EÊÊXAMINATION OF EÊÊDUCATIONAL SEÊÊRVICEÊÊS PROVIDEÊÊD TO STUDEÊÊNTS WITH SEÊÊVEÊÊREÊÊ AND MULTIPLEÊÊ DISABILITIEÊÊS

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 379 - 396, 01.02.2024

Osman Yıldırım , Mithat Akel , Emrah Bayrak

Öz

This study provides a detailed examination of the educational services provided to students with severe and multiple disabilities. It addresses the processes of diagnosis, assessment, treatment, and support for this specific needs group, discussing how educational environments adapt to meet the academic and psychomotor requirements of these students. Furthermore, the study focuses on the role of special education teachers, their competencies, and instructional strategies for these students. It offers significant insights for developing effective educational approaches for students with severe and multiple disabilities and understanding the factors contributing to their education.

Anahtar Kelimeler

Severe and Multiple Disabilities, Special Education, Educational Diagnosis, Teacher Competency, Educational Strategies

AĞIR VE ÇOKLU YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLERE SUNULAN EĞİTİM HİZMETLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışma, ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrencilere sunulan eğitim hizmetlerini detaylı bir şekilde incelemektedir. Araştırma, bu özel ihtiyaç grubundaki öğrencilerin tanılama, değerlendirme, tedavi ve destek süreçlerini ele almakta, eğitim ortamlarının bu öğrencilerin akademik ve psikomotor gereksinimlerine nasıl uyum sağladığını tartışmaktadır. Ayrıca, özel eğitim öğretmenlerinin eğitimdeki rolü, onların yeterlilikleri ve öğrencilere yönelik öğretim stratejileri üzerine odaklanmaktadır. Çalışma, ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrencilere yönelik etkili eğitim yaklaşımlarının geliştirilmesi ve bu öğrencilerin eğitimine katkıda bulunan faktörlerin anlaşılması için önemli bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ağır ve Çoklu Yetersizlik, Özel Eğitim, Eğitsel Tanılama, Öğretmen Yeterliliği, Eğitim Stratejileri

