ESMÂ BİNT EBÛ BEKİR ÖZELİNDE HZ. PEYGAMBER’İN ENGELLİLERE BAKIŞI

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 3, 107 - 115, 01.08.2024

Hatice Dülber

Öz

İslam dinine göre insanın Allah katında değerli olma kriteri takva olarak ifade edilmiştir. Hz. Peygamber de Allah’ın insanları dış görünüşlerine göre değil kalplerine ve amellerine göre değerlendireceğini ifade etmiştir. Bu bağlamda insanlarda olan birtakım özür durumlarının bir imtihan vesilesi olduğu bu duruma sabır göstermenin ahirette karşılığının olacağı ifade edilmiştir. Aynı zamanda Hz. Peygamber bu tür özür sahibi engellileri toplumdan dışlamamış onlara yardım etmeyi teşvik etmiş ve toplumda engellilere önemli görevler vererek onlara değer vermiştir. Hz. Peygamber’in eğitiminden geçen Müslümanlarda bu teşvik ve uygulamaların etkisiyle hem engellileri toplumsal hayattan uzaklaştırmamış hem de kendi başlarına böyle bir durum geldiğinde kendilerini toplumdan izole etmemişlerdir. Bu kişilerden birisi de Hz. Ebû Bekir’in kızı Esmâ’dır. Özellikle hicret esnasında sıkıntılı durumlarda bulduğu çözümlerle Hz. Peygamber’in övgüsüne mazhar olmuş, daha sonrada İslam’ın emir ve yasaklarına karşı hassasiyeti, sabrı, cömertliği gibi vasıflarıyla öne çıkmıştır. Başındaki ağrı ve hayatının son dönemlerinde gözlerini kaybetmesi onu ne isyana ne de kendini toplumsal faaliyetlerden uzaklaştırmaya sevketmiştir. Yanına aldığı yardımcısıyla O dönemin şartlarında problemlerin çözülebileceği ve hayata devam ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam, Hz. Peygamber, Engellilik, İmtihan, Sabır.

Kaynakça

• Aḥmed b. Ḥanbel, Ebû ʿAbdullâh Aḥmed b. Muḥammed b. Ḥanbel eş-Şeybânî. (2001), el-Musned, nşr. Şuʿayb el-ʾArnavûṭ, ʿÂdil Murşid v.dğr. 50 Cilt. Beyrut: Muessesetu'r-Risâle.
• Aḥmed b. Ḥanbel, (1992), Ebû ʿAbdullâh Aḥmed b. Muḥammed b. Ḥanbel eş-Şeybânî. Musned, Çağrı Yayınları: İstanbul.
• Belâẑurî, Aḥmed b. Yaḥyâ b. Câbir. (1996), Ensâbu'l-Eşrâf, nşr. Suheyl Zekkâr Riyâḍ ez-Ziriklî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru'l-Fikr.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhâmmed b. İsmâ’îl. (1992), el-Câmiu’s-Sahîh, 8 Cilt, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Ebu Dâvûd Süleymân b. Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî. (1992), es-Sunen, 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Dârimî, Abdullah b. Abdurrahmân. (1992), Sünen, 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• İbn Mâce, Ebû Abdilâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvîni. (1992), es-Sunen, 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• İbn Hişâm, Ebû Muḥammed ʿAbdulmelik b. Hişâm el-Ḥimyerî.(ts.) es-Sîretu'n-Nebeviyye (nşr. Ṭâhâ ʿAbdurraʾûf Saʿd. 2 Cilt. B.y.: Şirketu'ṭ-Ṭıbâʿati'l-Fenniyyeti'l-Muttaḥide.
• İbn Mende, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. İsḥâḳ. (2005) Maʿrifetu'ṡ-Ṡaḥâbe, nşr. ʿÂmir Ḥasen Ṡabrî. B.y. Maṭbûʿâtu Câmiʿati'l-İmârât.
• İbn Saʿd, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. Saʿd b. Menîʿ. (2001), eṭ-Ṭabaḳât, nşr. ʿAlî Muḥammed ʿOmer. 11 Cilt. Kahire: Mektebetu'l-Ḫancî, Kahire.
• Karagöz, İsmail. (2013), Ayet ve Hadisler Işığında Engelliler, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Erul, Bünyamin (2013), Hz. Peygamber’in Sünnet ve Hadislerinde Engellilerle İlişkiler, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kotan, Sehal D. Varlık. (2019), Hadis Rivayetinde Kadın Sahabiler, İstanbul: Hikav Yayınları.
• Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abddurrahman b. Yûsuf. (1992), Tehzîbu’l-Kemâl fî Esmâir-Ricâl, thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf, Beyrût: üessesetu’r-Risâle,
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. El-Kuşeyrî. (1992), el-Câmiu’s-Sahih, 6 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân b. Şuayb b. Alî, (1992), es-Sunen, 8 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Tirmizî, Ebu Îsâ Muhammed b. Îsâ b.Sevre. (1992), es-Sunen. 6 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Özdemir, Saadettin. (2016), Engelliler ve Din, İstanbul: Ezgi Matbaacılık Yayınları.
• Sancaklı, Saffet. “Hz. Peygamber’in Engellilere Bakış Açısının Tespiti”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16/2 (Aralık, 2006), 37–72.
• Yardım, Ali. (1995) “Esmâ bint Ebû Bekir”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (11/402-404), İstanbul: TDV Yayınları.
• Zehebî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Osman. (1985), Siyeru A‘lâmu’n-Nübelâ, thk. Şuayb el-Arnaûd, 3. Baskı, Beyrut: Müessesetu’r-Risâle.