Sağlık Hizmetlerinde Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanımının Önemi

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 2, 44 - 50, 25.06.2021

Ayfer Yüksel

Öz

Bu çalışma; sağlık hizmetlerinde kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanımı ile ilgili ülkemiz ve dünyada yapılmış olan çalışmaların incelenip bu konunun öneminin vurgulanmasına yönelik derleme çalışmasıdır.
Sağlık çalışanları bir yandan hastalara ya da hastalık tehlikesi altında olanlara hizmet verirken, bir yandan da hizmetin özelliğinden kaynaklanan birçok risk ve tehlikeye maruz kalmaktadır. Sağlık çalışanlarında KKD kullanımının amacı; sağlık çalışanlarının kan, vücut çıkartıları, temas ve solunum yoluyla bulaşma riski taşıyan hastalıklara karşı sağlığının korunması; sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonlar ile çapraz bulaşmaların önlenmesi ile sağlık çalışanlarının güvenliğinin sağlanmasıdır.
İçinde bulunduğumuz Covid-19 pandemisinde ülkemizde T.C. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre Ağustos (2020) ayı sonu itibari ile bir milyon altmış bir bin altı yüz otuz beş sağlık çalışanından ne yazık ki yirmi dokuz bin sekiz yüz altmış beş sağlık çalışanına virüs bulaşmış ve elli iki sağlık çalışanımız da hayatını kaybetmiştir.
Sağlık çalışanlarının KKD kullanımı ve önemi ile ilgili olarak ülkemizde ve dünyada bugüne kadar çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Yapılan bu çalışmalarda sağlık çalışanlarında kullanılan KKD’lerin kulanım sıklıkları değerlendirilmiş ve iş sağlığı ve güvenliği yönünden önemi vurgulanmıştır. Ayrıca çalışmalarda; mesleki risklere, iş kazalarına karşı KKD’lere önem verilerek bu malzemelerin temini ve kullanımının belirli bir disiplin içerisinde yapılıp gönüllülük esasından çok zorunlu hale getirilmesinin ve iş kazalarını engellemek için eğitimler verilerek KKD kullanımı arttırılmasının gerektiği sonuçlarına ulaşılmıştır.Covid-19 pandemi döneminde yapılmış olan çeşitli çalışmalarda da ; uygunsuz KKD kullanımının sağlık çalışanlarının enfekte olma olasılığını 2,8 kat artırdığı görülürken, sağlık çalışanları arasında enfeksiyonu önlemek için uygun KKD kullanımının yeterli olduğu saptanmıştır.Ayrıca istikrarlı KKD tedariki sağlayan bir sistem kurmanın gerekliliği ortaya konarak, meslek lisesi eğitimi ve hizmet içi eğitimdeki gelişmelerin KKD kullanımına uyumu artırabileceği, yönetimin de aktif denetimi ile KKD'nin kullanılabilirliğinin ve erişilebilirliğinin artabileceği vurgulanmıştır. Covid-19 pandemisi gibi durumlarda YouTube gibi bilişim teknolojilerinin eğitim açısından yararlı videolardan uygun olanlarının seçilmesi ile , sağlık çalışanları için kişisel koruyucu ekipmanı takmayı ve çıkarmayı öğrenmek için bir kaynak olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışmaların yanı sıra sağlık hizmetlerinde “çalışanların KKD’lerin giyme çıkarma sırası gibi uygulamaların doğru yapılması için yönerge izleme alışkanlıkları”nı değerlendirmeye yönelik çalışmaların da yapılmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.
İçinde bulunduğumuz Covid-19 pandemi süreci, sağlık çalışanlarının KKD kullanımları ile ilgili farkındalığı ve bu yöne olan dikkati artırmıştır. Bu ve benzeri çalışmalar da; sağlık hizmetlerinde risklerin önlenmesinde KKD’lerin önemini vurgulayarak KKD’lerin seçimi ve kullanımında var olan mevcut durumun saptanması ile mezuniyet öncesi ve sonrasındaki eğitimlerde buna uygun düzenlemelerin yapılmasını sağlayacaktır. Diğer yandan da alan literatürüne katkı sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kişisel koruyucu donanım,, sağlık çalışanı,, covid-19,, pandemi

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum yoktur.

