ORGANIZATIONAL CYNICISM PERCEPTIONS, CAUSES AND ORGANIZATIONAL RESULTS ACCORDING TO THE OPINIONS OF SECONDARY SCHOOL TEACHERS

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 16, 95 - 106, 30.06.2021

Ebru Burcu Çimili Gök Cemil Gökhan Ünal

https://doi.org/10.31455/asya.933823

Cited By: 1

Öz

ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE ÖRGÜTSEL SİNİZM ALGILARI, NEDENLERİ VE ÖRGÜTSEL SONUÇLARI

Öz

Örgütsel sinizm bireylerin örgütlerine yönelik geliştirdikleri örgütün dürüstlükten ve şeffaflıktan yoksun olduğu, adaletin, ahlaki bütünlüğün ve etik değerlerin olmadığı inancı gibi olumsuz duygulardır. Örgütsel sinizme sahip bireyler örgütlerin, etik değerleri hiçe saydığına ve sadece kendilerine hizmet ettiklerine inanırlar. Öğretmenlerin okula karşı geliştirdikleri olumlu ya da olumsuz duygular, okulların informal ilişkilerin; formal yapıyı, işleyişi ve verimliliği çokça etkilediği örgütler olması sebebiyle önemlidir. Bu çalışmanın amacı okulların en önemli bileşenlerinden biri olan öğretmenlerin kurumlarına karşı geliştirdikleri duyguların, sinik davranışların yani örgütsel sinizmin sonuçlarını öğretmenlerin görüşlerine göre ortaya çıkarmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseniyle çalışılan araştırmanın çalışma grubunu Antalya merkez ilçelerindeki üç okulda görev yapan 10 öğretmen oluşturmaktadır ve veri toplama aracı olarak yarı yapılandırmış bireysel görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak bulgular ortaya konmuştur.
Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin azımsanmayacak düzeyde sinizm hissettikleri ve en çok bilişsel, en az davranışsal boyutta örgütsel sinizme sahip oldukları görülmektedir. Örgütsel adalet algısı azaldığında sinizm artmakta, örgütsel politikaların olmaması/değişken olması, örgütsel güvenin azalması ve psikolojik sözleşme ihlali, yani vaatlerin ya da beklentilerin karşılanmaması örgütsel sinizmi artırmaktadır. Ayrıca görüşmelerden elde edilen kodlar sinizmin; yabancılaşma, iş doyumu, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilgili sonuçları olduğunu ortaya koymuştur. Örgütsel sinizm hisseden öğretmenlerin örgüte yabancılaştığı, örgütsel bağlılıklarının ve iş doyumlarının azaldığı, örgütsel vatandaşlık davranışları sergilemedikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Sinizm, Fenomenoloji, İçerik Analizi, Örgütsel Bağlılık, Yabancılaşma

