XBRL İLE FİNANSAL KODLAMADA TÜRKİYE’NİN HAZIRBULUNUŞLUK SEVİYESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2019, Sayı: 6, 193 - 223, 21.12.2019

Jale Sağlar Yusuf Işık

Öz

Türkçeye Genişletilebilir İşletme Raporlama
Dili olarak çevrilen XBRL (eXtensible Business Reporting Language), 50’den
fazla ülkede kullanılmaktadır. İş raporlarını dijital ortama dönüştürmenin bir
yolu olarak kullanılan XBRL, muhasebe süreci içerisinde yer alan finansal
bilgilerin muhasebe ilkelerine veya muhasebe standartlarına uygun bir şekilde
raporlanmasına imkân sunmaktadır. Bu raporların her bir bilgi kullanıcısının
istediği şekil ve çıktı formatında oluşturulması XBRL’nin en önemli
özelliklerinden biridir. Ülkemizde 2003 yılından itibaren başlatılan XBRL uyum
çalışmaları günümüzde halen devam etmekte olup her geçen gün yeni hizmetlerle
karşımıza çıkmaktadır. Çalışma, XBRL ile finansal kodlamada Türkiye’nin
Hazırbulunuşluk Seviyesini belirlemek ve mevcut durumu hakkında bilgi sağlamak
amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaçla oluşturulan anket, Türkiye’de hizmet veren
ve yaygın olarak kullanılan muhasebe paket programlarını hazırlayan şirketlere
uygulanmıştır. Çalışmanın sonucunda muhasebe yazılım firmalarının teknik alt
yapısı, personel yapısı, personel tercihi gibi bilgilere ulaşılırken XBRL’nin
tanınırlığı, XBRL ile uyumlu program talep seviyesi ve bu taleplere cevap verme
dereceleri ile mevcut programların ve gelecekte çıkarılması düşünülen
programların XBRL’ye uygunluk durumu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

xml, xbrl, finansal kodlama

AN EXAMINATION ON TURKEY'S READINESS LEVEL ON THE XBRL FINANCIAL ENCODING

Öz

XBRL (eXtensible
Business Reporting Language) translated into Turkish as Genişletilebilir
İşletme Raporlama Dili, XBRL is used in more than 50 countries (XBRL: D. A.
20.09. 2019). XBRL, which is used as a way of converting business reports to
digital environment, enables the reporting of financial information in the
accounting process in accordance with accounting principles or accounting
standards. One of the most important features of XBRL is that these reports are
produced in the format and output format requested by each information user.
XBRL compliance studies started in our country since 2003 are still in progress
and new services are coming up with each passing day. Working in XBRL, and
financial coding to determine Turkey's readiness levels and is intended to
provide information about the current situation. The questionnaire created for
this purpose, serving in Turkey and has been applied to prepare a widely used
accounting software company. As a result of the study, information such as
technical infrastructure, personnel structure, personnel preference of
accounting software companies were obtained. XBRL's recognition, XBRL-compliant
program demand level and degree of response to these demands, and the availability
of existing programs and programs to be issued in the future have been
identified.

