DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARIN BİR BELİRLEYİCİSİ OLARAK POLİTİK İSTİKRAR: D-8 ÜLKELERİ İÇİN BİR ANALİZ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 21, 1 - 14, 01.11.2022

İlyas Bayar

Öz

Modern ekonomik büyümenin temel dinamiklerinden biri sermaye birikimidir. Gelişmekte olan ülkelerde düşük tasarruf düzeyi, sermaye birikiminin ve dolasıyla yatırımların istenilen seviyeye ulaşmasına engel teşkil etmektedir. Bu bağlamda, gelişmekte olan ülkeler için yatırım ve büyümenin sağlanmasında doğrudan yabancı yatırım akımı önem arz etmektedir. Yapılan çalışmada, politik istikrar ve doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkileri 1984-2020 dönemi için D-8 ülkelerinin yıllık verileri kullanılarak ampirik olarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Panelin geneli için politik istikrar ile doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki ilişkinin pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Değişkenler arasında nedensellik ilişkisinin belirlenmesi için Dumitrescu ve Hurlin (2012) heterojen nedensellik testi uygulanmıştır. Farklı gecikme uzunlukları uygulanarak değişkenler arasındaki çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Gelişmekte olan ülkelerin istihdam, üretim ve büyümeye katkı sağlayan doğrudan yabancı yatırımı akımları için politik istikrar seviyesini arttırmaya dönük politikalar uygulamaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırım, Politik İstikrar, Panel Eşbütünleşme, Panel Nedensellik

