THE RELATIONSHIP BETWEEN EXCHANGE RATE AND FOREIGN TRADE: THE CASE OF TURKEY.

Yıl 2024, Sayı: 24, 78 - 93, 01.04.2024

İbrahim Halil Uçar , Erkan Alsu

https://doi.org/10.58724/assam.1453212

Öz

The study was conducted to empirically test the theoretical link between imports, exports and exchange rates in the Turkish context. In the study, the causality relationship at the interface of exports, imports and exchange rate (USD) was tested by Toda Yamamoto and Granger causality tests. ARDL bounds test was used to determine the long-run relationship between foreign trade variables and exchange rate. In the Toda-Yamamoto and Granger causality tests, mutual causality between exports and imports, which are foreign trade parameters, and unidirectional causality between exchange rate and exports from exchange rate to exports were found at 1% significance level. Co-integration, long-run and short-run relationship between the variables analysed in the study were investigated by ARDL bounds tests. In the model where exports are the dependent variable, the cointegration relationship between exports, imports and exchange rate is estimated by ARDL (1,2,2)) model and it is found that exports, imports and exchange rate are cointegrated in the long run. The study concluded that exports are cointegrated with the exchange rate and do not move independently of the exchange rate.

Anahtar Kelimeler

Effective Exchange Rate, Export, Import, ARDL, Turkey

DÖVİZ KURU DIŞ TİCARET İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Çalışma Türkiye bağlamında ithalat, ihracat ve döviz kurları arasındaki teorik bağlantıyı deneysel olarak sınamak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada ihracat, ithalat ve döviz kuru (USD) ara yüzündeki nedensellik ilişkisi Toda Yamamoto ve Granger nedensellik testleri ile test edilmiştir. Dış ticaret değişkenleri ile döviz kuru arasındaki uzun dönem ilişkisinin saptanmasında ise ARDL sınır testi kullanılmıştır. Çalışmada Toda-Yamamoto ve Granger nedensellik testlerinde dış ticaret parametreleri olan ihracat ile ithalat arasında %1 anlamlılık düzeyinde karşılıklı nedensellik, döviz kuru ile ihracat arasında ise döviz kurundan ihracata doğru tek yönlü nedensellik tespit edilmiştir. Çalışmada analiz edilen değişkenler arasındaki eş-bütünleşme, uzun ve kısa dönem ilişkisi ARDL sınır testleri ile araştırılmıştır. İhracatın bağımlı değişken olduğu modelde ihracat ile ithalat ve döviz kuru arasındaki eş-bütünleşme ilişkisi ARDL (1,2,2)) modeliyle tahmin edilmiş ve ihracat, ithalat ve döviz kurunun uzun dönemde eşbütünleşik oldukları saptanmıştır. Çalışmada ihracatın döviz kuru ile eşbütünleşik olduğu ve döviz kurundan bağımsız hareket etmediği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Efektif döviz kuru, ihracat, ithalat, ARDL, Türkiye

