TÜRKİYE VE ORTA ASYA TÜRK CUMHURİYETLERİ YÜKSEK ÖĞRETİM GENÇLİĞİNDE BENLİK KURGUSU

Yıl 2019, Sayı: 7, 1 - 14, 31.03.2019

Hasan Yılmaz

https://doi.org/10.31455/asya.507138

Cited By: 2

Öz

Özerk benlik ile ilişkisel benlik
arasındaki farkın en kısa açıklaması benliğin bilişsel olarak “biz” yerine
“ben” şeklinde yapılanması olarak ifade edilebilir. Özerk benlik bireyin
diğerlerinden farklı veya benzersiz olduğu; ilişkisel benlik ise bireyin diğerleriyle
var olduğu, gruba benzediği ve grupla birlikte olduğu zaman değerli olduğuyla
ilgilidir. Yapılan araştırmanın amacı Türk, Azeri, Kırgız ve Özbek gençliğinin
benlik yapıları arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları tespit etmektir
İlişkisel tarama yönteminin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu, Türkiye
Kırgızistan Manas Üniversitesi üçüncü ve dördüncü sınıflarda öğrenim gören ve
son üç yılda bu üniversiteden mezun olan, yaşları 20 ile 26 arasında değişen 758
birey oluşturmuştur. Araştırmada Singelis (1994) tarafından geliştirilen ve
Kurt (2000) tarafından Türkceye uyarlanan Benlik Kurgusu Ölçeği kullanılmıştır.
Araştırmanın sonunda; Türk, Azeri, Kırgız ve Özbek üniversite öğrencilerinde
özerk benlik kurgusunun baskın olduğu ve özerk benlik kurgusu açısından dört
ülke öğrencileri arasında anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır. İlişkisel
benlik kurgusunun ise en baskın gözlendiği grup Özbek, en düşük gözlendiği grup
Türk öğrenciler olmuştur. Her ülkenin kadın ve erkekleri kendi aralarında karşılaştırıldığında;
özerk benlik kurgusunda Türk örnekleminde kadın ve erkekler arasında anlamlı
bir fark bulunmuş; Azeri, Kırgız ve Özbek örnekleminde cinsiyetler arasında
anlamlı farkın olmadığı gözlenmiştir. Özerk benliğin alt boyutlarından bireyin
önceliği ve davranış tutarlılığı konusunda dört ülke öğrencileri arasında bir
fark bulunmazken, bireycilikte Türk ve Azeri örneklemi Kırgız ve Özbek
örnekleminden anlamlı düzeyde daha yüksek puanlar almışlarıdır. Atılganlık
boyutunda ise anlamlı fark Türk ve Özbek grubu arasında gözlenmiştir. İlişkisel
benliğin alt boyutları açısından ise gruba saygıda Özbek öğrenciler Türk
öğrencilerden anlamlı derecede yüksek puan almışlardır. İlişkisel bağlılık da
Özbek öğrencilerde en yüksek, Türk öğrencilerde en düşük ortalamanın saptandığı
boyut olmuştur. Araştırma bulguları konu ile ilgili alan yazından elde edilen
bilgilerle çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Benlik, Benlik kurgusu, Orta Asya, Kültürler arası karşılaştırma

SELF-CONSTRUAL AMONG YOUTH OF HIGHER EDUCATION IN TURKEY AND THE CENTRAL ASIAN TURKIC REPUBLICS

Öz

The difference between the autonomous self and the relational self can
be briefly described as how the self is constructed as "me" rather
than "us" cognitively. Autonomous self is about individual being
different from others or being unique whereas relational self refers to the
fact that individual exists along with others, resembles the group and is
worthwhile when together with the group. This research aimed to identify the
similarities and differences among self-structures of the Turkish, Azeri,
Kyrgyz and Uzbek youth. The study group of the research having used the
relational survey method was composed of 758 students of ages varying between
20 and 26 years who were studying in the third and fourth grades at
Kyrgyz-Turkish Manas University and had graduated from the university in the
last three years. The Self-Construal Scale developed by Singelis (1994) (2000)
and adapted to Turkish by Kurt (2000) was used in the research. It was found in
the research that independent self-construal was dominant among Turkish, Azeri,
Kyrgyz and Uzbek university students and there was no significant difference
among the university students of the four countries by independent
self-construal. Relational self-construal was most prevalent among the Uzbek
students while least prevalent among the Turkish students. In comparison
between the female and male students of each country, a significant difference
was found between the female and male students in independent self-construal in
the Turkish sample, and no significant difference was observed between the
genders in the Azeri, Kyrgyz and Uzbek samples. Whereas no significant
difference was found among the students of the four countries in the primacy of
self and behavioural consistency subscales of independent self-construal, the
Turkish and Azeri sample had significantly higher scores than the Kyrgyz and
Uzbek sample in individualism. In the subscale of autonomy/assertiveness, a
significant difference was observed between the Turkish and Uzbek students. As
for the relational self-construal subscales, the Uzbek students had
significantly higher scores than the Turkish students in esteem for group. In
relational interdependence, the Uzbek students had the highest mean, while the
Turkish students had the lowest mean. The research findings were discussed
within the framework of the information obtained from the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

