KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE KAMU POLİTİKALARINDA YAŞANAN DEĞİŞİMLER

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 15, 24 - 40, 13.12.2019

Muzaffer Bimay Şafak Kaypak

Öz

Toplumsal hayatın
sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla hükümetlerin kamu yararı ve ulusal
çıkarları göz önüne alarak aldıkları kararlar, yaptıkları tercihler ve ortaya
koydukları hukuki metinlerden oluşan kamu politikaları, planlama, önerme, yasalaştırma
ve uygulama aşamalarıyla hayata geçirilmektedir. 20. yüzyılın son çeyreği ve
21. yüzyılın başlarında hızlanan küreselleşme süreciyle birlikte, toplumsal
hayatın her alanında köklü ve sürekli bir değişim yaşanmış ve bu süreçte diğer
toplumsal örgütler gibi devletler de gerek yapısı ve niteliği, gerekse
işlevleri ve işleyişi ile sürekli bir değişim baskısı altında politikalarını yeniden
biçimlendirmeye çalışmışlardır. Özellikle hızlandırıcı bilgi ve iletişim
teknolojisindeki gelişmelere bağlı olarak dijital hayatın getirdiği yeni
kurallar ve değişen ihtiyaçlar, ticaretin önündeki engellerin kaldırılması ile
birlikte çok uluslu şirketlerin siyasi ve ekonomik güçlerinin artması,
uluslararası göçlerin sonucunda ortaya çıkan güvenlik kaygıları dünyada ve
ülkemizde eğitim, sağlık, konut, sosyal güvenlik, dış ilişkiler, dış ticaret ve
vergi politikaları gibi toplumsal yaşamın her alanındaki kamu politikalarının
yeniden düzenlenmesini, nitelikli bilgiye ulaşmayı ve katılımcılığı zorunlu
kılmıştır.

Küreselleşme ile birlikte ortaya
çıkan katılımcı demokrasi ve yerelleşmenin özgür ve etkin bireyin yanında ulus
devletlerin geleceğini tehlikeye atma ihtimaliyle şekli, özerkliği yetkileri ve
meşruiyeti tartışılmakta, ulusal güvenlik kaygıları artmakta ve ülkeler daha
farklı iç ve dış politikalar oluşturmaktadır. Yeni oluşturulan kamu
politikaları Türkiye gibi coğrafi konumu itibarıyla tehdit noktasında bulunan
ülkelerde güvenlik tartışmalarını gündeme getirmekte ve yeni politika
arayışları içine girilmektedir. Ayrıca kamu yönetim politikaları alanında
hiyerarşik devlet yapısı yerine, kurumlar arasında etkin bir yönetişimi, tek
merkezlilik yerine çok merkezli bir yapı, serbest piyasa ekonomisi ve
karşılıklı rekabetle oluşacak bir ağ modeli tercih edilmektedir. Bu çalışmada,
küreselleşme süreciyle birlikte Türkiye’de değişen kamu politikalarının devlet
aygıtının sürekliliğini sağlamadaki rolü tartışılmaya çalışılmaktadır. Değişen
kamu politikalarının özellikle 1980 sonrası dönemde, siyasal ve yönetsel
anlamda etkili olan neo-liberal politikaların etkisiyle, yeni kamu yönetimi,
yeni ekonomik düzen, güvenlik eksenli dış politika ve yerelleşme bağlamında ülkemizde
geçirdiği dönüşümün resmini ortaya koymaktır. Bu çalışma nitel araştırma
metoduyla yerli ve yabancı kaynak taraması yapılarak gerçekleştirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Kamu Politikası, Kamu Yönetimi, Kamu Politikası Süreci