Anahtar Kelimeler

xml, xbrl, financial coding

Kaynakça

• Blankespoor, Elizabeth - Brian P. Miller - Hal D. White (2014). “Initial Evidence on the Market Impact of the XBRL mandate”. Review of Accounting Studies. C. 19, S. 4, s. 1468-1503.
• Bonson, Enrique - Virgina Cortijo - Tomas Escobar (2009). Towards the Global adoption of XBRL Using International Financial Reporting Standards (IFRS). International Journal of Accounting Information Systems. S. 10, s. 46-60.
• Deran, Ali - Ayşe Gül Hatipoğlu (2009). “Sürekli Güncellenebilen Kapsamlı Bir Finansal Veri Tabanı Aracı Olarak XBRL (Extensible Business Reporting Language; Genişleyebilir İşletme Raporlamadili) ve Finansal Raporlama Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi”. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi. C.8 S.16, s. 37-58.
• Dong, Yi - Oliver Zhen Li - Yupeng Lin - Chenkai Ni (2016). “Does Information-Processing Cost Affect Firm-Specific Information Acquisition? Evidence from XBRL Adoption”. Journal Of Financial And Quantitative Analysis. S. 51, No. 2, s. 435-462.
• Eni, Lucian Cristian - Pavel Nâstase (2013). “Considerations On The Use Of XBRL During The Financial Audit Missions: Approach Of A Model”. Economic Computation & Economic Cybernetics Studies & Research. C. 47, S. 3, s. 17-36.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (2015). e- Defter Uygulama Klavuzu V1.0. Ankara http://edefter.gov.tr/dosyalar/kilavuzlar/e-DefterUygulamaKilavuzu_(V_1.6)_03.01.2018.pdf Erişim Tarihi: 16.04.2018
• http://www.edefter.gov.tr/edeftermevzuat.html Erişim Tarihi: 13.04.2018
• http://www.efatura.gov.tr/earsivhakkinda.html Erişim Tarihi: 16.04.2018
• http://www.efatura.gov.tr/ebilethakkinda.html Erişim Tarihi: 16.04.2018
• http://www.efatura.gov.tr/efaturahakkinda.html Erişim Tarihi: 16.04.2018
• http://www.efatura.gov.tr/eirsaliyehakkinda.html Erişim Tarihi: 16.04.2018
• http://www.efatura.gov.tr/emustahsilhakkinda.html Erişim Tarihi: 16.04.2018
• http://www.efatura.gov.tr/esmmhakkinda.html Erişim Tarihi: 16.04.2018
• http://www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/5159/TMS-Taksonomisi Erişim Tarihi: 13.04.2018
• https://ebeyanname.gib.gov.tr/ebeyannameHazirlamaKilavuzu.html Erişim Tarihi: 13.04.2018
• https://www.aicpa.org/interestareas/frc/accountingfinancialreporting/xbrl/backgroundofxbrl.htm Erişim Tarihi 24.03.2018
• https://www.xbrl.org/news/xbrl-international-approves-jurisdiction-in-turkey/ Erişim Tarihi :24.04.2018
• https://www.xbrl.org/the-consortium/about/membership-list/ Erişim Tarihi 24.04.2018
• https://www.xbrl.org/the-standard/what/an-introduction-to-xbrl/ Erişim Tarihi 24.04.2018
• https://xbrl.us/home/filers/sec-reporting/taxonomies/ Erişim Tarihi: 24.04.2018
• Karasioğlu, Fehmi - Oya Eryiğin (2005). “Finansal Raporlama ve XBRL (Genişletilebilir Kurumsal Raporlama Dili)”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C.10 V.2, s. 133-152.
• Kathy, S. Pollock - C. Papiernik Janet (2001). “XBRL: A New Common Language For Business Information Reporting”. Ohio CPA Journal. C. 60, S. 1 s. 38-41
• Moore, David- CICA - Gerald Trites (2002). Audit & Control Implications of XBRL. Toronto: The Canadian Institute of Chartered Accountants. http://www.youscribe.com/BookReader/Index/525178/?documentId=496301 Erişim Tarihi 06.04.2018
• Perdana, Arif - Alastair Robb - Fiona Rohde (2015). “An Integrative Review and Synthesis of XBRL Research in Academic Journals”. Journal of Information Systems. C. 29, No.1, s. 115-153.
• Pinsker, Robert (2003). “XBRL Awareness in auditing: A Sleeping Giant?”. Managerial Auditing Journal. C. 18 S. 9, s. 732-736.
• Rezaee, Zabihollah. - Charles Hoffman (2001). XBRL: Standardized Electronic Financial Reporting. http://go.galegroup.com/ps/anonymous?id=GALE%7CA78403695&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=fulltext&issn=00205745&p=AONE&sw=w&authCount=1&isAnonymousEntry=true. Erişim Tarihi: 23.03.2018
• Simecek, Monika K. - Tassilo Pellegrini (2016). “Financial Reporting Trends And Adoption Of XBRL Among Austrian Listed Companıes”. Studies In Modern Society. Šiaurės Lietuvos Kolegija. s. 240-251.
• Suwardi, Andreas - Valentina Tohang (2017). “An Analysis of XBRL Adoption Towards Systemic Risk of Financial Institutions Listed in NYSE”. Australasian Accounting, Business and Finance Journal. C. 11, S. 4, s. 23-38.
• Tokatlı, Erkan. (2013). XBRL (Geliştirilebilir İşletme Raporlama Dili)’nin Muhasebe Bilgi Sistemine Etkileri. Yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Valentinetti, Diego. - Michele A. Rea, (2012). “IFRS Taxonomy and financial reporting practices: The case of Italian listed companies”. International Journal of Accounting Information Systems. S. 13, s. 163-180.
• Wang, Tawei. - Jia-Lang Seng (2014). “Mandatory Adoption of XBRL and Foreign Institutional Investors’ Holdings: Evidence from China”. Journal Of Informatıon Systems. C. 28, No.2, s. 127-147.
• Yardımcıoğlu, Mahmut. - Özlem Özer (2011). “Genişletilebilir İşletme Programlama Dili (XBRL)”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi. C. 1, S. 2, s. 79-106.
• Yıldırım, Meriç - Jale Sağlar (2014). “Finansal Tabloların Sunumunda XBRL Kullanımı: ABD Örneği ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C. 14, S.4, s. 69-82
• Yoon, Hyungwook.- Hangung Zo - Andrew P. Ciganek (2011). “Does XBRL adoption reduce information asymmetry?”. Journal of Business Research. S. 64, s. 157-163.