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational Cynicism: Bases and Consequences. Genetics, Social, and General Psychology Monographs, 126(3), 269-292.
• Akpolat, T. ve Oğuz, E. (2015). İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinde Örgütsel Sinizmin İşe Yabancılaşma Düzeyine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 947-971.
• Akyüz, B. ve Eren, M. Ş. (2013). Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Eğitim Sektörü Üzerindeki Etkisine Yönelik Teorik Bir Çalışma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(2), 191-205.
• Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1996). Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization: An Examination of Construct Validity. Journal of Vocational Behavior, 0(49), 252-276.
• Altinöz, M.; Serdar, Ç. Ö. P. ve Siğindi, T. (2011). Algılanan Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Ankara’daki Dört ve Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(21), 285-316.
• Andersson, L. ve Bateman, T. (1997). Cynicism in the Workplace: Somecauses and Effects. Journal of Organizational Behavior, 18(5), 449- 469.
• Arabacı, I. (2010). The Effects of Depersonalization and Organizational Cynicism Levels on the Job Satisfaction of Educational Inspectors. African Journal of Business Management, 4(13), 2802-2811.
• Arslan, E. T. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik Personelinin Genel ve Örgütsel Sinizm Düzeyi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1) 2012-12-27.
• Baker, R. P. (2016). Examining Leadership Style and Employee Engagement in Organizational Citizenship Behaviors Toward the Ecological Environment. USA: Northcentral University.
• Başaran, İ. E. (1992). Yönetimde İnsan İlişkileri. Ankara: Gül Yayınları.
• Başaran, İ. E. (2000). Örgütsel Davranış. Ankara: Feryal Matbaası.
• Bedeian, A. G. (2007). Even if the Tower is “Ivory,” it isn't “White:” Understanding the Consequences of Faculty Cynicism. Academy of Management Learning & Education, 6(1), 9-32.
• Bedük, A.; Çakıcı, A. B. ve Çiçekdağı, H. İ. (2015). An Organizational Evaluation on Cynicism and Organizational Commitment; Example of Disaster and Emergency Employees. Int. J. Eco. Res., 6(2), 18-31.
• Boylu, Y.; Pelit, E. ve Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 5(11), 55-74.
• Büyükyılmaz, O. (2007). İşletmelerde Yabancılaşmanın Sosyo-Psikolojik Etkileri ve Türkiye Taşkömürü Kurumunda Bir Uygulama, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Gökhan Ofluoğlu), Zonguldak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
• Brandes, P. M. (1997). Organizational cynicism: Its nature, antecedents, and consequences. (Yayımlanmamış doktora tezi). The University of Cincinnati, USA.
• Brandes, P. ve Das, D. (2006). Locating Behavioral Cynicism at Work: Construct Issues and Performance Implications. New York: JAI Press.
• Chrobot-Mason, D. L. (2003). Keeping the Promise. Journal of Managerial Psychology, 18(1), 22-45.
• Cohen, L. ve Manion, L. (1994). Reseacrh Methods in Education, (4th ed). London: Routledge.
• Cole, M.S.; Brunch, H. ve Vogel, B. (2006). Emotion as Mediators of the Relations Between Percived Supervision Support and Psychological Hardiness on Employee Cynicism. Journal of Organizational Behavior, 0(27), 463-484.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (Çev. M. Bütün ve S. B. Demir), (3. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Dean Jr, J. W.; Brandes, P. ve Dharwadkar, R. (1998). Organizational Cynicism. The Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
• Doğan-Kılıç, E. (2013). İlköğretim Okullarında Sinizm: Şanlıurfa Örneği. Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, 2(2), 58-70.
• Eaton, J. A. (2000). A Social Motivation Approach to Organizational Cynicism, (Dissertation of Master of Arts), Toronto: York University, Faculty of Graduate Studies.
• Erdem, M. (2010). Öğretmen Algılarına Göre Liselerde İş Yaşamı Kalitesi ve Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(4), 511-536.
• Erdoğan, P. ve Bedük, A. (2013). Örgütsel Sinizm ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 1(6), 17-36.
• Ertosun, A.; Genç, N. ve Çekmecelioğlu, H. G. (2016). Örgütsel Sinizm ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi ve Bir Araştırma. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(1), 43-53.