Self, Self-Construal, Central Asia, Cross-Cultural Comparison

Kaynakça

• Alpay, Ü. (2015). Benlik Kurgularının İntihar ve Sorun Çözme Becerileriyle İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyatri Anabilim Dalı, Aydın.
• Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497-529. http://dx.doi.org/10.1037/0033-2909.117.3.497
• Bayat, B. (2015). Algılanan Ebeveyn Kabul-Reddinin Yetişkinlik Dönemindeki Psikopatoloji ile İlişkisi: Kontrol Odağı ve Benlik Kurgularının Aracı Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bozdağ, F. (2015). Self Construals, Adjustment Problems and Coping Styles of Internal Migrant and Nonmigrant Adolescent. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Institute for Graduate Studies in Social Sciences, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Breschan, M. H., Chiu, H.C. and Levine, T. R. (2004). Self- Construal as a Predictor of Communal and Exchange Orientation in Towian and the USA. Asian Journal of Social Psychology. 7, 187-203.
• Bulğur, E. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Akılcı Olmayan İnançlarının Benlik Kurgularıyla İlişkisinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
• Burt, K.B., Obradović, J. Leu, J. (2017). Self-Construal, Family Context, and the Cortisol Awakening Response in First- and Second-Generation Asian American College Students. Emerging Adulthood, 6(2), 104–117, https://doi.org/10.1177/2167696817706039
• Büyükselçuk, D. (2006). Self-efficacy in relation to self-construals and causal attributions. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Institute for Graduate Studies in Social Sciences, Boğaziçi University, İstanbul
• Corapci, F., Benveniste, H., & Bilge, S. (2018). Does Mothers’ Self-Construal Contribute to Parenting Beyond Socioeconomic Status and Maternal Efficacy? an Exploratory Study of Turkish Mothers. Frontiers in Psychology, 9, 12-45. http://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.01245
• Çataloğlu, S. K. (2018). İlişkisel Bireyci, Toplulukcu Benlik Kurgusu İle Psikolojik Dayanıklılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klink psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Day, L. C. and Impett,E.A. (2017). Giving when it costs: How interdependent self-construal shapes willingness to sacrifice and satisfaction with sacrifice in romantic relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 35(5), 722 – 742. https://doi.org/10.1177/0265407517694965
• Dede, E. (2015). Psikolojik Doğum Sırasının Toplulukcu İlişkisel Benlik Tipi Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim dalı, İstanbul.
• Fente, L. H. K., & Fiske, S. T. (2018). Ethnic identity and ethnic organizations: The role of self-construal in the well-being of migrants. In M. Karasawa, M. Yuki, K. Ishii, Y. Uchida, K. Sato, & W. Friedlmeier (Eds.), Venture into cross-cultural psychology: Proceedings from the 23rd Congress of the International Association for Cross-Cultural Psychology. https://scholarworks.gvsu.edu/iaccp_papers/142/
• Gardner W.L., ve Garr-Schultz A. (2017). Understanding Our Groups, Understanding Ourselves: The Importance of Collective Identity Clarity and Collective Coherence to the Self. In: Lodi-Smith J., DeMarree K. (eds) Self-Concept Clarity. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-71547-6_7
• Gouvela, V. V., Clemente, M.and Espinoza, P. (2003). The Horizontal and Vertical Attributes of Individualism and Collectivism in a Spanish Population. Journal of Social Psychology. 143(1), 43-61. https://doi.org/10.1080/00224540309598430
• Haberstroh, K., Orth, U.R., Bouzdine-Chameeva, T., Cohen, J., Corsi, A.M., Crouch, R. ve De Marchi, R. (2018). Through the lens of self-construal: Cross-cultural variation in consumers’ appreciation of harmony in marketing visuals. International Marketing Review, 35(3), 429-457. https://doi.org/10.1108/IMR-12-2015-0283
