ZİHNE “ZİHİNSEL ÖZNE” İLE BAKMANIN İMKÂNI ÜZERİNE

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 35 - 53, 14.12.2017

Mehtap Doğan

Öz

Tüm zihin durumlarının, bilincin ve özbilincin
dışında ve üzerinde bir “zihinsel öznenin” varlığını iddia eden bu çalışmada,
“zihinsel öznenin” bilinebilirliğinin yöntemi olarak da fenomenolojik yöntem
savunulmaktadır. Ben hissimiz aracılığıyla varlığına inanmaya güçlü bir şekilde
eğilimli olduğumuz “zihinsel öznenin” ontolojik statüsü zihin içeriklerinin
doğası incelenerek belirlenemez. Zira zihnin ya da bilincin içeriği zihinsel
öznenin yöneldiği entitedir. İçerik özneyle özdeş değildir ve olamaz. Ayrıca,
zihinsel bir entiteyi zihinsel içerik yapan şey, zihinsel bir öznenin söz
konusu içeriği üretmesidir. Makalede, bu iddialar doğrultusunda zihnin ve
bilincin doğasına ilişkin yaklaşımlar kısaca ele alındıktan sonra fizikalizm ve
türlerine değinilerek “zihinsel özne” fikri üzerine fizikalizmin açmazları
ortaya konulacak, fizikalizm karşıtı güçlü argümanlara değinilecektir.
Makalenin işleyişi, ben hissinin zihinsel bir öznenin, bir benin varlığına
işaret ettiği iddiasını metafizik gerekçeler ile temellendirmeye çalışarak,
zihin felsefesinin temel problemlerinin zihinsel özneli bir bakış açısından
görünüşünün tartışılmasıyla sürdürülecektir.

Anahtar Kelimeler

Zihinsel özne, fenomenolojik yöntem, zihin felsefesi, bilinç, özbilinç

ON THE POSSIBILITY OF REGARDING MIND AS A MENTAL SUBJECT

Öz

The main claim in this study is that there is a
“mental subject” over and above all mental states including consciousness and
self-consciousness which could be made clear just by a phenomenological
method.  The ontological status of
“mental subject” – that we strongly believe in its existence via our feeling of
“I” - cannot be determinated by examining the nature of mental contents. Since
the content of mind or consciousness is just an intentional entity of mental
subject.  Content is not equal to subject
and it cannot be.  In this essay, after
explaining different approaches on the nature of mind and consciousness
briefly, I will move onto designating the dilemmas of physicalism by focusing
on the idea of “mental subject” and evaluate the counter-arguments of
physicalism. Through this study, I will attempt to indicate that the strong
feeling on the existence of “I” implies the existence of mental subject. The
discussions and basic problems in the philosophy of mind will be reevaluated by
the idea of mental subject.

Anahtar Kelimeler

Mental subject, phenomenological method, philosophy of mind, consciousness, self-consciousness

Kaynakça

• Arıcı, Murat (2015). Zihinsel Alanda “Ben Hissi” Neye Karşılık Gelir?. Dört Öge, S. 7, s.65-76.
• Arıcı, Murat (2011). Physicalism And The Phenomenal-Physical Gap: Can A Posteriori Necessary Physicalısm Adequately Respond To The Problem Of Phenomenal Subjecthood? Doktora Tezi, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Block, Ned (1978). Troubles with Functionalism. Minnesota Studies in the Philosophy of Science, S. 9, s. 261-325.
• Chalmers, David (1995). Facing Up to the Problem of Consciousness. Journal of Consciousness Studies, S. 2/3, s. 200–219.
• Dennett, Daniel (1999). Aklın Türleri. (çev. Handan Balkara). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Gallacher Shaun ve Dan Zahavi (2008). The Phenomenological Mind. USA: Routledge.
• Gulick, Robert Van (2008). Understanding the Phenomenal Mind: Are We All Just Armadillos?. Mind and Cognition: An Anthology. (ed. Lycan W.G.ve Prinz J.J.). Oxford: Blackwell.
• Heil, John (2013). Mental Causation. Mental Causation and Ontology. (ed. S.C. Gibb, E.J. Lowe ve R.D. Ingthorsson). Oxford: Oxford University Press.
• Jackson, Frank (1986). What Mary Didn’t Know?. The Journal of Philosophy, S. 83, s. 291-295.
• Jaegwon, Kim (1998). Philosophy of Mind. New York: Cambridge University Press.
• Ludwig, Kirk (2003). The Mind-Body Problem An Overview. The Blackwell Guide to Philosophy of Mind. USA: Blackwell Publishing.
• Nagel, Thomas (1974). What is it like to be a Bat?. The Philosophical Review. V. 83, No: 4, Durham: Duke University Press. s. 435-450.
• Rakova, Marina (2007). Philosophy of Mind A-Z. Edinburg University Press.
• Searle, John (2006). Zihin, Dil ve Toplum. İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Shaffer, Jerome A. (2005). Zihin Felsefesi. (çev. Turan Koç). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Zeki, S. & Bartels, A. (1998). The Autonomy Of The Visual Systems And The Modularity Of Conscious Vision. Phil. Trans. R. Soc., V. 353. London.
• Zeman, Adam (2006). Bilinç Kullanım Kılavuzu. (çev. Gürol Koca). İstanbul: Metis Yayınları.