• Ersoy, A. F. (2017). Fenomenoloji. (Eds. A. Saban ve A. Ersoy). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri (2. Edition) İçinde. Ankara: Anı Publishing.
• Fındık, M. ve Eryeşil, K. 2012). Örgütsel Sinizmin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, International Ironand Steel Symposium, (s.1250-1255), Karabük.
• Gençer, Ö. E. (2017). Örgütsel Adalet Algısının Sinizm Üzerine Etkisi: Devlet Üniversiteleri Meslek Yüksekokullarında Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. İrfan Yazıcıoğlu), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Helvacı, M. A. ve Çetin, A. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin Belirlenmesi. Turkish Studies, 7(3), 1475-1497.
• Hochwarter, W. A.; James, M.; Johnson, D. ve Ferris, G. R. (2004). The Interactive Effects of Politics Perceptions and Trait Cynicism on Work Outcomes. Journal of Leadership & Organizational Studies, 10(4), 44-57.
• Hoy, W. K.; Blazovsky, R. ve Newland, W. (1983). Bureaucracy and Alienation: A Comparative Analysis. The Journal of Educational Administration, 21(2), 109-121.
• James, M. (2005). Antecedents and Consequences of Cynicism in Organizations: An Examination of the Potantial Positive and Negative Effects on School Systems, (Dissertation of Doctor of Philosophy), Florida: The Florida State University.
• Johnson, J. L. ve O'Leary-Kelly, A. M. (2003). The Effects of Psychological Contract Breach and Organizational Cynicism: Not All Social Exchange Violations Are Created Equal. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 24(5), 627-647.
• Jossa, B. (2013). Alienation and the Self-Managed Firm System. Review of Radical Political Economics, 46(1) 5–14.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek Algıları ile Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Mualla Bilgin Aksu), Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kalağan, G. ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(27), 83-97.
• Karadeniz, E. M. (2017). Üstünlük Vehmi ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Akademisyenler Üzerinde Bir Çalışma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Ramazan Erdem), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kasapoğlu, S. (2015). İlköğretim Okulu Öğretmenlerin İşe Yabancılaşma Düzeyleri İle Örgütsel Adalet Algıları Arasındaki İlişki, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Çetin Erdoğan), İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keniston, K. (1972). The Varieties of Alienation: An Attempt at Definition, Alienation and the Social System. New York: John Wiley and Sons Inc.
• Korkmaz, M. (2011). İlköğretim Okullarında Örgütsel İklim ve Örgütsel Sağlığının Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 117-139.
• Koşar, D. ve Yalçınkaya, M. (2013). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Yordayıcıları Olarak Örgüt Kültürü ve Örgütsel Güven. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 603-627.
• Kudo, F. T.; Sakuda, K. H. ve Tsuru, G. K. (2016). Mediating Organizational Cynicism: Expolring the Role of Hope Theory on Job Satisfaction. Universal Journal of Management, 4(12), 678-684.
• Kurşunoğlu, A.; Bakay, E. ve Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 101-115.
• Kutanis, R. E. ve Çetinel, E. (2010). Adalet Algısı Sinizmi Tetikler Mi?: Bir Örnek Olay. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(26), 186-195.
• Lawler III, E. E. (1973). Motivation in Work Organizations. Monterey. CA: Brooks/Cole.
• Leung, K.; Ip, O. K. M. ve Leung, K. (2010). Social Cynicism and Job Satisfaction: A Longitudinal Analysis. Applied Psychology: An International Review, 59(2), 318-338.
• Levin, W. C. (1994). Sociological Ideas: Concepts and Applications. California: Wadsworth Publishing Company.
• Luthans, F. (2002). The Need for and Meaning of Positive Organizational Behavior. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 23(6), 695-706.
• Mantere, S. ve Martinsuo, M. (2001). Adopting and Questioning Strategy: Exploring The Roles of Cynicism and Dissent. European Group for Organisation Studies, 17th EGOS Colloquium, July 5-7 2001, Lyon, France.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İcin Bir Rehber, (Çeviren: S. Turan). Ankara: Nobel Publishing.
• Morrow, P. C. (1983). Concept Redundancy in Organizational Research: The Case of Work Commitment. Academy of management Review, 8(3), 486-500.
