Yeni Medya Okuryazarlığının Finansal Okuryazarlık Üzerine Etkisi Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 12, 1 - 22, 31.08.2024

Gülin Tuğçe Söyleyici , Ali Söyleyici

Öz

Günümüzün dijital çağında bireylerin finansal kararlarını etkileyen faktörlerin karmaşıklığı ve çeşitliliği hızla artmaktadır. Bilimsel verilerin temel ve basit görüntülerinin herkes tarafından okunabilir seviyede öğrenilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda yeni medya okuryazarlığı ve finansal okuryazarlık önemli ölçüde ön plana çıkmaktadır. Yeni medya okuryazarlığı, modern dijital çağın karmaşıklığına ve hızına ayak uydurabilme yeteneğini ifade etmektedir. Yeni medya okuryazarlığı, bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda kitle iletişim araçlarından yararlanabilmesi, içeriğine ulaşabilmesi, içeriği analiz edebilmesi ve değerlendirebilmesi olarak tanımlanmaktadır. Finansal okuryazarlık ise, parayı ve onun günlük hayatta kullanımını anlamada temel bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Dahası finansal okuryazarlık parasal konularda doğru kararlar alabilme yeteneği kazandıran finansal kavramları bilme durumu olarak tanımlanmaktadır. Dijitalleşen dünyada ileri teknolojiler yaygınlaşmış, sosyal medya kullanıcılarının yeni bilgilere hızlı erişimini kolaylaştırmıştır. Bilginin yayılmasında dijital teknolojilerin ve çevrimiçi platformların önemli bir rol oynadığı bir dünyada, yeni medya okuryazarlığı bir zorunluluk olarak ifade edilmektedir. Bireylerin dijital çağda hayatta kalabilmeleri için yeni medya okuryazarlık becerilerine sahip olması gerekmektedir. Yeni medya okuryazarlığı, sosyal medya kullanıcılarının dijitalleşen dünyada daha bilinçli olmalarını sağlamaktadır. Dijital medyanın hızla geliştiği bu çağda, finansal bilgilerin ulaşılabilirliği, paylaşımı ve etkileşimi, bireylerin finansal kararlarını etkileyen birçok faktörü değiştirmektedir. Finansal okuryazarlık, bireylerin finansal hedeflerine ulaşmalarına imkân sağlamakta ve finansal güven ortamını yaratmaktadır. Dolayısıyla finansal okuryazarlığın, bireylerin mali işlerini yönetmesine ve refahına etkisi yadsınamazdır. Çalışmada; Türkiye’de yaşayan ve sosyal medya kullanan kişilerin yeni medya okuryazarlığının finansal okuryazarlık üzerine etkisinin ölçülmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evreni Türkiye’de yaşayan ve çeşitli demografik özelliklere sahip olan sosyal medya kullanıcılarıdır. Araştırmanın örneklemi ise bu ana kütleden seçilen, düzenli geliri olan, akıllı telefon kullanan ve en az bir tane sosyal medya aracı kullanan kişilerdir. Araştırmada veri toplama tekniği olarak gözatım yöntemi ile anket formu kullanılmıştır. Araştırma verileri Google Formlar üzerinden oluşturulan çevrim içi anket formu linkinin sosyal medya kullanıcıları ile paylaşılması yoluyla toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS paket programı aracılığı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde; Betimsel istatistikler, Korelasyon, Regresyon, T-Testi ve Anova analizleri yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeni medya okuryazarlığı, Finansal okuryazarlık, Sosyal Medya

