Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinde Mesleki Tutum, İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik İlişkisi
Yıl 2022,
Cilt: 3 Sayı: 2, 221 - 238, 29.12.2022
Nuray Şen
,
Çalık Veli Koçak
Öz
Bu araştırma, beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mesleki tutum, iş doyumu ve mesleki tükenmişlikleri arasındaki ilişkiyi tespit edebilmek için yapılmıştır. Tarama modelinde planlanan araştırmaya, 2021-2022 eğitim ve öğretim yılında görev yapan 522 beden eğitimi ve spor öğretmeni katılmıştır. Katılımcılardan elde edilen verilerin analizinde SPSS-25 istatistik programı kullanılmıştır. Araştırma sonunda beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mesleki tutum ve iş doyumları arasında pozitif yönde; her iki değişkeninin mesleki tükenmişlik düzeyi ile de negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir ilişki belirlenmiştir. Ayrıca, mesleki tutum, iş doyumu ve mesleki tükenmişliğin cinsiyet ve yaş grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık taşımadığı belirlenmiştir. Bunun yanında refah düzeyi yüksek olanların mesleki tutum ve iş doyumlarının refah düzeyi orta olanlara göre yüksek olduğu belirlenirken; mesleki tükenmişliğin refah düzeyine göre anlamlı bir farklılık taşımadığı belirlenmiştir.
Kaynakça
- Akbaba, H. (2016). Meslek liselerinde görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri Ankara Yenimahalle İlçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Akbaş, G. (2006). İstanbul ili Bahçelievler ilçesindeki mesleki ve teknik eğitim okullarında çalışan öğretmenlerin iş doyum düzeylerinin belirlenmesi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Akman, T. (2019). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ve Mesleki Doyumlarının İncelenmesi Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
- Arslan, M. & Bayrakçı M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim- Öğretim Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35(171): 100-108.
- Bircan, Ş. (2021). Covid-19 pandemisi sürecinde beden eğitimi öğretmenlerinin öğrenilmiş çaresizlik, iş doyumu ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi: Mersin ili örneği. Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. (12. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Dilekçi, U. (2022).Spor lisesinde görev yapan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin örgütsel sinizmle mesleki tükenmişliklerinin örgütsel adanmışlıklarına etkisinin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya.
- Dinçer, E. (2019).Beden eğitimi öğretmenlerinin beden eğitimi öğretmenliği mesleğine yönelik tutumlarının ölçülmesi/Muş ili örneği. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Elazığ.
- Doğan, M. & Akandere, M. (2019).Taekwondo antrenörlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 154-162.
- Durmuşoğlu-Saltalı, N., Arslan E. ve Budak O. (2012). Kişilerarası Öz-Yeterliklerin Öğretmenlik Tutumlarını Yordama Gücü: Okul ÖncesiÖğretmenleri Üzerinde Bir Çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8-2.
- Durna, Ş. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin karşılaştıkları yıldırıcı davranışlar ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş.
- Fraenkel, J. R. &Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill International Edition.
- Gögercin, T. (2017). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş tatmini ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (İstanbul Başakşehir İlçesi Örneği) (Master'sthesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
- Gök, A. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki, neden ve çözüm önerilerinin belirlenerek farklı değişkenlere göre karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
- Gülay, H. E. (2006). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeylerinin Araştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Gündüz, H. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki (Gaziantep ili örneği). (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
- İnce, N. B. & Şahin, A. E. (2015).Maslach tükenmişlik envanteri-eğitimci formunun Türkçe’ye uyarlama çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 6(2), 385-399.
- Kale, R. & Erşen, E. (2011). Beden Eğitimi ve Spor Bilimlerine Giriş. Ankara: Nobel.
- Özkalp, E.&Çigdem, K.(2001). Örgütsel Davranış, Etam Matbaa Tesisleri, Eskişehir.
- Karaaslan, İ., Uslu. T.& Esen, S. (2020).Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Journal of HealthandSportSciences, 3(1), 7-18.
- Maslach, C. & Jackson, S.E. (1981).The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
- Kul, S. (2014). Uygun istatistiksel test seçim kılavuzu/guidelineforsuitablestatistical test selection. Plevra Bülteni, 8(2), 26-29.
- Odabaş, İ. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (Tokat ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
- Özmen, Z.(2016). Maslach Tükenmişlik Ölçeği açısından Hemşirelerde Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Bursa Şevket Yılmaz Eğitim ve araştırma Hastanesi Hemşireleri Örneği, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Sakin, A. (2007). Okul Öncesi Öğretmenlerin Mesleki Etik Davranışlar Hakkındaki Görüşleri ile Ahlaki Yargı Düzeyleri ve Öğretmenlik Tutumlarının İncelenmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Okul Öncesi Öğretmenliği Bilim Dalı.
- Salman, Ö.(2017). Yöneticilerin İletişim Becerileri ile Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişki. Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Ünlü, H. (2011). Beden Eğitimi Öğretmenliği Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği (BEÖYTÖ) geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 2005-2020.
- Üzüm, H., Yalçın, H. B., Biçer, B., Yüktaşır, B.& Yıldırım, Y. (2015).Beden eğitimi öğretmen adaylarının mesleklerine karşı tutumları. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(1-4), 1-10.
- Yıldız, M.,Efek, E.&Özbar, N. (2020).Beden eğitimi öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Journal of SocialandHumanitiesSciencesResearch, 7(49), 49-58.
- Wang, L. H. (2004). Kindergarten Teachers’ AttitudesTowardMulticulturalEducation in Taiwan, UnpublishedDissertation, The Pennsylvania StateUniversity, USA.