• Mimaroğlu, H. (2008). Psikolojik Sözleşmenin Personelin Tutum ve Davranışlarına Etkileri: Tıbbi Satış Temsilcileri Üzerinde Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Hüseyin Özgen), Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mirvis, P. H. ve Kanter, D. L. (1991). Beyond Demography: A Psychographic Profile of The Workforce. Human Resource Management, 30(1), 45-68.
• Mishna, A. K. and Spreitzer, G. M. (1998). Explaining How Survivors Respond to Downsizing: The Roles of Trust, Empowerment, Justice, and Work Redesign. The Academy of Management Review, 23(3), 567-588.
• Okçu, V.; Şahin, H. M. ve Şahin E. (2015). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Örgütsel Sinizme İlişkin Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS). 3(Special Issue 4), 298-313.
• Organ, D. W. (1988). Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome. Lexington, MA: Lexington Books.
• Özgan, H.; Külekçi, E. ve Özkan, M. (2012). Analyzing of the Relationships Between Organizational Cynicism and Organizational Commitment of Teaching Staff. International Online Journal of Educational Sciences, 4(1), 196-205.
• Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54(2), 307-331.
• Porter, L. W.; Steers, R. M.; Mowday, R. T. ve Boulian, P. V. (1974). Organizational Commitment, Job Satisfaction, and Turnover Among Psychiatric Technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-609.
• Reichers, A. E.; Wanous, J. P. ve Austin, J. T. (1997). Understanding and Managing Cynicism About Organizational Change. Academy of Management Perspectives, 11(1), 48-59.
• Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2013). Örgütsel Davranış, (14. Basımdan Çeviri) (Çeviri Editörü: İnci Erdem). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Rubin, R. S.; Dierdorff, E. C.; Bommer, W. H. ve Baldwin, T. T. (2009). Do Leaders Reap What They Sow? Leader and Employee Outcomes of Leader Organizational Cynicism About Change. The Leadership Quarterly, 0(20), 680–688.
• Scharmer, O. C. (2007). Theory U, Leading From the Future as it Emerges. San Francisco: Berrett-Koehler Publishers Inc.
• Seeman, M. (1959). On Meaning of Alienation. American Sociological Review, 0(24), 783-791.
• Shiu, Y. M. ve Yu, T. W. (2010). Internal Marketing, Organisational Culture, Job Satisfaction, and Organisational Performance in Non-Life Insurance. The Service Industries Journal, 30(6), 793-809.
• Sur, Ö. (2010). Örgütsel Sinizm: Eskişehir İli Büro Çalışanları Üzerine Bir Alan Araştırması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Dilaver Tengilimoğlu), Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Spector, P. E. (1997). Job Satisfaction: Application, Assessment, Causes, and Consequences, (Vol. 3). Sage.
• Srivastava, A. ve Adams, J. W. (2011). Relationship Between Cynicism and Job Satisfaction: Exploration of Mechanisms. Psychological Reports, 108(1), 27-42.
• Strauss, A., ve Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research. London: Sage Publications.
• Takeda, F.; Ibaraki, N.; Yokoyama, E.; Miyake, T. ve Ohida, T. (2005). The Relationship of Job Type to Burnout in Social Workers at Social Welfare Offices. Journal of Occupational Health, 47(2), 119-125.
• Taşcı, D. ve Koç, U. (2007). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı-Örgütsel Öğrenme Değerleri İlişkisi: Akademisyenler Üzerinde Görgül Bir Araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 373-382.
• Weiner, B. (1992) Human Motivation: Metaphors, Theories and Research. Newbury Park, CA: Sage.
• Valentine, S. ve Elias, R. Z. (2005). Perceived Corporate Ethical Values and Individual Cynicism of Working Students. Psychological Reports, 97(3): 832-834.
• Yetim, S. A. ve Ceylan, Ö. Ö. (2011). Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye İlişkin Bir Araştırma. E-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 682-695.
• Yıldız, K. (2013). Örgütsel Bağlılık İle Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki. Turkish Studies, 8(6), 853-879.
• Yörük, S. ve Sağban, Ş. (2012). Okul Müdürlerinin Kültürel Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyine Etkisi. Turkish Studies, 7(3), 2795-2813.
• Yıldırım, A. ve Simsek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (11. Baskı). Ankara. Seçkin Yayıncılık.