Kaynakça

• Akalın, B., Yalman, F., Baydili, K. N., Modanlıoğlu ve T. Sancar. (2021). Genç Bireylerin Yeni Medya Okuryazarlığı ile Sağlık Okuryazarlığı Davranışları Arasındaki İlişkinin Tespit Edilmesi. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 3(2), 136-144.
• Alvarez, C., Salavati, S., Nussbaum, M., and Milrad, M. (2013), “Collboard: Fostering new media literacies in the classroom through collaborative problem solving supported by digital pens and interactive whiteboards”, Computers & Education, 63, 368-379.
• Andreou, P. C., and Anyfantaki, S. (2021), “Financial literacy and its influence on internet banking behavior”, European Management Journal, 39(5), 658-674.
• Ceretti, F. C. (2015), “MAIA (movie analysis in action). A new teaching method in media literacy education”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 4053-4057.
• Chen, H., Dai, Y., and Guo, D. (2023), “Financial literacy as a determinant of market participation: New evidence from China using IV-GMM”, International Review of Economics & Finance, 84, 611-623.
• Cossa, A., Madaleno, M., & Mota, J. (2022), “Financial literacy environment scan in Mozambique”, Asia Pacific Management Review, 27(4), 229-244.
• Çınar, M. (2023). Ebeveynlere Yönelik Bir Yeni Medya Okuryazarlığı Programının Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yaşam Boyu Öğrenme ve Yetişkin Eğitimi Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Ankara.
• Çizmeci, S. ve E. Karabağ Köse. (2021). Uzaktan Eğitim Sürecinde Öğretmenlerin Yeni Medya Okuryazarlığı Üzerine Bir İnceleme. Gençlik Araştırmaları Dergisi. 9, 126-141.
• Dai, H. D., Ratnapradipa, K., Michaud, T. L., King, K. M., Guenzel, N., Tamrakar, N., and Sussman, S. (2022). Vaping media literacy, harm perception, and susceptibility of e-cigarette use among youth. American Journal of Preventive Medicine, 63(5), 852-860.
• Devrim, N. (2023). Yeni Medya Okuryazarlık Düzeyinin Sosyal Medyaya Güven Algısına Etkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Ankara.
• Erdoğan, M. ve Ç. Topçu (2022). Yeni Medya Okuryazarlığı Üzerine Bir Araştırma: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 37, 252-272.
• Filipan-Zignic, B., Legac, V., Pahic, T., and Sobo, K. (2015), “New literacy of young people caused by the use of new media”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 192, 172-179.
• Grohmann, A., (2018), “Financial literacy and financial behavior: Evidence from the emerging Asian middle class”, Pacific-Basin Finance Journal 48, 129–143.
• Grohmann, A., Klühs, T., and Menkhoff, L. (2018), “Does financial literacy improve financial inclusion? Cross country evidence”, World Development 111, 84–96.
• Hanson, T. A., and Olson, P. M. (2018), “Financial literacy and family communication patterns”, Journal of behavioral and experimental finance, 19, 64-71.
• Heiss, R., Nanz, A., and Matthes, J. (2023), “Social media information literacy: Conceptualization and associations with information overload, news avoidance and conspiracy mentality”, Computers in Human Behavior, 148, 107908.
• Hong, J., Thakuriah, P.V., Mason, P., and Lido, C. (2020), “The role of numeracy and financial literacy skills in the relationship between information and communication technology use and travel behaviour”, Travel Behaviour and Society 21 (2020) 257–264.
• İnce, M. (2019). “Yeni Medya Okuryazarlığının Önemi Üzerine Bir Değerlendirme”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (90), 125-145.
• Karaduman, S. (2019). Yeni Medya Okuryazarlığı: Yeni Beceriler, Olanaklar, Riskler. Erciyes İletişim Dergisi. 6(1), 683-700.
• King-Mullins, E., & McElroy, I. E. (2023), “Social media for patient engagement”, Surgery, 174(4), 1092-1093.
• Koç, M., and Barut, E. (2016), “Development and validation of New Media Literacy Scale (NMLS) for university students”, Computers in human behavior, 63, 834-843.