Kaynakça

• Abdul Rahman, E. ve Saif, A. D. (2020). The İmpact Of Political Stability And Absence Of Violence/Terrorism On Foreign Direct İnvestment Flows İn The Arab Countries. North American Academic Research, 3(1):1-20.
• Akın, T. (2019). The Effects Of Political Stability On Foreign Direct İnvestment İn Fragile Five Countries. Central European Journal of Economic Modelling and Econometrics, 11:237-255.
• Alp, Ö. (1998). İktisat Politikası. Serin, V. (Ed.). İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım.
• Askari, H., Iqbal, Z., ve Mirakhor, A. (2015). Introduction to Islamic Economics: Theory And Application. John Wiley & Sons.
• Bai, J. & Ng, S. (2004). A Panic Attack On Unit Roots And Cointegration. Econometrica, 72(4):1127-1177.
• Bal, H. & Akça, E. E. (2016). Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Belirleyicileri: Seçilmiş Doğu Asya Ve Pasifik Ülkelerinden Ampirik Bulgular. Sosyoekonomi, 24(30):91-112.
• Berber, M. (2019). İktisadi Büyüme ve Kalkınma. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Breusch, T. S. ve Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Dışişleri Bakanlığı, Gelişen Sekiz Ülke (D-8) Teşkilatı, Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/gelisen-sekiz-ulke-_d-8_.tr.mfa.
• Dumitrescu, E. I. ve Hurlin, C. (2012). Testing for Granger Non-Causality in Heterogeneous Panels. Economic modelling, 29(4), 1450-1460.
• Eberhardt, M., ve F. Teal. (2010). Productivity Analysis in Global Manufacturing Production. Discussion Paper 515, Department Of Economics, University of Oxford. http://www.economics.ox.ac.uk/research/WP/pdf/paper515.pdf.
• Eberhardt, M., ve S. Bond. (2009). Cross-Section Dependence in Nonstationary Panel Models: A Novel Estimator. MPRA Paper 17692, University Library of Munich. http://mpra.ub.unimuenchen.de/17692.pdf.
• Erdemli, M. ve Başkonuş Direkçi, T. (2021). G7 Ülkelerinde Dışa Açıklık Enflasyon İlişkisi. Oltu Beşeri Ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2):213-236. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/oltu/issue/64381/935112.
• Erkekoglu, H., ve Kilicarslan, Z. (2016). Do Political Risks Affect the Foreign Direct Investment Inflows to Host Countries? Journal of Business Economics and Finance, 5(2):218-232.
• Gövdeli, T., Özkan, T. ve Dilmaç, M. (2021). Financial Development And Economic Growth İn Brıcs-T Countries: An Econometric Application. Alphanumeric Journal. 9(2):163-178. DOI: 10.17093/alphanumeric.875411.
• Groznykh, R., Mariev, O., Plotnikov, S., ve Fominykh, M. (2020). The Role Of Polıtıcal Stabılıty In Foreıgn Dırect Investment Attractıon: Cross-Country Analysıs. Proceedings Of Cbu İn Economics And Business, 1, 76-83.
• Harrison, A. ve Rodriguez-Clare, A. (2010). Trade, Foreign Investment, and Industrial Policy, in D. Rodrik & M. R. Roseszweig (Eds.). Handbook of Development Economics, Vol:5, Elsevier.
• Kazgan, G. (2012). İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kim, H. (2010). Political Stability and Foreign Direct Investment. International Journal of Economics and Finance, 2(3):59-71.
• Koçbulut, Ö., ve Altıntaş, H. (2016). İkiz Açıklar Ve Feldstein-Horioka Hipotezi: OECD Ülkeleri Üzerine Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Yapısal Kırılmalı Panel Eşbütünleşme Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (48):145-174.
• Krugman, P.R., Obstfeld, M. ve Melıtz, M. J. (2017). Uluslararası İktisat Teori ve Politika. Özsoy, O. (Çev. Ed.), Ankara: Palme Yayıncılık.
• Kumari, R. ve Sharma, A. K. (2017). Determinants of Foreign Direct Investment in Developing Countries: A Panel Data Study. International Journal of Emerging Markets, 12(4):658-682, https://doi.org/10.1108/IJoEM-10-2014-0169
• Musibah, A. S. (2017). Political Stability and Attracting Foreign Direct İnvestment: A Comparative Study Of Middle East And North African Countries. Sci Int (Lahore), 29(3):679-683.
• Nurkse, R. (1953). Problems of Capital Formation in Underdeveloped Countries, Oxford: Oxford University Press.
• Oransay, G., ve Faruk, M. (2016). Doğrudan Yabancı Yatırımların Sosyo-Politik Belirleyicileri Üzerine Bir Analiz. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (Akad), 8(14):97-107.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. Cambridge Working Papers in Economics 0435, University of Cambridge.
• Pesaran, M. H. ve Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, 142(1):50-93. PRS Group (2005), ICGR Methology, Erişim Adresi: https://www.prsgroup.com/wp-content/uploads/2014/08/icrgmethodology.pdf.
• Sabir, S., ve Khan, A. (2018). Impact of Political Stability And Human Capital On Foreign Direct İnvestment İn East Asia & Pacific And South Asian Countries. Asian Journal Of Economic Modelling, 6(3):245-256.
• Sabir, S., Rafique, A., ve Abbas, K. (2019). Institutions And FDI: Evidence from Developed And Developing Countries. Financial Innovation, 5(1):1-20.
• Savaş, V. F. (2007). İktisatın Tarihi. Ankara: Siyasal Yayınevi.
• Seyidoğlu, H. (2017). Uluslararası İktisat. İstanbul: Güzem Yayınları.
• UNCTAD (2018), Annual Reports 2012, Erişim Adresi: www.unctad.org/annualreport/2018/Pages.
• Westerlund, J. (2007). Testing for Error Correction İn Panel Data. Oxford Bulletin of Economics And Statistics, 69(6):709-748.
• World Bank (2021), Erişim Adresi: www.data.worldbank.org.
• Yalçınkaya, Ö. ve Kaya, V. (2017). Politik İstikrarın/İstikrarsızlığın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Dünyanın En Büyük İlk Yirmi Ekonomisi Üzerinde Bir
• Uygulama 1996-2015. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(2):277-298. Yerdelen Tatoğlu, F. (2017). Panel Zaman Serileri Analizi Stata Uygulamalı, İstanbul: Beta Basım Yayın A.Ş.