INTRODUCTION OF YENIKAPI MEVLEVÎHÎNESİ POETRY JOURNAL (POETRY JOURNAL REGISTERED IN SÜLEYMANİYE LIBRARY ZÜHDÜ BEY 615) AND THE EXTRAORDINARY POEMS IN THE JOURNAL

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 16, 454 - 478

Metin Hakverdioğlu , Ömer Onat

Öz

Journals are called by many different names, such as treatise journals, prayer journals, fatwa journals, favaid journals, munşeat journals, depending on the type, form and subject of the texts they contain in Türkish Literature. One of the journal types is poetry journals. Poetry journals are works in which the composers bring together poems of different verse forms and genres in line with their tastes, interests, and acquisitions.
Yenikapı Mevlevihânesi Poetry Journal (Poetry Journal Registered at Number 615 in Süleymaniye Library Zühdü Bey Section), on which we studied, is an example of a poetry journal that mainly contains poems of various types and forms, although it contains prose sections. The journal, which we think was created by more than one composer, consists of 78 pages and mostly includes poems by 16th and 17th century divan poets, but also includes poems by 15th and 18th century divan poets. In the journal that generally contains Turkish texts, we also encounter verse-prose texts written in Arabic and Persian. One of the interesting aspects of the journal is that it contains prose and verse texts on being halal or haram of beverages such as tobacco, cigaret, boza, theriac and coffee. There are unusual and interesting poems that can generally be evaluated under the title of experimental literary products especially in various parts in between 40th to 48th pages of the journal.
In this study we introduced the journal which we classified according to MESTAP, then we presented some information in terms of the content of the journal, and poems that can be described as extraordinary in the journal.

Anahtar Kelimeler

Poetry Journal, MESTAP, divan literature, visual poems.

YENİKAPI MEVLEVİHANESİ ŞİİR MECMUASI VE MECMUADA YER ALAN SIRA DIŞI ŞİİRLER

Öz

Mecmualar, içerdikleri metinlerin tür, şekil ve konularına göre risale mecmuaları, dua mecmuaları, fetva mecmuaları, fevâid mecmuaları, münşeât mecmuaları gibi pek çok farklı isimle adlandırılır. Mecmua türlerinden biri de şiir mecmualarıdır. Şiir mecmuaları, mürettiplerinin zevk, ilgi ve müktesebatları doğrultusunda farklı nazım şekil ve türlerinde şiirleri bir araya getirdikleri eserlerdir.
Üzerine çalışma yaptığımız Yenikapı Mevlevîhânesi Şiir Mecmuası (Süleymaniye Kütüphanesi Zühdü Bey Bölümü 615 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası), mensur bölümler içermekle beraber esas olarak muhtelif tür ve şekillerde yazılmış şiirleri ihtiva eden bir şiir mecmuası örneğidir. Birden fazla mürettip tarafından ortaya konduğunu düşündüğümüz mecmua, 78 sayfadan oluşmakta olup çoğunlukla 16 ve 17. yüzyıl divan şairlerinin şiirlerini içerir. Bununla beraber mecmuada 15 ve 18. yüzyıl divan şairlerinin şiirleri de görülür. Genel olarak Türkçe metinleri içeren mecmuada Arapça ve Farsça kaleme alınmış manzum-mensur metinler de karşımıza çıkar. Tütün, duhân, boza, tiryak, kahve gibi içeceklerin helalliği-haramlığı konusunda mensur ve manzum metinler içermesi mecmuanın ilginç yanlarındandır. Mecmuanın özellikle 40-48. sayfalarının muhtelif kısımlarında genel olarak deneysel edebiyat ürünleri başlığı altında değerlendirilebilecek sıra dışı ve ilgi çekici şiirler yer almaktadır.
Bu çalışmada mecmua tanıtılarak mecmuanın içeriği hakkında bilgi verilmiş; mecmuada yer alan sıra dışı diye nitelendirilebilecek şiirler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şiir Mecmuası, divan edebiyatı, görsel şiirler.

Kaynakça

• Adıgüzel, N. ve Gündoğdu, R. (2014). Ahmed Bâdî Efendi Riyâz-ı Belde-i Edirne 20. Yüzyıla Kadar Osmanlı Edirne’si. Trakya Üniversitesi Yayınları, Edirne, s. 1055.
• Kesik, B. (2014). Nâkıd, Şa'rânî-zâde Abdullah Nâkıd Efendi. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim: 10.07.2024 https://teis.yesevi.edu.tr/%20madde-detay/nakid-saranizade-abdullah-nakid
• Köksal, F. (2016). Yâ Kebikeç Mecmualar Arasında. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Şenödeyici, Ö. (2012). Osmanlının Görsel Şiirleri. İstanbul: Kesit Yayınları, s. 44-45, 108-109.
• Taş, B. (2019). Kadim bir şifreleme yönteminin kültürümüzdeki yansıması: Hatt-ı Şecerî. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), s. 328-339. DOI: http://dx.doi.org/10.29000/rumelide.618948
• Topal, A. (2017). Klasik Türk Şiirinde Çâr-Ender-Çâr Şiirler. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (60), s. 84. DOI: http://dx.doi.org/10.14222/Turkiyat3776
• Tökel, D. A. (2010). Deneysel Edebiyat Yönüyle Divan Şiiri. Ankara: Hece Yayınları.