• Koç, S. ve İzer, B. C. (2024). “Sosyal Medya Kullanımının Finansal Okuryazarlığa Etkisi: Sivas İli Örneği”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 60, Denizli, ss. 65-89.
• Lee, L., Chen, D. T., Li, J. Y., and Lin, T. B. (2015), “Understanding new media literacy: The development of a measuring instrument”, Computers & Education, 85, 84-93.
• Manca, S., Bocconi, S., & Gleason, B. (2021), “Think globally, act locally”: A glocal approach to the development of social media literacy. Computers & Education, 160, 104025.
• Moreno-Herrero, D., Salas-Velasco, M., and Sánchez-Campillo, J. (2018), “Factors that influence the level of financial literacy among young people: The role of parental engagement and students' experiences with money matters”, Children and Youth Services Review, 95, 334-351.
• Muat, S., & Henry, K. (2023). Lecturers’ financial wellness: The role of religiosity, financial literacy, behavior, and stress with gender as the moderating variable. Journal of Accounting and Investment, 24(2), 427-449.
• Nagle, J. (2018), “Twitter, cyber-violence, and the need for a critical social media literacy in teacher education: A review of the literatüre”, Teaching and Teacher Education, 76, 86-94.
• Özdemir, A. ve M. Öztürk (2022). COVID-19 Tehdit Algısı ve Yeni Medya Okuryazarlığının e-Sağlık Okuryazarlığına Etkisinin Yol Analizi Kullanılarak İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 22-33.
• Pandey, A., Kiran, R., and Sharma, R. K. (2022), “Investigating the impact of financial inclusion drivers, financial literacy and financial initiatives in fostering sustainable growth in North India”, Sustainability, 14(17), 11061.
• Rangchian, M., Nezami, S., Seresht, D. J., and Larki-Harchegani, A. (2020), “Pharmacy students' level of financial literacy and its differences among students with various career intentions”, Currents in Pharmacy Teaching and Learning, 12(6), 671-679.
• Reddy, P., Chaudhary, K., and Hussein, S. (2023). A digital literacy model to narrow the digital literacy skills gap. Heliyon, 9(4).
• Rink, U., Walle, Y. M., and Klasen, S. (2021), “The financial literacy gender gap and the role of culture”, The Quarterly Review of Economics and Finance, 80, 117-134.
• Rodrigues, L. F., Oliveira, A., Rodrigues, H., and Costa, C. J. (2019), “Assessing consumer literacy on financial complex products”, Journal of Behavioral and Experimental Finance, 22, 93-104.
• Sarıgül, H. (2015). Finansal Okuryazarlik Tutum ve Davraniş Ölçeği: Geliştirme, Geçerlik ve Güvenirlik. Journal of Management and Economics Research, 13(1), 200-218.
• Sezen, D. (2011). Katılımcı Kültür Oluşumunda Yeni Medya Okuryazarlığı: ABD ve Türkiye Örnekleri. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo, Televizyon, Sinema Anabilim Dalı. Doktora Tezi. İstanbul.
• Sharma, S. (2022), “Enablers to Financial Literacy: A DEMATEL Approach”, Procedia Computer Science, 214, 520-527.
• Su, Y. (2023), “Delving into EFL teachers’ digital literacy and professional identity in the pandemic era: Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK) framework”, Heliyon (9), e16361.
• Tinghög, G., Ahmed, A., Barrafrem, K., Lind, T., Skagerlund, K., and Västfjäll, D. (2021), “Gender differences in financial literacy: The role of stereotype threat”, Journal of Economic Behavior & Organization, 192, 405-416.
• Worthington, A. C. (2013), “Financial literacy and financial literacy programmes in Australia”, Journal of Financial Services Marketing, 18, 227-240.
• Zhang, Y., Jia, Q., & Chen, C. (2021), “Risk attitude, financial literacy and household consumption: Evidence from stock market crash in China”, Economic Modelling, 94, 995-1006.
• Zhang, Z., Li, J., Liu, F., and Miao, Z. (2016), “Hong Kong and Canadian students experiencing a new participatory culture: A teacher professional training project undergirded by new media literacies”, Teaching and Teacher Education, 59, 146-158.