• Han, S., and Humphreys, G. (2016). Self-construal: a cultural framework for brain function. Current Opinion in Psychology, 8, 10-14. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2015.09.013
• Hardie, E.A., Kashima, E.S. and Pridmore, P. (2005). The Influence of Relational, Individual and Collective Self-Aspects on Stress, Uplifts and Health. Self and Identity. 4, 1-24. http://dx.doi.org/10.1080/13576500444000146
• Hess, U., Blaison, C. ve Kafetsios, K. J. (2016). Judging Facial Emotion Expressions in Context: The Influence of Culture and Self-Construal Orientation. Journal of Nonverbal Behavior, 40(1), 55–64. https://doi.org/10.1007/s10919-015-0223-7
• Higgins, E.T., & May, D. (2001). Individual self regulatory functions: It is not “we” regulation, but stil social. In C. Sedikides and M. Brewer (Eds.). Individualself, relational self, collective self (pp. 47-67). Philadelphia: Psychology Press.
• Hong J., Chang H. H. (2015). “I” follow my heart and “We” rely on reasons: the impact of self-construal on reliance on feelings versus reasons in decision making. Journal of Consumer Research 41(6), 1392–1411. https://www.jstor.org/stable/10.1086/680082
• İmamoğlu, E.O. (1998). Individualism and collectivism in a model and scale of Balanced Differentiation and Integration. Journal of Psychology. 132(1), 95-105. https://doi.org/10.1080/00223989809599268
• İmamoğlu, O. (2003). Individuation and relatedness: Not opposing but distinct and complementary. Genetic, Social, and General Psychology Monographs. 129(4), 367-402.
• Kafetsios, K., Hess, U ve Nezlek, J.B. (2018) Self-construal, affective valence of the encounter, and quality of social interactions: Within and cross-culture Examination. Journal The Journal of Social Psychology, 158(1), 82-92, https://doi.org/10.1080/00224545.2017.1305326
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2005). Autonomy and Relatedness in Cultural Context. Journal of Cross- Cultural Psychology, 36(4), 403-422. https://doi.org/10.1177/0022022105275959
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). Özerk-İlişkisel Benlik: Yeni Bir Sentez. Türk Psikoloji Dergisi. 21(37), 38-43.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2001). Development of Self and Competence in Cultural Context. Second Edition (pp. 4-11). Wassencar, NIAS.
• Karatekin, H. (2013). Benlik Yapılarına Göre Başa Çıkma Stratejileri ve Yaşam Doyumunun İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Psikolojik danışmanlık ve Rehberlik Anabilim Dalı, Ankara.
• Kashima, Y., Kashima, E., Farsides, T., Kim, U., Strack, F., Werth, L., and Yuki, M. (2004). Culture and Context-Sensitive Self: A Amount and Meaning of Context-Sensitivity of Phenomenal Self Differ Across Cultures. Self and Identity, 3(2), 125-141. https://doi.org/10.1080/13576500342000095a
• Krieg, A., & Xu, Y. (2018). From self-construal to threat appraisal: Understanding cultural differences in social anxiety between Asian Americans and European Americans. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 24(4), 477-488. http://dx.doi.org/10.1037/cdp0000194
• Kurt, A. (2000). Benlik tipleri ile ilgili üç kavramsal model ve ölçeğin kültür ve toplumsal cinsiyetle ilişkili olarak karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. ODTÜ, Ankara.
• Li, Y. J., & Gong, H. (2018). Being a Parent Together: Parental Role Salience Promotes an Interdependent Self-Construal. Frontiers in psychology, 9, 1462. doi:10.3389/fpsyg.2018.01462
• Li, L.M.W., Luo, S., Ma, J., Lin, Y., Fan, L., Zhong, S., Yang, J., Huang, Y., Gu, L., Fan, L., Dai, Z. ve Wu, X. (2018). Functional connectivity pattern underlies individual differences in independent self-construal. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 13(3), 269–280, https://doi.org/10.1093/scan/nsy008
• Lin, E. J.-L., & Church, T. A. (2004). Are Indigenous Chinese Personality Dimensions Culture-Specific?: An Investigation of the Chinese Personality Assessment Inventory in Chinese American and European American Samples. Journal of Cross-Cultural Psychology, 35(5), 586–605. https://doi.org/10.1177/0022022104268390