Kaynakça

• Abazaoğlu, Ġ., Yıldırım, O., ve Yıldızhan, Y. (2017). Geçmişten günümüze türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(18), 144-160.
• Akalın, S. (2020). Zihin yetersizliği: tanım, sınıflama, yaygınlık ve nedenler. Ġ. H. Diken ve H. Bakkaloğlu (Ed.), Zihin yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu içinde (s. 2-23). Pegem Akademi.
• Aslan, C. (2021). Ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrenciler için destekleyici teknolojiler. P. Şafak (Ed.), Ağır ve Çoklu Yetersizliği Olan Öğrencilerin Eğitiminde Stratejiler içinde (2. Bs., s. 561-585). Vize Akademik.
• Asmus, J. M., Carter, E. W., Moss, C. K., Born, T. L., Vincent, L. B., Lloyd, B. P., & Chung, Y.-C. (2016). Social outcomes and acceptability of two peer-mediated ınterventions for high school students with severe disabilities: a pilot study. Inclusion, 4(4), 195-214. https://doi.org/10.1352/2326-6988-4.4.195
• Ataman, A. (2009). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim. A. Ataman (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş içinde (7. Bs., s. 13-28). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Ayyıldız, E. (2007). Çok engelli çocuklarda erken müdahale. Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Dergisi. 3(10). 46-49.
• Ayyıldız, E. (2021). Erken çocukluk döneminde ağır ve çoklu yetersizliği olan çocukların desteklenmesi. P. Şafak (Ed.), Ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrencilerin eğitiminde stratejiler içinde (2. Bs., s. 185-211). Vize Akademik.
• Bahap Kudret, Z. (2020). Zihin yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu (OSB): ülkemizde yasal düzenlemeler ve haklar. Ġ. H. Diken ve H. Bakkaloğlu (Ed.), Zihin yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu içinde (5. Bs., 336-371). Pegem Akademi.
• Ballard, K. (2013). Thinking in another way: ıdeas for sustainable inclusion. International Journal of Inclusive Education, 17(8), 762-775. https://doi.org/10.1080/13603116.2011.602527
• Batu, E. S., Cüre, G., Nar, S., Gövercin, D. ve Keskin, M. (2018). Türkiye’de ilkokul ve ortaokullarda yapılan kaynaştırma araştırmalarının gözden geçirilmesi (2006 - 2016). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 19(3), 577-614. 10.21565/ozelegitimdergisi.336925
• Bogdan, R., & Taylor, S. J. (1990). Looking at the bright side: a positive approach to qualitative policy and evaluation research. Qualitative Sociology, 13(2), 183- 192.
• Brown, F., & Lehr, D. H. (1993). Making activities meaningful for students with severe multiple disabilities. Teachıng exceptional children, 25(4), 12-16.
• Bruce, S. M. (2011). Severe and multiple disabilities.
• Candan, Ç., Tuncer, B. & Karataş, H. (2015). Program değerlendirme sürecinde bireysel farklılıkların önemi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3) 307-312.
• Cavkaytar, A., Melekoğlu, M., ve Yıldız, G. (2014). Geçmişten günümüze özel gereksinimli olma ve zihin yetersizliği: dünya’da ve türkiye’de kavramların evrimi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 111-122.
• Downing, J. E. (2001). Meeting the communication needs of students with severe and multiple disabilities in general education classrooms. Exceptionality: A Special Education Journal, 9(3), 147-156.
• Downing, J. E., & Chen, D. (2003). Using tactile strategies with students who are blind and have severe disabilities. Teachıng exceptional children, 36(2), 56-61. https://doi.org/10.1177/004005990303600208
• Eldeniz Çetin, M., Çay, E., ve Bozak, B. (2020). Çoklu yetersizliği olan bireylerle yapılmış tek denekli araştırmaların incelenmesi: sistematik derleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(2), 1-25.
• Eldeniz Çetin, M. (2021). Çoklu yetersizliğin kavramsal çerçevesi. Çoklu yetersizliği olan çocukların eğitiminde güncel yaklaşımlar içinde (2. Bs., s. 1-22). Vize Akademik.
• Engelli ve Yaşlı Ġstatistik Bülteni (2021, Kasım). Haziran 3, 2022 tarihinde alındı.
• Eripek, S. (2021). Zihin yetersizliği olan bireyler ve eğitimleri (4. Bs). Pegem Akademi.
• Ersoy, A. F. (2019). Fenomenoloji. A. Saban ve A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (3. Bs., s. 81-134). Anı Yayıncılık.
• Şafak, P. (2019). Ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrencilerin eğitimleri ve bağımsızlığa ulaşmaları için desteklenmesi (2. Bs). Vize Akademik.
• Şafak, P., Demiryürek, P., ve Yılmaz, H. C. (2018). Çok duyulu öykülerin çok yetersizliği olan görmeyen çocukların dinlediğini anlamalarına etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 19(1), 129-153. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.322391
• Şafak, P., ve Bilgiç, H. C. (2019). Ağır ve çoklu yetersizliği olan çocuklar. Ü. Şahbaz (Ed.), Özel eğitim ve kaynaştırma içinde (2. Bs, s. 348-385). Anı Yayıncılık.