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Referans 1 Yüksel, A.(2020) Sağlık Çalışanlarında Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı, Duvar Yayınları.
• Referans 2 Kuşçu, A. (2014). Sağlık Sektöründe Çalışanların Kişisel Koruyucu Donanım Kullanım Bilinci, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeni Yüzyıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı. İstanbul.
• Referans 3 Deveci, S.(2012). Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımının İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarındaki Yeri. http://www.hisam.hacettepe.edu.tr/sempozyum-sunum/SerolDeveci.pdf Erişim tarihi:11.08.2020.
• Referans 4 Yıldırım A.S. Gerdan S. (2017).Hastane Öncesi Acil Sağlık Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Kapsamındaki Mesleki Riskleri. Hastane Öncesi Dergisi,2(1) ss:37–49 (4).
• Referans 5 T.C. Resmî Gazete. İş sağlığı ve güvenliği kanunu. 30 Haziran 2012 Sayı: 28339, Başbakanlık Basımevi.
• Referans 6 T.C. Resmî Gazete. Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanılması hakkında yönetmelik. 2 Temmuz 2013, sayı: 28695. Başbakanlık Basımevi.
• Referans 7 T.C. Resmî Gazete. Kişisel koruyucu donanım yönetmeliği. 1 Mayıs 2019, sayı: 30761, T.C. Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü Yayını.
• Referans 8 Türk Tabipler Birliği Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Çalışma Grubu (2014). Sağlık çalışanları için işçi sağlığı ve güvenliği (Yayına hazırlayan: Hasan Oğan) 44-46. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayını. http://www.saglikcalisanisagligi.org/tezler2/scskitabi.pdf Erişim tarihi:6.07.2020
• Referans 9 Kahya E, Ulutaş B. ve Özkan N.F.(2019). Metal Endüstrisinde Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımının Analizi. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Bilim ve Teknoloji Dergisi 7 (2), ss:420-433.
• Referans 10 Demirbilek T ve Çakır Ö. (2008). Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımını Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Değişkenler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 23 (2): ss:173-191.
• Referans 11 Küçük, K.S.(2014) Şanlıurfa 112 acil sağlık hizmetleri çalışanlarının kişisel koruyucu donanım kullanım sıklığı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı. Ankara.
• Referans 12 Ardıç, Z.(2021).Konya'da bir üniversite hastanesi çalışanlarında mesleki olarak iyonize radyasyon maruziyetinin oksidatif stres ve inflamasyon markırları üzerine etkileri, (Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı, Konya.
• Referans 13 Metan, G. (2020). Sağlık Çalışanları İçin Korunma Yöntemleri. İnfeksiyon Dünyası Covid-19 Eğitim Seti https://www.infeksiyondunyasi.org/covid19videoegitimseti/VideoView.aspx?id=12 Erişim tarihi:09.07.2020.
• Referans 14 Madziatera D, Msofi KS, Phiri TV, Mkandawire SD, Comber A. Availability, Accessibility and Proper Use of Personal Protective Equipment in Wards at Queen Elizabeth Central Hospital (QECH) Blantyre, Malawi: An Observational Study. Malawi Med J. 2020 Sep;32(3):124-131. doi: 10.4314/mmj.v32i3.4. PMID: 33488983; PMCID: PMC7812152.
• Referans 15 Kozanhan B, Tutar MS, Arslan D. Can "YouTube" help healthcare workers for learning accurate donning and doffing of personal protective equipments? Enferm Infecc Microbiol Clin. 2020 Dec 28:S0213-005X(20)30406-7. doi: 10.1016/j.eimc.2020.11.005. Epub ahead of print. PMID: 33384187; PMCID: PMC783719.
• Referans 16 Suzuki T, Hayakawa K, Ainai A, Iwata-Yoshikawa N, Sano K, Nagata N, Suzuki T, Wakimoto Y, Akiyama Y, Miyazato Y, Nakamura K, Ide S, Nomoto H, Nakamoto T, Ota M, Moriyama Y, Sugiki Y, Saito S, Morioka S, Ishikane M, Kinoshita N, Kutsuna S, Ohmagari N. Effectiveness of personal protective equipment in preventing severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 infection among healthcare workers. J Infect Chemother. 2021 Jan;27(1):120-122. doi: 10.1016/j.jiac.2020.09.006. Epub 2020 Sep 9. PMID: 32988731; PMCID: PMC7480255 .
• Referans 17 Türk Tabipler Birliği COVID-19 İzleme Grubu’nun Pandemik İnfluenza Ulusal Hazırlık Planı’na ve Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Yönetmeliği’ne ilişkin 01.04.2020’de yaptığı açıklama Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliğine İlişkin TTB Covıd-19 izleme Grubu Görüşü https://www.ttb.org.tr/haber_goster.php?Guid=bd361654-7405-11ea-b329-aa051764b049 Erişim tarihi: 06.07.2020
• Referans 18 Koronavirüs hastalığı (COVID-19) için kişisel koruyucu ekipmanların akılcı kullanımı: ara kılavuz 7 Şubat 2020 WHO (World Health Organization) https://apps.who.int/iris/handle/10665/331695 Erişim tarihi: 17.07.2020
• Referans 19 COVID-19 bağlamında maske kullanımına ilişkin tavsiyeler Geçici rehber 6 Nisan 2020 Dünya Sağlık Örgütühttp://www.skb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/06/COVID-19-Baglaminda-Maske-Kullanimina-Iliskin-Tavsiyeler.pdf Erişim tarihi:06.07.2020