Öz
Son yılların
en fazla gündeme taşınan konularından biri olan “Coğrafi İşaret” uygulaması
zanaat ürünlerinden yemeklere, tarım ürünlerinden jeolojik değerlere değin pek
çok ürün grubunu kapsamaktadır. Söz konusu uygulama esasında belli ve de temel
özelliğini sınırlı bir coğrafi sahadan alan ürünlerin kalitesini koruyarak
ilerleyen yıllarda da aynı kalitede varlığını korumasını sağlamak amacıyla
geliştirilmiş, Fransa çıkışlı bir uygulamadır. Söz konusu uygulamayla ülkelerin
birer alamet-i farikası olan ürünler için hem sürdürebilirlik temelli bir
üretim politikası benimsenmekte hem de ürünlerde zamanla meydana gelebilecek
dejenerasyonun önüne geçilmek hedeflenmektedir. Bir kısım jeolojik değerler de
bu kapsamda koruma altına alınarak ilerleyen süreçte taklit ürünlerle ulusal ve
uluslararası pazarlarda yaşanabilecek haksız rekabetin önüne geçilmeye
çalışılmaktadır. Burada jeolojik değerlerle dikkat çeken husus coğrafi işaret
kapsamında orta ve uzun vadede sürdürülebilirliği mümkün olamayacak tek ürün
grubu olmasıdır. Nitekim bahis konusu bu doğal kaynaklar, aynı zamanda
tükenebilir kaynaklardır. Türkiye’de de coğrafi işaret konusuna yoğun bir
şekilde eğilinmesiyle jeolojik değerler de hızla bu kapsamda koruma altına
alınmaya başlamıştır. 2019 itibariyle Türkiye’nin toplam 9 jeolojik değeri
coğrafi işaret kapsamına alınmıştır. Öte yandan Türkiye’nin bu anlamda
potansiyelinin çok yüksek bir ülke olduğunun da belirtilmesi gerekmektedir. Bu
çalışmada Türkiye’de coğrafi işaret kapsamına alınabilecek doğal taşlar, mineraller
ve taş işlemeciliği ürünlerinden toplam 23 değer ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
Jeolojik Değerler Taşlar Mineraller Taş İşlemeciliği Coğrafi İşaret Türkiye
Kaynakça
- Addor, F. & Grazioli, A., (2002). “Geographical ındications beyond wines and spirits-A Roadmap for a better protection for geographical ındications in the WTO TRIPS Agreement”, The journal of world ıntellectual property, 5(6), pp. 865-897, Switzerland.
- Anonim, (2001). “Geographical Indications: Historical background, Nature of rights, Existing Systems for protection and obtaining effective protection in other countries”, World Intellectual property organization, standing commıttee on the law of trademarks, Industrial designs and geographical ındications, Sixth Session, pp. 30, Geneva.
- Babalık, H. (2009). Türkiye değerli taş potansiyeli ve pazarlama sorunları, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Adnan Menderes üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, s. 108, Aydın.
- DPT, (2001). Sekizinci beş yıllık kalkınma planı – Madencilik özel ihtisas komisyonu raporu, Genel Endüstri Mineralleri II. (Mika, Zeolit, Lületaşı), Çalışma grubu raporu, Ankara.
- Hatipoğlu, M. (2003). Güğü köyü ametist kristallerinin değerlendirilmesi (Dursunbey, Balıkesir, KB Türkiye) ve yöresel ekonomiye katkısı, Türkiye IV. Mermer Sempozyumu, 18-19 Aralık 2003, s. 243 – 256.
- Kazancı, N. & Gürbüz, A. (2014). “Jeolojik miras nitelikli türkiye doğal taşları”, Türkiye jeoloji bülteni, 57(1), s. 19-44.
- MAPEG, (2019). Maden ve petrol işleri genel müdürlüğü istatistikleri, http://www.mapeg.gov.tr/Anasayfa.aspx (Son erişim: 22.04.2019).
- MTA, (2009). İl il Türkiye’nin yer altı kaynakları, MTA yayınları, s. 693, Ankara.
- Şahin, G. (2019). Türkiye’nin Coğrafi işaretleri ve bunların Türkiye ekonomisinde etkin kullanımları, (Basılmamış doktora tezi), İstanbul üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, s. 2551, İstanbul.
- Taşlıgil, N. & Şahin, G. (2011). Doğal ve kültürel özellikleri ile Lületaşı, Uluslararası sosyal araştırmalar dergisi, 4(16), s. 436-452, Kış 2011.
- Taşlıgil, N. & Şahin, G. (2016). Yapı malzemesi olarak kullanılan Türkiye doğal taşlarının iktisadi coğrafya odağında analizi, Marmara coğrafya dergisi, (33), s. 607-640, İstanbul.
- TPE, (2019). Coğrafi işaret dosyaları, https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/geographicalRegisteredList/ (Son erişim: 22.04.2019).