Kaynakça

• Abadan-Unat, Nermin (2002). Bitmeyen Göç: Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları. Aksoy, Necdet (2008). Sivil Toplum ve Baskı Grupları. İstanbul: Kaknüs Yayınları. Appadurai, Arjun (1999). “Globazation and Research Imagination”. International Social Siences Journal, 160, June, 229-238, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/1468-2451.00191, (Erişim Tarihi: 20.01.2019). Aytaç, Deniz (2018). “Küreselleşme, İşsizlik ve Kamu İstihdamı İlişkisi”. Maliye Dergisi, 174, 131-153. Babaoğlı, Cenay (2013). “Kamu Politikası Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü”, Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama (Ed.: Yıldız, Mete & Sobacı Zahid M.), Ankara: Adres Yayınları, 166-187. Bağçe, Emre (1999). “Küreselleşme, Devlet ve Demokrasi”. Amme İdaresi Dergisi, 32 (4), 3-14. Bakan, Selahaddin & Tuncel, Gökhan (2012). “Küreselleşmenin Ulus Devlet Üzerindeki Etkisi”. Birey ve Toplum Dergisi, 2 (3), 51-63. Bakkal Ufuk & Susam Nazan (2011). “Küreselleşme Sürecinin Kamu Maliyesi Alanına Etkileri”. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 61 (2), 23-50. Bardach, Eugene (2000). A Practical Guide for Policy Analysis: The Eightfold Path to More Effective Problem Solving, New York: Chatham House Publishers. Baştürk, Şenol (2013). “Kamu Politikası Olarak Sosyal Politika”. Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama, (Ed. Yıldız, Mete & Sobacı, Zahid M.), Ankara: Adres Yayınları, 386-421. Boratav, Korkut (2009). “Bir Çevrimin Yükselişi Aşamasında Türkiye Ekonomisi”. Küreselleşme, Kriz ve Türkiye’de Neoliberal Dönüşüm, (Ed.: Mütevellioğlu, Nergis & Sönmez, Sinan), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 1-20. Castles, Stephen & Miller, Mark J. (2008). Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri, (Çev.: Bülent U. Bal & İbrahim Akbulut), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Çevik, H. Hüseyin (2013). “Gelişmiş Ülkelerde ve Türkiye’de Kamu Politikası Başarısızlığı”. Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama, (Ed.: Yıldız, Mete & Sobacı, Zahid M.), Ankara: Adres Yayınları, 266-285. Çevik, H. Hüseyin (1998). “Kamu Politikaları Analizi Çalışmaları Üzerine Türkiye Açısından Bir. Değerlendirme”. Amme İdaresi Dergisi, 31(2), 103-112. Dye, Thomas. R. (1987). Understanding Public Policy. 8th Edition, Prentice Hall Int, London. Emrealp, Sadun (1994). Yerel Yönetim ve Bilgi Teknolojisi, İstanbul: IULA-EMME Yayını. Erbay, Yusuf (1998). “Küreselleşen Dünyada Türkiye”. Türk İdare Dergisi, 421, 297-308. Erdoğan, M. Murat (2013). Türkiye’nin Göç Politikası. Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama, (Ed. Yıldız, Mete & Sobacı Zahid M.), Ankara: Adres Yayınları, 422-464. Eroğlu, H. Tuğba (2013). “Türkiye’de Kamu Politikası Oluşturulmasında Uluslararası Aktörlerin Rolü”. Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama, (Ed.: Yıldız, Mete & Sobacı, Zahid M.), Ankara: Adres Yayınları, 148-165. Eyestone, Robert (1971). The Treads of Public: A Study in Policy Leadership Indianapolis, Bobbs-Merrill. Falk, Richard (2005). Yırtıcı Küreselleşme. (Çev.: Ali Çaksu), 4. Baskı, İstanbul: Küre Yayınları. Farazmand, Ali (2001). “Küreselleşme ve Kamu Yönetimi”, (Çev.: Sevilay Kaygalak), Mülkiye, XXV (229), (Temmuz-Ağustos), 245-278. Giddens, Anthony (2012). Modernliğin Sonuçları. (Çev: Ersin Kuşdil), İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Göküş, Mehmet (2010). “Küreselleşme Sürecinin Kamu Hizmetine Yansıması”. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14, (20), 193-218. Gül, Hüseyin (2015). “Kamu Politikası Analizi, Yöntemleri ve Teknikleri.” Yasader Dergisi, 29, 5-31. Held, David, Mc Grew Anthony, Goldblatt, David & Perraton Jonathan (1999). Contents and İntroduction İn Global Transformations: Politics, Economics and Culture. Stanford University Press, 1-31. Heywood, Andrew (2013). Küresel Siyaset. (Çev.: Nasuh Uslu & Haluk Özdemir), 1. Baskı, Ankara: Adres Yayınları. Kaypak, Şafak (2012). “Küreselleşme Sürecinde Kültürel Kimlik Açılımları”, Uluslararası Davraz Kongresi Küresel Diyalog Bildiriler Kitabı, 24-27 Eylül 2009, Süleyman Demirel Üniversitesi, (Yayına Haz. Uysal Kerman vd.), Isparta, 2373-2389. Keyman, Fuat (1998). “Globalleşme ve Türkiye: Radikal Demokrasi Olasılığı”. Küreselleşme Sivil Toplum ve İslam, (Der.: Keyman, Fuat & Sarıbay, Ali Y.), Ankara: Vadi Yayınları, 34-55. Koçak, Orhan & Gündüz, R. Demet (2016). “Avrupa Birliği Göç Politikaları ve Göçmenlerin Sosyal Olarak İçerilmelerine Etkisi”. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (12), 66-91. Konak, Nahide (2011). “Ekonomik Küreselleşme ve Ulus-Devlet: Kuramsal Yaklaşımlar”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Dergisi, 28 (1), 149- 164. Köse, H. Ömer (2007). Küreselleşmenin Devlet ve Kamu Yönetimi Üzerindeki Etkileri. Bilgi Çağında Türk Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması, (Ed.: Nohutçu, Ahmet & Balcı, Asım), İstanbul: Beta Basım Yayın. Kümbetoğlu, Belkıs (1997). “Göçmenlik Mültecilik, Yeni Bir Yaşam ve Sonrası”. II. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiriler Kitabı (Mersin-Kasım.1996), Ankara: DİE ve Sosyoloji Derneği Ortak Yayını, 271-280. McLuhan, Marshall & Bruce R. Powers (2001). Global Köy, (Çev.: Bahar Ö. Düzgören), İstanbul: Scala Yayıncılık. Ökmen, Mustafa (2005), “Küreselleşme Sürecinde Yerelleşme Eğilimleri ve Yerel Yönetimler”, Yerel Yönetim Yazıları-1: Reform (Ed.: Muhammet Kösecik & Hüseyin Özgür), Ankara: Nobel Yayınları, 539-564. Özer, M. Akif (2006). “Küreselleşme, Yerelleşme ve Kamu Yönetimi”, Türk İdare Dergisi, 450, 141-166. Parlak, Bekir (2003). “Küreselleşme Sürecinde Modern Ulus-devlet ve Kamu Yönetimi”, Çağdaş Kamu Yönetimi I, (Ed.: Muhittin Acar & Hüseyin Özgür), Ankara: Nobel Yayını. Scholte, Jan Aart (2001). “The Globalization of World Politics”. The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations, (Ed.: Baylis, John & Smith, Steve), 13-32, 2th Edition, Oxford University Press, https://www.academia.edu/people/search?, (Erişim Tarihi: 24.02.2019). Smith, Anthony D. (2002). Küreselleşme Çağında Milliyetçilik. (Çev.: Derya Kömürcü), Everest Yayınları. Steger, Manfered. B. (2006). Küreselleşme. (Çev.: Abdullah Ersoy), 2. Baskı, Ankara: Dost Kitabevi. Usta, Aydın (2013). “Kamu Politikaları Analizine Kuramsal Bir Bakış”, Yasama Dergisi Parlamento Hukuku Özel Sayısı I (24), 78-102. Waters, Malcolm (1995). Globalization. London: Routledge. Wigley, Simon & Wigley, A. Akkoyunlu (2013). Türkiye’de Eğitim Politikalarının Gelişimi ve Sonuçları, Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama (Ed.: Yıldız, Mete & Sobacı, Zahid M.), Ankara: Adres Yayınları, 309-351. Yıldırım, H. Hüseyin & Yıldırım, Türkan (2013). Türkiye’de Sağlık Reformları ve Politikaları, Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama, (Ed.: Yıldız, Mete & Sobacı, Zahid M.), Ankara: Adres Yayınları, 309-351. Yıldız, Mete, Çelik, Dilek, Arslan, Nurtaç, Çiftçi, Leyla, Eldemir, Serdar & Sinangi Seneme (2013). “Kamu Politikalarında Düşünce Üretim Kuruluşlarının Rolü”, Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama, (Ed.: Yıldız, Mete & Sobacı, Zahid M.), Ankara: Adres Yayınları, 188-200. Yıldız, Mete & Sobacı, Zahid M. (2013). “Kamu Politikası ve Kamu Politikası Analizi”. Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama, (Ed.: Yıldız, Mete & Sobacı, Zahid M.), Ankara: Adres Yayınları, 14-43.