Çanakkale’de Bir Hayırsever: Hüseyin Akif Terzioğlu

Yıl 2025, Cilt: 2 Sayı: 2, 32 - 46, 30.06.2025

Mithat Atabay

Öz

Hüseyin Akif Terzioğlu, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş dönemlerine tanıklık eden ve sonrasında Cumhuriyetin kuruluşunu gören bir kuşağa mensuptu. Hayata gözlerini açtığı Girit’teki isyanla başlayan karışıklık döneminde adayı terk ederek Anadolu’ya göç etmek ve burada yeni bir yaşam kurmak durumunda kalmıştı. Bunu büyük azmi ve çalışkanlığı ile başarmış; kaybettiği vatan toprakları karşısında yeni geldiği yerde toprak edinmeye ve toprağı işlemeye özen göstermişti.
Topraktan elde ettiği gelirlerle zenginleşmiş ve bu zenginliği, kendisinin çektiği acıları başkaları çekmesi diye hayır kurumlarına harcamış; zorda kalan insanlara kucak açmış ve onları daima üretim yapmaya ve okumaya teşvik etmiştir.
Hüseyin Akif Terzioğlu, dünyadaki değişimleri bir yüzyıla yakın yaşamında görmüş ve ömrünün son döneminde elde ettiği servetini, kendi adıyla kurduğu Hüseyin Akif Terzioğlu Şefkat Yuvası Vakfı’na bağışlayarak ideallerinin gelecek kuşaklara da taşınmasını sağlamıştır. Bu makalede Hüseyin Akif Bey’in hayatı ve çalışmaları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Akif Terzioğlu , Çanakkale , Girit , vakıf , eğitim

A Philanthropist in Çanakkale: Hüseyin Akif Terzioğlu

Öz

Hüseyin Akif Terzioğlu belonged to a generation that witnessed the decline of the Ottoman Empire and later the founding of the Republic. During the tumultuous period that began with the rebellion on the island where he was born, Crete, he was forced to leave and migrate to Anatolia, where he had to build a new life. He achieved this through his great determination and hard work, showing great care in acquiring land and cultivating it in his new homeland, despite the loss of his native land.
He became wealthy through the income obtained from the land and used this wealth to support charitable institutions, ensuring that others did not experience the same hardships he had endured. He embraced those in need and constantly encouraged them to engage in production and pursue education.
Hüseyin Akif Terzioğlu witnessed global changes during his nearly century-long life. In the final period of his life, he donated his accumulated wealth to the Hüseyin Akif Terzioğlu Compassionate Home Foundation, which he founded in his name, ensuring that his ideals would be passed on to future generations. This article examines the life and works of Hüseyin Akif Bey.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Akif Terzioğlu , Dardanelles , Crete , foundation , education

