TÜRKİYE'DE KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİ VE UYGULAMALARI

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 300 - 315, 01.02.2024

Hacı Ahmet Öztürk , Zeki Berber , Ali Aytekin , Mekselna Tüter , Burcu Çetin Yüce

Öz

Kaynaştırma eğitimi, özel gereksinimli öğrencilerin genel eğitim ortamında eğitimlerine devam etmelerini amaçlayan bir eğitim modelidir. Ancak bu modelin uygulanması sırasında bazı zorluklarla karşılaşılır. Öğretmenler, özel gereksinimli öğrencilerin sınıflarına yerleştirilmesi sonucunda eğitim uygulamaları ve sınıf yönetimi konularında endişeler taşır ve kaynaştırma konusunda yeterli eğitim almadıklarını düşünürler. Kaynaştırma eğitiminde karşılaşılan diğer sorunlar arasında, öğrencilerle iletişim eksiklikleri, öğrencilerin fiziksel ve davranışsal karakteristikleri, öğretmenlerin iş yüklerinin artması, sınıf mevcutlarının fazlalığı ve fiziksel ortamların yetersizliği sayılabilir. Bu nedenle, kaynaştırma eğitimi uygulamalarının başarılı olabilmesi için tüm paydaşların aktif bir şekilde çalışması, öğretmenlerin yeterli eğitim almaları ve fiziksel ortamların uygun hale getirilmesi gerekmektedir