• Liu, Y., Vriend, T. ve Janssen, O. (2018). How Self-construals Relate to Employee Incremental and Radical Creativity. Academy of Management Proceedings, 1. https://doi.org/10.5465/AMBPP.2018.11022abstract
• Markus, H. R., & Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98(2), 224-253. http://dx.doi.org/10.1037/0033-295X.98.2.224
• Matsumoto, D. (1999), Culture and self: An empirical assessment of Markus and Kitayama’s theory of independent and interdependent self‐construals. Asian Journal of Social Psychology, 2(3), 289-310. doi:10.1111/1467-839X.00042
• Oyserman, D., Elmore, K., ve Smith, G. (2012). Self, self-concept, and identity. In M. R. Leary & J. P. Tangney (Eds.), Handbook of self and identity (pp. 69-71). New York, NY, US: Guilford Press.
• Özdemir, Y. ve İlhan, T. (2013). Benlik Kurguları ve Öznel İyi Oluş: Otantik Olmanın Aracılık Rolü. International Journal of Science. 6(2), 593-611.
• Öztan, S. (2014). Ortaokul 6,7,8. Sınıf Öğrencilerinin Okul Tükenmişliklerinin Yaşam Doyumu ve Benlik Kurgusu Algıları Açısından İncelenmesi. İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Ralte, R. Z. (2017). Self-construal as related to behavioural regulations and well-being in the Mizo Unpublished doctoral dissertation (pp. 8-19). Mizoram University, Mizoram, India.
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000a). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25, 54-67. doi: 10.1006/ceps.1999.1020.
• Sato, T. and Cameron, J.E. (1999). The Relationship Between CollectiveSelfEsteem and Self-Construal in Japan and Canada. The Journal of Social Psychology, 139(4), 426-435. https://doi.org/10.1080/00224549909598402
• Sevinç, G. (2016). Güvenli Bağlanma Düzeyi ve Benlik Kurguları ile Üniversiteye Yeni Başlayan Öğrencilerin Uyumu Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Singelis, T. M. (1994). The Measurement of Independent and Interdependent Self-Construals. Personality and Social Psychology Bulletin, 20(5), 580–591. https://doi.org/10.1177/0146167294205014
• Şen, B. (2017). Major depresyon tanısı Almış Kadın Hastalarda Benlik Kurgusu ve Semptomatoloji Arasındaki İlişki: Kültürlerarası Kesitsel Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Bölümü, İstanbul.
• Tosun, C. (2015). Evlilik Öncesindeki ve Evli Bireylerin İlişki Nitelikleri, benlik Kurguları ve Özgeci Davranış Düzeyleri. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı, Trabzon.
• Triandis, H. C. (1989). The self and social behavior in differing cultural contexts. Psychological Review, 96(3), 506-520. http://dx.doi.org/10.1037/0033-295X.96.3.506
• Triandis, H. C. (2001), Individualism‐Collectivism and Personality. Journal of Personality, 69(6). 907-924. https://doi.org/10.1111/1467-6494.696169
• Uleman, J.S., Rhee, E., Bardoliwalla, N., Semin, G. and Toyoma, M. (2000). The Relational Self: Closeness to Ingroups Depends on Who Theyare, Culture, and the Type of Closeness. Asian Journal of Social Psychology. 3(1), 1-17. https://doi.org/10.1111/1467-839X.00052
• Uskul, A.K., Hynie, M. and Lalonde, R.N. (2004). Interdependence as aMediator Between Culture and Interpersonal Closeness for Euro-Canadians and Turks. Journal of Cross-Cultural Psychology, 35(2), 174-191. https://doi.org/10.1177/0022022103262243
• Yavuz, Ö. Y. (2013). Benlik Kurguları İntihar ve İntihara Yönelik Tutumlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Yöntem, M. K. ve İlhan, T. (2013). Benlik Kurguları ve Otantikliğin Özgecilik Üzerindeki Yordayıcı Gücünün Belirlenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 2291-2302.
• Zimmer-Gembeck, M. J., & Collins, W. A. (2003). Autonomy development during adolescence. In G. R. Adams & M. D. Berzonsky (Eds.), Blackwell handbooks of developmental psychology. Blackwell handbook of adolescence (pp. 175-204). Malden, : Blackwell Publishing.