Kaynakça

• BİRİNCİL KAYNAKLAR
• Arşiv Belgeleri:
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA.), 030.018.01.02.143.62.20. Çanakkale Noteri tarafından 11 Nisan 1980 günü onaylanan 5425 sayılı Çanakkale Anafartalar Üniversitesi Kurma, Geliştirme ve Yaşatma Vakfı Senedi.
• Hüseyin Akif Terzioğlu Namına Yazılı Hisse Senedi, 1958-2007.
• Hüseyin Akif Terzioğlu’nun 23.8.1971 tarih ve Çanakkale Noteri’nin yevmiye no:5105 sayılı 6846 nolu vasiyetname onayı.
• Hüseyin Akif Terzioğlu’nun 24.2.1971 tarih ve Çanakkale Noteri’nin yevmiye no:1368 sayılı kayıtlı vasiyetname onayı.
• Çanakkale Vilayeti, Umumi Meclis Müzakeratı Zabıtnamesi, Marifet Matbaası, İzmir 1934. Dr. Ziya, Çanakkale, (y.y.), (1923?).
• Yerel Gazeteler:
• Ayın Tarihi. (1938). sayı: 53, Mayıs.
• Cumhuriyet. (1994). Demirel Çanakkale’de, 25 Nisan 1994, 5.
• Çanakkale. (1935). Açık Teşekkür, sene:13, sayı:609, 19 Birinci kanun, 2.
• Çanakkale. (1937). Açık Teşekkür, sene:14, sayı:637, 10 Birinci kanun, 2.
• Çanakkale. (1935). Balo, sene:13, sayı:576, 25 Nisan, 1.
• Çanakkale. (1938). Deprem Yardımları, sayı:661, 16 Haziran, 2.
• Çanakkale. (1935). Deve Güreşi, sene:13, sayı:565, 24 İkinci kanun, 1.
• Çanakkale. (1935). Deve Güreşi, sene:13, sayı:567, 7 Şubat, 2.
• Çanakkale. (1940). Erzincan Depremi Yardım Listesi, sene:18, sayı: 738, 18 Son Kanun, 1.
• Çanakkale. (1935). Göçmen İşleri, sene:13, sayı:582, 6 Haziran, 2.
• Çanakkale. (1935). Göçmenlere Yardım, sene:13, sayı:572, 21 Mart, 2.
• Çanakkale. (1942). Hava Kurumu’na Yardım, sene:19, sayı:844, 21 Ağustos, 1-2.
• Çanakkale. (1951). İlimize Yerleştirilen Göçmenler, yıl:36, sayı:1237, 20 Ocak, s.1.
• Çanakkale. (1958). Kepez Konserve Fabrikasının Makinelerinin Montajına Geçiliyor, yıl: 43, sayı: 1600, 12 Aralık, 1.
• Çanakkale. (1959). Sayın Hariciye Vekilimiz ve Mebusumuz Fatih Rüştü Zorlu’nun Çanakkale’yi Ziyaretleri, yıl:44, sayı:1626, 13 Ağustos, 1.
• Çanakkale. (1935). Yılbaşı, sene:13, sayı:563, 3 İkinci kanun, 1.
• Demokrat Çanakkale. (1969). Çanakkale Müftülüğü Telefona Kavuşmuştur, yıl:14, sayı:44/4755, 7 Ağustos, 1.
• Demokrat Çanakkale. (1971). Eski Çanakkale Valisi Celalettin Tüfekçi’nin Belediye Başkanına Taziye Telgrafı, yıl:16, sayı:5416, 5 Ekim, 1.
• Demokrat Çanakkale. (1971). Hüseyin Akif Terzioğlu Vefat Etti, yıl:16, sayı: 344/5417, 6 Ekim, s.1.
• İKİNCİL KAYNAKLAR:
• Adıyeke, A. N. (2000). Osmanlı İmparatorluğu ve Girit Bunalımı (1896-1908), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Atabay, M. (2019). Çanakkale’nin Evlatları & Çanakkale’ye Kimler Geldi, Kimler Geçti?, Çanakkale Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara.
• Atabay, M. (2012). Çingene Sorunu ve 1950-1951 Yıllarında Bulgaristan’dan Çanakkale’ye Göçler. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, sayı:13, cilt:10, 59-72.
• Atabay, M. (2021). Geçmişten Geleceğe Atılan İmza Çanakkale Tarih ve Kültür Vakfı. Paradigma Akademi Yayınları, Ankara.
• Atabay, M. (2020). İsmet İnönü ve Çanakkale, Paradigma Akademi Yayınları, İstanbul.
• Atabay, M., Koyuncu, A., Körpe, R. (2023). Geçmişten Geleceğe Kepez, Paradigma Akademi Yayınları, Ankara.
• Atabay, M. (2023). Son Yüzyılda Türkiye’de Depremler, Paradigma Akademi Yayınları, Ankara.
• Boratav, K. (1989). İktisat Tarihi (1908-1980), Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908-1980, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Boratav, K. (1982). Türkiye’de Devletçilik, Sevinç Matbaası, Ankara.
• Cantürk, M. (1971). Hayırsever Hüseyin Akif Terzioğlu’nun Ardından, Demokrat Çanakkale, yıl:16, sayı: 344/5417, 6 Ekim, 1.
• Eyidoğan, H. (1991). Türkiye Büyük Depremleri Makro Sismik Rehberi (1900-1988), İstanbul.
• Karpat, K. (1967). Türk Demokrasi Tarihi, İstanbul Matbaası, İstanbul.
• Koçak, C. (1986). Türkiye’de Millî Şef Dönemi (1938-1945), Yurt Yayınevi, Ankara.
• Şimşir, Bilal N. (1986). Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar ve Belgeler-III, Büyük Göçün Sona Ermesi (1950-1951), Türk Kültürü, sayı:275, Mart, 194-205.
• TBMM Tutanak Dergisi. (1991). Dönem:18, Yasama Yılı:4, 64.Birleşim, c.55, 15.1.1991, TBMM Matbaası, Ankara.
• TBMM Tutanak Dergisi. (1992). Dönem:19, S. Sayısı:110, TBMM Matbaası, Ankara.
• Tezel, Y. S. (1982). Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Yurt Yayınları, Ankara.
• Timur, T. (1991). Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Yıldız, N. (T.) (2015). Bir Şehir Bir Başkan Reşat Tabak ve Çanakkale, Bulut Yayınları, İstanbul.