Anahtar Kelimeler

kaynaştırma, eğitim, uygulama, Türkiye

Kaynakça

• Akalın, S. (2014). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Çalışan Rehber Öğretmenlerin Kaynaştırma Uygulamalarına İlişkin Gereksinimleri. International Journal of EarlyChildhood Special Education (INT-JECSE), 6(1), 115-142.
• Akçamete, G. ve Kaner S. (1999). Cumhuriyetin 75. Yılında Çocuğa Yönelik Özel Eğitim Çalışmaları. 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi: Cumhuriyet ve Çocuk, 2, 395-405.
• Aker, G. (2014). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimi hakkındaki tutumları. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Aral, N. ve Gürsoy, F. (2007). Özel Eğitim Gerektiren Çocuklar Ve Özel Eğitime Giriş, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Arı, A. ve Sönmez-Kartal, M. (2017). Özel Eğitime Giriş. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Ataman, A. (1997). Türkiye’de Özel Eğitime Yeni Yaklaşımlar. Millî Eğitim Dergisi, 136, 22-23.
• Atıcı, R. (2014). Kaynaştırma Öğrencilerinin Okul Hayatında Yaşadığı Zorluklar. Turkish Studies– International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 279-291.
• Batu, E. S. (2005). Kaynaştırma ve Destek Özel Eğitim Hizmetleri. Eripek, S. (Ed.), Özel Eğitim (4. Basım) içinde (15-28). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Chernukha, N., Petrova, M., Vasylieva-Khalatnykova, M., Krupnyk, Z. ve Krasilova, Y. (2021). The Role of the Sociocultural Environment of Inclusion in the Modern Educational Institution. International Journal of Higher Education, 10(3), 211-222.
• Çavraktar, A. ve Diken, İ. H. (2007). Özel Eğitime Giriş (3. baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Çetrez-Arıcan, G., Fazlıoğlu, Y., ve Tezcan, S. (2018). Otizmli Öğrencilere Kendini Tanıtma Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 157-176.
• Çuhadar, S. (2013). Özel Eğitim Süreci 2. Vuran, S. (Ed.), Özel Eğitim içinde (3- 30). Ankara: Maya Akademi Yayıncılık.
• Demir, M. K., ve Açar, S. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Düşünceleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 749-770.
• Dereli, F. ve Günşen, G. (2019). Erken Çocukluk Döneminde Üstün Yetenekli Çocuklar ve Bilimsel Süreç Becerilerinin Desteklenmesi. Fazlıoğlu, Y. ve Şengül-Erdem, H. (Ed.) Özel Gereksinimli Çocuklar Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitim (2. Baskı) içinde (455-466). Ankara: Vize Akademi Yayıncılık.
• Diken, İ.H. ve Batu, S. (2015). Kaynaştırmaya Giriş. Diken, İ.H. (Ed.), İlköğretimde Kaynaştırma içinde (2-23). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Gök, G. ve Erbaş, D. (2011). Okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of EarlyChildhood Special Education, 3(1), 66-87.
• Güleryüz, Ş. O. (2009). Kaynaştırma Eğitimine Devam Eden Engelli Öğrencilerin Akranları ile İlişkilerinde Karşılaştıkları Sorunların Değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Türkiye.
• Güney, N., (2016). Özel Eğitim Hizmetlerinde Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama Süreci. http://selcukluanaokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/42/01/806365/dosyalar/2016_ 05/11115208_egitsel_degerlendirme_tanilama.pdf adresinden 11.04.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Gürgür, H. (2015). Kaynaştırma Uygulamasının Yapıldığı İlköğretim Sınıfında İş birliği ile Öğretim Yaklaşımının İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye.
• Gürgür, H. ve Yazçayır, G. H. (2019). Türkiye’de kaynaştırma eğitimine yönelik öğretmenlerin görüşlerine odaklanılmış lisansüstü eğitim tezlerinin sentezlenmesi: meta-etnografik bir çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 845-872.
• Güven, D. ve Diken, İ. H. (2017). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Sosyal Beceri Öğretim Müdahaleleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(01), 19-38.
• Güven, Y. ve Aydın, A. (2007). Özel Gereksinimli Çocuklar İçin Akran Öğretimine İlişkin İlköğretim Öğretmenlerinin Görüşleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7(1), 415-432.
• Hicks-Monroe, S. L. (2011). A Review of Research on the Educational Benefits of the Inclusive Model of Education for Special Education Students. Journal of the American Academy of Special Education Professionals, 61-69.
• İlhan, E. ve Esentürk, O. (2017). Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuklarla Normal Gelişim Gösteren Akranlarının Bazı Fiziksel Uygunluk Parametrelerinin İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(1-4), 11-17.
• Kaba, D. ve Aysev, A. S. (2020). Dsm-5 Tanı Ölçütlerine Göre Erken Çocukluk Döneminde Otizm Spektrum Bozukluğunun Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 31(2), 106-112.
• Kargın, T. (2004). Kaynaştırma: Tanımı, Gelişimi ve İlkeleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1-13.
• Kargın, T. (2007). Eğitsel Değerlendirme ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Hazırlama Süreci. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(01), 1-15.
• Keçeli A. ve Kaysılı, B. (2008). Akademik Başarının Arttırılmasında Aile Katılımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(1), 69-83.
• Kırcaali B. ve İftar, G. (1998). Kaynaştırma ve Destek Hizmetleri. Eripek, S. (Ed), Özel Eğitim içinde (17-26). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• MEB, (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetler i_yonetmeligi_07072018.pdf adresinden 10.04.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Nayır, F. ve Kepenekci, Y. K. (2013). Kaynaştırma öğrencilerinin haklarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 69-89.
• Orhan, S. ve Genç, K. G. (2015). Engellilere Yönelik Ülkemizdeki Özel Eğitim Hizmet Uygulamaları ve Örnek Ülke Karşılaştırması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (35/2 Ek Sayı), 115-147.
• Özbey, F. (2018). Türkiye’de Engellilerin Eğitimi (Genel-Mesleki). Arıkan, S. ve Ayyıldız, E. (Ed), Engelli Bireylerin Destekli İstihdamı içinde (39-55). İstanbul: Akademik Kitaplar.
• Özyürek, M. (2005). Görme Yetersizlikleri. Eripek, S. (Ed.), Özel Eğitim (4. Basım) içinde (119-136). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Pınar, E. S. (2008). Genel eğitim sınıflarında engelli olan ve olmayan öğrencilerin sosyal becerilerinin desteklenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 171-187.
• Sadioğlu, Ö. (2011). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin sorunları, beklentileri ve önerilerine yönelik nitel bir araştırma. Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Sakarkaya, S., Eğilmez, H. O. ve Engür, D. (2019). Müzik eğitiminin hafif düzey zihinsel engelli öğrencilerin sosyalleşme düzeylerine etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 35-43.
• Savucu, Y. (2020). TheImportance of EarlyDiagnosis, EducationandPhysical Activity in ChildrenwithAutism. International Journal of SportETerciseand Training Sciences - IJSETS, 6(3), 105-109.
• Sucuoğlu, B. (2004). Türkiye'de kaynaştırma uygulamaları: Yayınlar/araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(02).
• Sucuoğlu, B., (1996). Kaynaştırma Programlarında Anne Baba Katılımı. Özel Eğitim Dergisi, 2(2), 25-43.
• Şahbaz, Ü., Atılgan, H. ve Aydemir, D. A. (2020). Bütünleştirmenin normal gelişim gösteren çocuklar üzerindeki etkisi ölçeğinin Türkçe formunun uyarlama çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 165-184.
• Turhan, C. (2007). Kaynaştırma uygulaması yapılan ilköğretim okuluna devam eden normal gelişim gösteren öğrencilerin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Türkmen, A. (2018). Otel ortak alanlarının engelli kullanıcılara yönelik kurgulanması. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul.
• Ülger, Y. (2019). Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Yeterlilikleri ile Yaşadıkları Sorunlar Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye.
• Yazıcıoğlu, T. (2018). Tersine Kaynaştırma Modeli ve Uygulama Örnekleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 4(1), 39‐ 48.
• Yenioğlu, S., Sayar, K., Köse, H. Ve Yıldız, N. G. (2019). Türkiye’de Özel Eğitim Alanında Değerlendirme Süreci. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2729-2746.
• Yılmaz, E. ve Batu, E. S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri. Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 247.