• Şafak, P., ve Gül, B. (2021). Ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrencilerin öğretmenlerine öneriler. P. Şafak (Ed.), Ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrencilerin eğitiminde stratejiler içinde (2. Bs., s. 651-681). Vize Akademik.
• Şafak, P., ve Yürekli, M. (2021). Ağır ve çoklu yetersizliğin kavramsal çerçevesi. P. Şafak (Ed.), Ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrencilerin eğitiminde stratejiler içinde (2. Bs., s. 1-35). Vize Akademik.
• Gomez, S.C. (2013). The vision for inclusion. Inclusion, 1(1), 1-4.
• Gürgür, H. (2021). Kapsayıcı eğitim ve felsefi temelleri. H. Gürgür ve S. Rakap (Ed.), Kapsayıcı eğitim özel eğitimde bütünleştirme içinde (2. Bs., s. 2-14). Pegem Akademi.
• Hanson, M. J., & Hanline, M. F. (1985). An analysis of response-contingent learning experiences for young children. Journal of the Association for Persons with Severe Handicaps, 10(1), 31-40. https://doi.org/10.1177/154079698501000104
• Howard, V. F., Williams, B., & Lepper, C. E. (2011). Özel gereksinimi olan bebekler ve çocuklar için özel programlar. S. Akalın (Çev.), Özel gereksinimi olan küçük çocuklar içinde (4. Bs). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kalkan, S. (2021). Çoklu yetersizliği olan öğrencilerin genel eğitim müfredatına erişimi.
• Karakoç, B., ve Atbaşı, Z. (2020). Özel eğitim öğretmenlerinin problem davranışlara müdahalede işbirliğinin önemine ve uygulanmasına yönelik görüşleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(29) 1666-1688. 10.26466/opus.727238
• Kaya, Ö. (2016). Özel eğitimde roller ve sorumluluklar. S. Vuran (Ed.), Özel eğitim
• Kizir, M., ve Çiftçi Tekinarslan, Ġ. (2018). Ağır ve çoklu yetersizliği (AÇYE) olan çocuk annelerinin yaşadıkları sorunların ve sorunlarla baş etme yöntemlerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(2) 233-256. 10.21565/ozelegitimdergisi.321683
• McLeskey, J., Rosenberg, M. S., & Westling, D. L. (2018). Inclusion: effective practices for all students. Pearson.
• Metin, E. N. (2018). Özel gereksinimli çocuklar. E. N. Metin (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar içinde (2. Bs., s. 1-14). Anı Yayıncılık.
• Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2018, 7 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı: 30471). Haziran 3, 2022 tarihinde alındı. Erişim adresi: http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizm etleri_yonetmeligi_07072018.pdf
• Munde, V., & Vlaskamp, C. (2015). Initiation of activities and alertness in individuals with profound intellectual and multiple disabilities: ınitiation and alertness. Journal of Intellectual Disability Research, 59(3), 284-292. https://doi.org/10.1111/jir.12138
• Nakken, H., & Vlaskamp, C. (2007). A need for a taxonomy for profound ıntellectual and multiple disabilities. Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 4(2), 83-87.
• Özyürek, M. (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözümler: özel eğitim örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 6(2), 189-226.
• Pawlyn, J., & Carnaby, S. (Ed.). (2009). Profound intellectual and multiple disabilities: nursing complex needs. Wiley-Blackwell.
• Prince, E. J., & Hadwin, J. (2013). The role of a sense of school belonging in understanding the effectiveness of ınclusion of children with special educational needs. International Journal of Inclusive Education, 17(3), 238-262. https://doi.org/10.1080/13603116.2012.676081
• Sardohan-Yıldırım, E., ve Akçamete, G. (2021). Ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrencilerin aileleri ile işbirliği ve aile eğitimi. Ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrencilerin eğitiminde stratejiler içinde (2. Bs., s. 591-620). Vize Akademik.
• Sarı, H. (2021). Çoklu yetersizliği olan öğrenciler. Ġ. H. Diken (Ed.), Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim içinde (20. Bs., s. 474-519). Pegem Yayıncılık.
• Sarı, H. (2009). Ağır ve çok engelli öğrencilerin kaynaştırılması için stratejiler. A. Ataman (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş içinde (7. Bs., s. 309-323). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Snell, M. E., & Brown, F. (2014). Instruction of students with severe disabilities
• Thompson, J. R., Bradley, V. J., Buntinx, W. H. E., Schalock, R. L., Shogren, K. A., Snell, M. E., Wehmeyer, M. L., Borthwick-Duffy, S., Coulter, D. L., Craig, E. (Pat) M., Gomez, S. C., Lachapelle, Y., Luckasson, R. A., Reeve, A., Spreat, S.,
• Yürekli, M. (2021). Rehberlik ve Araştırma Merkezinde Çalışan Öğretmenlerin Ağır ve Çoklu Yetersizliği Olan Bireylerin Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama Süreçlerine İlişkin Görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.