The Mediating Role of Work-Life Balance in the Effect of Digital Transformation on Job Stress in the Banking Sector

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 11, 264 - 284, 30.12.2023

Alp Aydınlı , Ahmet Erkasap

Öz

This study aims to evaluate the mediating effect of work-life balance on the relationship between digital transformation and job stress. Data were collected within the banking sector through an online survey. The reliability and validity of the measurement scales were assessed, confirmatory factor analysis was conducted, and regression coefficients and the significance of mediation hypotheses were tested through regression analysis. The results showed that the scales had high reliability, with combined reliability values above 0.70. Furthermore, the average variance explained (AVE) and the square root of AVE confirmed the reliability and validity of the measures. Regression coefficients show that there are significant relationships between the variables. The findings of the study support the hypothesis that work-life balance mediates between digital transformation and job stress. However, it was determined that digital transformation did not have a direct effect on the negative impact of work on life and the negative impact of life on work. The negative impact of digital transformation on job stress shows its potential to reduce work-related stress levels. The effects of work on life and life on work played an increasing role in job stress. However, the positive impact of life on work shows a decreasing effect on work stress. Overall, the findings emphasize that the mediating effect of work-life balance on job stress of digital transformation is significant. It is recommended that banks should focus on promoting work-life balance to reduce employees' negative job stress in the context of digital transformation.

Anahtar Kelimeler

Work-Life Balance, Job Stress, Digital Transformation, Banking

Bankacılık Sektöründe Dijital Dönüşümün İş Stresine Etkisinde İş Yaşam Dengesinin Aracılık Rolü

Öz

Bu araştırma, dijital dönüşüm ve iş stresi arasındaki ilişkide iş-yaşam dengesinin aracılık etkisini değerlendirmeyi hedeflemektedir. Veriler, online anket yoluyla bankacılık sektörü dahilinde toplanmıştır. Ölçme ölçeklerinin güvenilirliği ve geçerliliği değerlendirilmiş, doğrulayıcı faktör analizi yapılmış regresyon analizi yoluyla regresyon katsayıları ve aracılık hipotezlerinin anlamlılığı test edilmiştir. Sonuçlar, ölçeklerin yüksek güvenilirliğe sahip olduğunu ve birleşik güvenilirlik değerlerinin 0.70'in üzerinde olduğunu göstermiştir. Ayrıca, ortalama açıklanan varyans değerleri (AVE) ve AVE'nin karekökü, ölçümlerin güvenilirliği ve geçerliliğini doğrulamıştır. Regresyon katsayıları, değişkenler arasında anlamlı ilişkiler olduğunu göstermektedir. Araştırmanın bulguları, iş-yaşam dengesinin dijital dönüşüm ve iş stresi arasında aracılık ettiği hipotezini desteklemektedir. Ancak, dijital dönüşümün işin yaşama olumsuz etkisi ve yaşamın işe olumsuz etkisi üzerinde doğrudan bir etkisi olmadığı belirlenmiştir. Dijital dönüşümün iş stresini negatif etkilemesi, işle ilgili stres düzeylerini azaltma potansiyelini göstermektedir. İşin yaşama ve yaşamın işe olan etkileri, iş stresini artırıcı bir rol oynamıştır. Bununla birlikte, yaşamın işe olan pozitif etkisi, iş stresini azaltıcı bir etki göstermektedir. Genel olarak, bulgular iş-yaşam dengesinin dijital dönüşümün iş stresi üzerindeki aracılık etkisinin önemli olduğunu vurgulamaktadır. Bankaların, dijital dönüşüm bağlamında çalışanların olumsuz iş stresini azaltmak için iş-yaşam dengesini teşvik etmeye odaklanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