Kaynakça

• Ahmad, K, Qasim, MveChani, M. I. (2017). Impact of Exchange Rate on Exports in Case of Pakistan. Bulletin of Business and Economics, 6(2), pp.98-102.
• Akçay.M.PveAkçay.F (2023). The Effect Of Exchange Rate Volatilite On Import: Evidence From Emerging Markets, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Yıl: 2023 Cilt-Sayı: 16(3) ss.800–810.
• Alev.N (2020) Döviz Kuru ve Döviz Kuru Volatilitesinin İhracat ve İthalat Üzerine Etkisi, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), ss.606-623
• Aliyu.S.U.R (2010) Exchange Rate Volatility and Export Trade in Nigeria: An Empirical Investigation,, Applied Financial Economics, 2010, 20, pp.1071–1084
• Aydıner.M (2017) Türkiye’nin İhracatının Döviz Kuru, Fiyat ve İthalatçı Ülke Gelir Dalgalanmalarına Hassasiyeti: Seçilmiş AB Ülkelerine Olan İhracat Üzerinden Bir Değerlendirme, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 42, Mart 2017, ss. 273-284
• Bozdan.D.N., Özenci.İveBenli.Y.B (2018) Döviz Kuru ile İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Analizi: Ampirik Bir Çalışma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt.10 Sayı. 25, ss.638-649
• Chaudharya.G.M veHashmib.S.HveKhan.M.A (2016) Exchange Rate and Foreign Trade: A Comparative Study of Major South Asian and South-East Asian Countries, Procedia - Social and Behavioral Sciences 230 ( 2016 ), pp.85-93.
• Choudhry.TveHassan.S.S (2015) Exchange Rate Volatility and UK Imports from Developing Countries: The Effect of The Global Financial Crisis, Journal of International Financial Markets, Institutions ve Money 39 (2015), pp.89–101
• Değer.OveDemir.M (2015) Reel Efektif Döviz Kuru ve Dış Ticaret Hacmi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar 2015 Cilt: 52 Sayı: 604,ss.7-21
• Demez.SveUstaoğlu.M (2012) Exchange-Rate Volatility’s Impact on Turkey’s Exports: An Empirical Analyze for 1992-2010, Procedia - Social and Behavioral Sciences 41, pp.168 – 176
• Doğanlar.M (2002) Estimating the İmpact of Exchange Rate Volatility on Exports: Evidence from Asian Countries, Applied Economics Letters, 2002, 9, pp.859-863
• Güler.A (2021) Reel Döviz Kuru Şoklarının İhracat ve Dış Ticaret Dengesi Üzerindeki Asimetrik Etkileri: Türkiye İçin NARDL Yaklaşımından Kanıtlar, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10 Sayı: 2, ss.950-970
• Gül.EveEkinci.A (2006) Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1990-2006, Dumlupınar Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı.16, Aralık,2006, ss.165-190
• Hayakawa.KveKimura.F (2009) The Effect of Exchange Rate Volatility on International Trade in East Asia, Journal of The Japanese and International Economies, 23 (2009) pp.395–406.
• Hunegnaw.F.B veKim.S F (2017) Exchange Rate and Trade Balance Dynamics in East African Countries, The Journal Of International Trade ve Economic Development,2017 Vol. 26, No.8, pp.979-999
• Nyahokwe.OveNcwadi.R (2013) The Impact of Exchange Rate Volatility on South African Exports, Mediterranean Journal of Social Sciences Vol 4 No 3 September 2013,pp 507-513.
• Karaçor.Z ve Gerçeker.M (2011) Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği (2003- 2010), SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi.ss.289-312
• Kayafat.A. (2014) Effects of Exchange Rate Instability on Imports and Exports of Pakistan, ŒCONOMCA, Vol. 10, No. 2, pp. 205-215
• Khan.A.J., Azim.P ve Syed.S.H, (2014) The Impact of Exchange Rate Volatility on Trade: A Panel Study on Pakistan’s Trading Partners, The Lahore Journal of Economics 19 :1 (Summer 2014): pp. 31–66
• Köse.N., Ay.A. ve Topallı. N (2008) Döviz Kuru Oynaklığının İhracata Etkisi: Türkiye Örneği (1995–2008), Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10 / 2 (2008). ss.25-45.
• LestanoveKuper,G.H. (2014). Correlation Dynamics in East Asian Financial Markets, ResearchGate Technical Report • July 2014, pp.1-42.
• Oskooee.M.B. ve Arize.A.C (2020) On the Asymmetric Effects of Exchange Rate Volatility on Trade Flows: Evidence from Africa, Emerging Markets Finance ve Trade, 56,pp.913–939
• Poon.W.C., Choong.C.KveHabibullah.M.S . (2005) Exchange Rate Volatility and Exports for Selected East Asian Countries: Evidence from Error Correction Model, ASEAN Economic Bulletin , August 2005, Vol. 22, No. 2 (August 2005), pp. 144- 159
• Ren.PveSakouba.İ (2024) Exchange Rate Movements and China-East Africa Trade Balance: A New Perspective From RMB, SAGE Open January-March 2024, pp.1–16
• Rey.S (2006) Effective Exchange Rate Volatility And Mena Countries’ Exports To The EU, Journal of Economic Development, Volume 31, Number 2, December 2006, pp.23-54
• Sarı.A (2010) Döviz Kuru Oynaklığının İthalata Etkileri: Türkiye Örneği, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Ekonometri ve İstatistik Sayı:11, ss. 31–44
• Saatçioğlu.Cve Karaca.O (2004) Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye Örneği, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5 (2) 2004, ss.183-195
• Senadza.B. ve Diaba.D.D (2017) Effect of Exchange Rate Volatility on Trade in Sub-Saharan Africa, Journal of African Trade 4 (2018), 20–36
• Siregar.R. ve Raja.R.S (2004). Impact of Exchange Rate Volatility on Indonesia’s Trade Performance in the 1990s, J. Japanese Int. Economies 18 (2004) pp.218–240
• Stephen Hall.S., Hondroyiannis., Swamy.V.B., Tavlas.G. ve Ulan.M (2010) Exchange-Rate Volatility and Export Performance: Do Emerging Market Economies Resemble Industrial Countries or Other Developing Countries?, Economic Modelling 27, pp.1514–1521
• Tanrıöver.B. ve Biçer.B (2016) Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracat Üzerine Etkisi: Osmaniye İli Örneği, The Journal of Academic Social Science Studies, Number: 52, pp. 105-118,
• Uğurca.E.F. (2017) Döviz Kuru, İthalat ve İhracat İlişkisi: Türkiye Örneği, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, ss.455-465
• Zelekha.Y. ve Efrat.O.B (2011) The Link Between Exchange Rate Uncertainty and Israel Exports to the US: 2SLS and Cointegration Approaches, Research in Economics 65 (2011) 100–109
• Wang.L.K and Barrett.C.B (2007) Estimating the Effects of Exchange Rate Volatility on Export Volumes, Western Journal of Agricultural Economics, August 2007, pp.1-39
• Wang Zhe.W (2007) Real Effect of Exchange Rate in RMB and Trade Surplus in China, Canadian Social Science Vol.3 No.5 2007, pp.91-96