- Wellington, J. (2006).Educational research: contemporary issues and practicalapproaches. London: Continuum
Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinde Mesleki Tutum, İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik İlişkisi
Yıl 2022,
Cilt: 3 Sayı: 2, 221 - 238, 29.12.2022
Nuray Şen
,
Çalık Veli Koçak
Öz
Bu araştırma, beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mesleki tutum, iş doyumu ve mesleki tükenmişlikleri arasındaki ilişkiyi tespit edebilmek için yapılmıştır. Tarama modelinde planlanan araştırmaya, 2021-2022 eğitim ve öğretim yılında görev yapan 522 beden eğitimi ve spor öğretmeni katılmıştır. Katılımcılardan elde edilen verilerin analizinde SPSS-25 istatistik programı kullanılmıştır. Araştırma sonunda beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mesleki tutum ve iş doyumları arasında pozitif yönde; her iki değişkeninin mesleki tükenmişlik düzeyi ile de negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir ilişki belirlenmiştir. Ayrıca, mesleki tutum, iş doyumu ve mesleki tükenmişliğin cinsiyet ve yaş grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık taşımadığı belirlenmiştir. Bunun yanında refah düzeyi yüksek olanların mesleki tutum ve iş doyumlarının refah düzeyi orta olanlara göre yüksek olduğu belirlenirken; mesleki tükenmişliğin refah düzeyine göre anlamlı bir farklılık taşımadığı belirlenmiştir.
Kaynakça
- Akbaba, H. (2016). Meslek liselerinde görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri Ankara Yenimahalle İlçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Akbaş, G. (2006). İstanbul ili Bahçelievler ilçesindeki mesleki ve teknik eğitim okullarında çalışan öğretmenlerin iş doyum düzeylerinin belirlenmesi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Akman, T. (2019). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ve Mesleki Doyumlarının İncelenmesi Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
- Arslan, M. & Bayrakçı M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim- Öğretim Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35(171): 100-108.
- Bircan, Ş. (2021). Covid-19 pandemisi sürecinde beden eğitimi öğretmenlerinin öğrenilmiş çaresizlik, iş doyumu ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi: Mersin ili örneği. Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. (12. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Dilekçi, U. (2022).Spor lisesinde görev yapan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin örgütsel sinizmle mesleki tükenmişliklerinin örgütsel adanmışlıklarına etkisinin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya.
- Dinçer, E. (2019).Beden eğitimi öğretmenlerinin beden eğitimi öğretmenliği mesleğine yönelik tutumlarının ölçülmesi/Muş ili örneği. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Elazığ.
- Doğan, M. & Akandere, M. (2019).Taekwondo antrenörlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 154-162.
- Durmuşoğlu-Saltalı, N., Arslan E. ve Budak O. (2012). Kişilerarası Öz-Yeterliklerin Öğretmenlik Tutumlarını Yordama Gücü: Okul ÖncesiÖğretmenleri Üzerinde Bir Çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8-2.
- Durna, Ş. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin karşılaştıkları yıldırıcı davranışlar ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş.
- Fraenkel, J. R. &Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill International Edition.
- Gögercin, T. (2017). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş tatmini ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (İstanbul Başakşehir İlçesi Örneği) (Master'sthesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
- Gök, A. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki, neden ve çözüm önerilerinin belirlenerek farklı değişkenlere göre karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
- Gülay, H. E. (2006). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeylerinin Araştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Gündüz, H. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki (Gaziantep ili örneği). (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
- İnce, N. B. & Şahin, A. E. (2015).Maslach tükenmişlik envanteri-eğitimci formunun Türkçe’ye uyarlama çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 6(2), 385-399.
- Kale, R. & Erşen, E. (2011). Beden Eğitimi ve Spor Bilimlerine Giriş. Ankara: Nobel.
- Özkalp, E.&Çigdem, K.(2001). Örgütsel Davranış, Etam Matbaa Tesisleri, Eskişehir.
- Karaaslan, İ., Uslu. T.& Esen, S. (2020).Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Journal of HealthandSportSciences, 3(1), 7-18.
- Maslach, C. & Jackson, S.E. (1981).The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
- Kul, S. (2014). Uygun istatistiksel test seçim kılavuzu/guidelineforsuitablestatistical test selection. Plevra Bülteni, 8(2), 26-29.
- Odabaş, İ. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (Tokat ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
- Özmen, Z.(2016). Maslach Tükenmişlik Ölçeği açısından Hemşirelerde Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Bursa Şevket Yılmaz Eğitim ve araştırma Hastanesi Hemşireleri Örneği, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Sakin, A. (2007). Okul Öncesi Öğretmenlerin Mesleki Etik Davranışlar Hakkındaki Görüşleri ile Ahlaki Yargı Düzeyleri ve Öğretmenlik Tutumlarının İncelenmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Okul Öncesi Öğretmenliği Bilim Dalı.
- Salman, Ö.(2017). Yöneticilerin İletişim Becerileri ile Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişki. Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Ünlü, H. (2011). Beden Eğitimi Öğretmenliği Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği (BEÖYTÖ) geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 2005-2020.
- Üzüm, H., Yalçın, H. B., Biçer, B., Yüktaşır, B.& Yıldırım, Y. (2015).Beden eğitimi öğretmen adaylarının mesleklerine karşı tutumları. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(1-4), 1-10.
- Yıldız, M.,Efek, E.&Özbar, N. (2020).Beden eğitimi öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Journal of SocialandHumanitiesSciencesResearch, 7(49), 49-58.
- Wang, L. H. (2004). Kindergarten Teachers’ AttitudesTowardMulticulturalEducation in Taiwan, UnpublishedDissertation, The Pennsylvania StateUniversity, USA.
- Wellington, J. (2006).Educational research: contemporary issues and practicalapproaches. London: Continuum