: İş-Yaşam Dengesi, İş Stresi, Dijital Dönüşüm, Bankacılık

Kaynakça

• Altay, Ş. (2020). U-Pazarlama’da 4u Yapı Özelliklerinin Müşteri Tatmini ve Sadakati Üzerindeki Etkisi: Mobil Bankacılık Uygulamalarını Kullananlar Üzerinde Bir Araştırma. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atıgan, F. (2011). Yönetim ve Organizasyon. Ankara: Nobel Yayın.
• Attar, M., Çağlıyan, V., & Abdul-kareem, A. (2020). Evaluating the moderating role of work-life balance on the effect of job stress on job satisfaction. Istanbul Business Research, 49(2), 201-223. https://doi.org/10.26650/ibr.2020.49.0081
• Bagozzi, R. P., Gopinath M., & Nyer, P.U. (1999). The role of emotions in marketing. Journal of the Academy of Marketing Science, 27(2), 184-206. https://doi.org/10.1177/0092070399272005
• Bayarçelik, E. B., Vatansever Durmaz, B., & Gürler, N. (2019). İş Stresi ve Pozitif Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. İnsan ve İnsan Dergisi, 493–523. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.513475
• Bayram, N. (2013), Yapısal eşitlik modellemesine giriş amos uygulamaları. Ezgi Kitabevi.
• Beytur, M. (2021). Bankacılık Sektöründeki Dijital Yeniliklerin Banka Müşterilerinin Dijitalleşmeyi Benimseme Durumları Üzerindeki Etkisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi] Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bollen, K.A. (1989). Structural Equations with Latent Variables. John Wiley and Sons, Inc. https://doi.org/10.1002/9781118619179
• Cijan, A., Jenič, L., Lamovšek, A.& Stemberger, J. (2019). How digitalization changes the workplace. Dynamic Relationships Management Journal, 8(1):3-21. https://doi.org/10.17708/DRMJ.2019.v08n01a01
• Clark, S. C. (2000). Work/Family Border Theory: A New Theory of Work/Family Balance. Human Relations, 53(6), 747–770. https://doi.org/10.1177/0018726700536001
• Çetin Aydın, G., Aytaç, S., & Şanlı, Y. (2021). İşe İlişkin Duygular, İş Stresi ve Tükenmişliğin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi / Journal of Social Policy Conferences, (80), 1–35. https://doi.org/10.26650/jspc.2021.80.0011
• Ekinci, H., & Sabancı, A. (2021). İş-yaşam dengesi ölçeği’nin türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1):151-63. https://doi.org/10.24315/tred.690816
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39–50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104
• Gudergan, G., & Mugge, P. (2017). The gap between practice and theory of digital transformation, Proceeding Hawaii International Conference of System Science,1-15.
• Güler, Z., Öztürk-Başpınar, N. ve Gürbüz, H. (2001). İş Yaşamında Stres ve Kamu Kurumlarındaki Sekreterler Üzerinde Bir Uygulama. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Güner, F., Çiçek, H., & Can, A. (2016). Banka Çalışanlarının Mesleki Stres ve Tükenmişlik Düzeylerinin İş Doyumu ve Yaşam Doyumu Düzeyleri İle İlişkisi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(3).
• Hessels, J., Rietveld, C. A., & van der Zwan, P. (2017). Self-employment and work-related stress: The mediating role of job control and job demand. Journal of Business Venturing, 32(2), 178–196. https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2016.10.007
• Jacukowicz, A., & Dorota M. (2020). Work-related ınternet use as a threat to work-life balance – a comparison between the emerging on-line professions and traditional office work”. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 33(1):21-33. https://doi.org/10.13075/ijomeh.1896.01494
• Kazan, İ. (2018). Türkiye Bankacılık Sektöründe Kanalların Ve Pazarlama Enstrümanlarının Dijitalleşmesinin Müşteri Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Koçel, T. (2018). İşletme Yöneticiliği (17. Baskı). Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. İstanbul.
• Mavili, A. (2001). Bir Kamu Kuruluşunun Üst Düzey Yöneticilerinin İş Stresi vr Kişilik Özellikleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 56(4), 1. https://doi.org/10.1501/sbfder_0000001872
• Nadeem, A., Abedin, B., Cerpa, N., & Chew, E. (2018). Editorial: Digital Transformation & Digital Business Strategy in Electronic Commerce - The Role of Organizational Capabilities. Journal of theoretical and applied electronic commerce research, 13(2), I—VIII. https://doi.org/10.4067/s0718-18762018000200101
• National Institute for Occupational Safety and Health, (1999). Publication No. 99-101 CDC - NIOSH Publications and Products - STRESS...At Work (99-101) https://www.cdc.gov/niosh/docs/99-101/pdfs/99-101.pdf?id=10.26616/NIOSHPUB99101
• Nam, T. (2014). Technology use and work-life balance. Applied Research in Quality of Life, 9(4):1017-40. https://doi.org/10.1007/s11482-013-9283-1
• OECD (2019), "A Measurement Roadmap for the Future", in Measuring the Digital Transformation: A Roadmap for the Future, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/1b9f3165-en.
• Parviainen, P. ., Tihinen, M. ., Kääriäinen, J. ., & Teppola, S. . (2022). Tackling the digitalization challenge: how to benefit from digitalization in practice. International Journal of Information Systems and Project Management, 5(1), 63–77. https://doi.org/10.12821/ijispm050104
• Robbins, S. P., & Judge, T. (2014). Organizational Behavior. Pearson Education, Limited.
• Sağlam, M. (2021). İşletmelerde geleceğin vizyonu olarak dijital dönüşümün gerçekleştirilmesi ve dijital dönüşüm ölçeğinin Türkçe uyarlaması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20(40):395-420. https://doi.org/10.46928/iticusbe.764373
• Taş, A., & Özkara, Z. U. (2020). İş Stresinin Algılanan Yönetici Desteği İle İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide Üstlendiği Rol. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 1. https://doi.org/10.26466/opus.662681
• Türkiye Bankalar Birliği, (2022a). Banka Çalışan ve Şube Sayıları. Retrieved from https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/4014/Banka_Calisan_ve_Sube_Sayilari-Aralik_2022.pdf
• Türkiye Bankalar Birliği, (2022b). Uzaktan ve Diğer Kanallardan Müşteri Edinimi. Retrieved from https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/3979/Uzaktan_ve_Subeden_Musteri_Edinimi_Istatistikleri-Aralik_2022.pdf
• Ulusoy, A., & Demirel, D. s. (2021). Bankacılık Sektöründe Dijital Dönüşümün İstihdam Üzerine Etkisi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 10(27), 256–267. https://doi.org/10.31199/hakisderg.925143
• Yankın, F. B. (2019). Dijital Dönüşüm Sürecinde Çalışma Yaşamı. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi E-Dergi, 7(2), 1-38.
• Yildirim, D., & Aycan, Z. (2008). Nurses’ work demands and work–family conflict: A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies, 45(9), 1366–1378. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2007.10.010