- Uslu, G. Ş. (2011). Simav (Kütahya) Bölgesindeki ateş opali oluşumlarının mineralojik-petrografik özellikleri ve gemolojik kullanım alanları, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s. 87, İzmir.
- Zaimoğlu, Ö. & Kaplanoğlu, M. (2012). Takılarda Oltu Zümrüt’ü, Batman üniversitesi yaşam bilimleri dergisi, 1(1), s. 1101-1116, Batman.
Öz
Geographical indication application which is one of the most ultimate issues
of recent years covers many product groups from craft products to food, from
agricultural products to geological values. In fact, the application in
question is a French application, developed to ensure that the products which
have a certain and basic nature from a limited geographical area are maintained
in the same quality for years to come. With this application, a sustainable
production policy is adopted for products that are a hallmark of the countries
and it is aimed to prevent degeneration that may occur over time in the
products. Some geological values are protected in this context, and in the
following process, counterfeit products are tried to be prevented from unfair
competition in national and international markets. The point that draws attention
with geological values here is that it is the only product group that cannot be
sustained in the medium and long term under the geographical sign. As a matter
of fact, these natural resources are also consumable sources. Together with an
indication of intensive tendency to geographical indication issues in
Turkey, geological values have also
started to be taken under protection. As from 2019, Turkey's total 9 geological
values were included in the geographical indication. On the other hand, it should
also be mentioned that Turkey is a country that has a very high potential in
this sense. In this study, 23 values in
total from natural stones that can be taken to indicate geographical coverage
in Turkey, minerals and stone processing products are dealt with.
Anahtar Kelimeler
Geological values Stones Minerals Stone processing Geographical indications Turkey
Kaynakça
- Addor, F. & Grazioli, A., (2002). “Geographical ındications beyond wines and spirits-A Roadmap for a better protection for geographical ındications in the WTO TRIPS Agreement”, The journal of world ıntellectual property, 5(6), pp. 865-897, Switzerland.
- Anonim, (2001). “Geographical Indications: Historical background, Nature of rights, Existing Systems for protection and obtaining effective protection in other countries”, World Intellectual property organization, standing commıttee on the law of trademarks, Industrial designs and geographical ındications, Sixth Session, pp. 30, Geneva.
- Babalık, H. (2009). Türkiye değerli taş potansiyeli ve pazarlama sorunları, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Adnan Menderes üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, s. 108, Aydın.
- DPT, (2001). Sekizinci beş yıllık kalkınma planı – Madencilik özel ihtisas komisyonu raporu, Genel Endüstri Mineralleri II. (Mika, Zeolit, Lületaşı), Çalışma grubu raporu, Ankara.
- Hatipoğlu, M. (2003). Güğü köyü ametist kristallerinin değerlendirilmesi (Dursunbey, Balıkesir, KB Türkiye) ve yöresel ekonomiye katkısı, Türkiye IV. Mermer Sempozyumu, 18-19 Aralık 2003, s. 243 – 256.
- Kazancı, N. & Gürbüz, A. (2014). “Jeolojik miras nitelikli türkiye doğal taşları”, Türkiye jeoloji bülteni, 57(1), s. 19-44.
- MAPEG, (2019). Maden ve petrol işleri genel müdürlüğü istatistikleri, http://www.mapeg.gov.tr/Anasayfa.aspx (Son erişim: 22.04.2019).
- MTA, (2009). İl il Türkiye’nin yer altı kaynakları, MTA yayınları, s. 693, Ankara.
- Şahin, G. (2019). Türkiye’nin Coğrafi işaretleri ve bunların Türkiye ekonomisinde etkin kullanımları, (Basılmamış doktora tezi), İstanbul üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, s. 2551, İstanbul.
- Taşlıgil, N. & Şahin, G. (2011). Doğal ve kültürel özellikleri ile Lületaşı, Uluslararası sosyal araştırmalar dergisi, 4(16), s. 436-452, Kış 2011.
- Taşlıgil, N. & Şahin, G. (2016). Yapı malzemesi olarak kullanılan Türkiye doğal taşlarının iktisadi coğrafya odağında analizi, Marmara coğrafya dergisi, (33), s. 607-640, İstanbul.
- TPE, (2019). Coğrafi işaret dosyaları, https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/geographicalRegisteredList/ (Son erişim: 22.04.2019).
- Uslu, G. Ş. (2011). Simav (Kütahya) Bölgesindeki ateş opali oluşumlarının mineralojik-petrografik özellikleri ve gemolojik kullanım alanları, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s. 87, İzmir.
- Zaimoğlu, Ö. & Kaplanoğlu, M. (2012). Takılarda Oltu Zümrüt’ü, Batman üniversitesi yaşam bilimleri dergisi, 1(1), s. 1101-1116, Batman.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Beşeri Coğrafya |
| Bölüm | Coğrafya |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 6 Ağustos 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 13 Mayıs 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |