. D. (1976). Father Involvement with First-Born Infants. The Family Coordinator, 373-378.
• Russell, G. (1978). The Father Role and Its Relation to Masculinity,Femininity, and Androgyny. Society for Research in Child Development, 1174-1181.
• Sayar, K. (2010). Baba Olmak. Bilim ve Teknik, 92-93. e-dergi.tubitak.gov.tr: https://e- dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf?dergiKodu=4&cilt=43&sayi=702&sayfa=92&yaziid=30299 adresinden alındı
• Seçkin, Ş., Oral, G. (2020). Bana Hazır mısın Baba? Baba Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sımsıkı, H., Şendil, G. (2014). Baba Katılım Ölçeği'nin (BAKÖ) Geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (49), 104-123.
• Şenol, D., Erdem, S. (2018). Babalık Kültürü ve Kimliği. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 1-16. Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson.
• Tamis-LeMonda, C. S., Shannon, J. D., Cabrera, N. J., Lamb, M. E. (2004). Fathers and Mothers at Play with Their 2- and 3-Year-Olds: Contributions to Language and Cognitive Development. Child Development, 75 (6), 1806-1820.
• Telli, A. A., Hava Özkan. (2016). 3-6 Yaş Grubu Çocuğu Olan Babaların Babalık Rolü Algısı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 6 (2), 127-134.
• Türkoğlu, D., Akduman, G. (2015). Okul Öncesi Dönem Çocuğu Olan Babaların Babalık Rolü Algısı İle Çocuklarının Sosyal Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (3), 224-241. Türmob,(2023,17).https://turmob.org.tr/: https://www.turmob.org.tr/arsiv/mbs/pratikBilgiler/asgari_ucret2022-II.pdf adresinden alındı
• Uludağlı, N. P. (2017). Baba Katılımında Etkili Faktörler ve Baba Katılımının Baba, Anne ve Çocuk Açısından Yararları. Türk Psikoloji Yazıları, 70-88.
• Yavuzer, H., Demir, İ. (2016). Yeni Kuşak Anne Babalar ve Çocukları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yogman, M. W., Kindlon, D. ve Earls, F. (1995). Father involvement and cognitive/behavioral outcomes of preterm infants. Journal of the Amiercan Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 34, 58-66.
• Zeybekoğlu, Ö. (2013). Günümüzde Erkeklerin Gözünden Babalık ve Aile. Doktora Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.