KUR'AN'DA MÜZZEMMİL KELİMESİNİN SEMANTİK TAHLİLİ

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 206 - 219, 01.05.2024

Yakup Yüksel

Öz

Örtüsüne bürünen ve elbisesine sarınan anlamındaki müzzemmil kelimesi Kur’an’da sadece bir yerde geçmektedir. Geçtiği sûrenin ilk âyetinde yer alan bu kelime aynı zamanda sûrenin de ismi olmuştur. Müfessirler müzzemmil kavramının hakiki anlamında mı yoksa mecâzi manada mı ele alınıp tefsir edilmesi hususunda farklı yorumlar ileri sürmüşlerdir. Onlardan kimisi bu kelimeyi hakiki anlamında ele alıp değerlendirirken bir kısmı da kelimenin mecâzi anlamda olduğunu kabul ederek buna göre âyete anlam vermişlerdir. Nitekim bu kelimenin tefsiri müfessirler arasında problemli bir konu olmuştur. Dolayısıyla müzzemmil kelimesinin semantik tahlilini yapmak var olan problemin ortadan kalkmasına yardımcı olacağı düşüncesiyle bu çalışmayı ele aldık. Amacımız kelimenin lügat anlamından hareketle ne gibi anlamlara geldiğini ortaya koymak ve netice itibariyle âyetin tefsiri açısından hangi anlamın daha uygun olabileceğini tespit etmektir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Âyet, Tefsir, Müzzemmil, Tahlil.

Kaynakça

• Âlûsî, Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh b. Mahmûd el-Hüseynî. (1994). Rûhu’l-me‘ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-‘azîm ve’s-seb‘i’l-mesânî. Beyrut: Dârü’l-Kutubi’l‘İlmiyye.
• Al Nırbânî, Abdul Bade. (2023). “Müzzemmil Kavramının Sûredeki Anlam Bütünlüğüyle İlişkisi”. Sütçü İmam Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, c. 21, s. 41, ss. 96-12.
• Belenkuyu, Bekir. (2015). “Edebiyatımızda Esmâ-i Nebî-Peygamberimiz (S.A.V.)’in İsimleri- Ve Esmâ-i Nebî Metinleri”. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, c. 10, s. 4, ss. 167-196.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhim. (ts.) el-Câmi‘u’s-sahîh, İstanbul: Kahraman Yayınları.
• Cevherî, İsmâîl b. Ḥammâd. (1984). es-Sıhāh. thk. Aḥmed ʿAbdulgafûr ʿAttâr, Beyrut: Dâru’l-ʿİlmi li’l-Melâyîn.
• Çerçi, Faris. (2015). “Hz. Peygamber’in Doksan Dokuz İsmi”. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı, ss. 15-40.
• Demirci, Ramazan. (1995). “Müzzemmil Sûresinin Eğitim Açısından Yorumu” (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Firuzabadî, Mecduddîn Muhammed b. Ya’kûb. (2005). el-Kâmûsu’l-muhît, thk. Muhammed Naîm el-Arksûsî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle.
• Gölpınarlı, Abdulbaki. (2023). Tasavvuftan Dilimize Geçen Deyimler ve Atasözleri. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Halîl b. Ahmed, Ebû Abdirrahmân b. Amr b. Temîm el-Ferâhîdî. (2003). Kitâbü’l-ayn. thk. Dr. Abdulhamîd Hendâvî. Beyrut: Dârü’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Isfehânî, Râğıb. (1997). Müfredâtü elfâẓi’l-Ḳurʾân. thk. Safvân Adnân Dâvûdî. Beyrut: Dâru’ş-Şâmiyye.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. (2000). et-Taḥrîr ve’t-tenvîr. Beyrut: Müessesetü’t-Târıḫi’l-‘Arabî.
• İbn Fâris, Ahmed. (1989). Esmâu’n-nebî ve meânîhâ. thk. Mâcid ez-Zehebî. Kuveyt: Menşûrâtu Merkezi’l-Mahtûtât.
• İbn Hanbel, Ahmed. (1995). Müsned. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Kâhire: Dârü’l-Hadîs.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî. (1994). Lisânü’l-‘arab. Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• Janabı, Jasım Imran Resam. (2022). “el-Cevâhir ve'd-Dürer fî Tenasubi'l-Ayât ve's-Suver Adlı Eserin İncelenmesi (Müzzemmil, Müddessir, Kıyame ve İnsan Sureleri)” (Yüksek Lisans Tezi). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kalay, İdris. (2006). “İlahi Hitabın Şekillenişi (Hacc, Müzzemmil ve Tevbe Sureleri Örnekleri)” (Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karaman Hayrettin ve Diğerleri. (2007). Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed. (1992). el-Câmi’ li aḥkâmi’l-Ḳur’ân. Beyrut: Dârü’l-Kutubi’l-‘İlmiyye.
• Kutub, Seyyid. (2020). Fî Zılâli’l-Kur’ân. trc. Mehmet Yolcu ve Diğerleri. İstanbul: Tayf Yayıncılık.
• Mevdûdî, Ebü’l-A’lâ. (1987). Tefhîmu’l-Kur’an. trc. Ali Ünal ve Diğerleri. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. (ts.). el-Câmi‘u’s-sahîh. İstanbul: Kahraman Yayınları.
• Nehhâs, Ebu Ca’fer. (2002). Şerhu divâni İmruulkays. thk. Ömer el-Fücâvî Ummân: Vizâretü’s-Sekâfî.
• Nuaymî, Muhammed Ârif. (2006). “Esmâu’n-nebî Lugaten ve Istılâhen”, Pencap Üniversitesi Arap Dili Fakültesi Dergisi, 1/39-770.
• Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. (1985). Mefâtîhu’l-ġayb. Beyrut: Dârü’l-Fikr.
• Sevinç, Ahmet. (2016). Müddessir ve Müzzemmil Surelerinin Karşılaştırmalı Konulu Tefsiri (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şeyhzâde, Muhyiddin Mehmed b. Muslihiddin Mustafa b. Şemseddin el-Kocevî. (1999). Hâşiyetü Muhyiddîn Şeyhzâde alâ Tefsîri’l-Kâdî el-Beyzâvî. Beyrut: Dârü’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî. (1992). Câmi‘u’l-beyân fî te’vîli’l-Ḳur’ân. Beyrut: Dârü’l-Kutubi’l-‘Ilmiyye.
• Uceylî, Ebû Dâvûd Süleymân b. Ömer b. Mansûr el- el-Ezherî el-Cemel. (ts.). el-Fütûḥâtü’l-ilâhiyye bi-tavżîḥi Tefsîri’l-Celâleyn bi’d-deḳāʾiḳı’l-ḫafiyye. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• Uslu, Sema. (2021). “Müzzemmil Suresinin Arap Dili Açısından Tahlili” (Yüksek Lisans Tezi). Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Yaşaroğlu, M. Kâmil. (2006). “Müzzemmil”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/252. İstanbul: TDV Yayınları.
• Zebîdî, Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzâk el-Hüseynî. (1997). Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-Ḳāmûs. thk. Dr. Abdulfettah el-Hulv. Kuveyt: et-Turâsü’l-Arabî.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullah Mahmud b. Ömer. (1997). el-Keşşâf ‘an ḥaḳâiḳî’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-aḳâvîl fi vücûhi’t-te’vîl. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘Ilmiyye.
• _________, (1998). Esâsü’l-belâġa. thk. Muhammed Bâsil Uyûn el-Sûd. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘Ilmiyye.