YARATICI KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE İDEAL VE GERÇEK BENLİK KAVRAMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 18, 267 - 278, 31.12.2021

Kahraman Güler Çağla Çakır

https://doi.org/10.31455/asya.1013389

Öz

Bu araştırmanın amacı; üniversite öğrencilerinde ideal ve gerçek benlik kavramları ile yaratıcı kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesidir. Bu amaca ek olarak araştırmada sosyodemografik değişkenlerin etkisi de araştırılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2020-2021 eğitim öğretim yılında üniversitede öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini, 2020-2021 eğitim öğretim yılında İstanbul Aydın Üniversitesi, Gelişim Üniversitesi ve Uludağ Üniversitesi’nde öğrenim gören 372 öğrenci oluşturmaktadır. Bu çalışma betimsel bir araştırma niteliği taşımaktadır. Araştırmanın örneklemine seçkisiz örnekleme (random) yöntemiyle ulaşılmıştır. Araştırmanın verileri “Yaratıcı Kişilik Özellikleri” ölçeği ile “İdeal ve Gerçek Benlik Kavramı” ölçeği ile toplanmıştır. Veriler SPSS 25.00 programına aktarıldıktan sonra analizler yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre; yaratıcı kişilik ve gerçek benlik arasında orta seviyede ve pozitif ilişki tespit edilmiştir. İdeal benliği en çok açıklayan değişken amaç yönelimlilik iken gerçek benliği en çok açıklayan değişken kendine güven olarak tespit edilmiştir. Bu çalışmada elde edilen verilere göre yaş ve ideal benlik değişkenleri arasında negatif ve orta seviyede bir ilişki bulunmaktadır. Bireylerin yaşları arttıkça kendilerini olduğu gibi algılamaları artmakta ve ideal benlik algılarında düşüş görülmektedir. İdeal ve gerçek benlik arasındaki farkın az olması güdüleyici olabildiği gibi farkın çok olması bireylerin benlik saygısında azalmaya neden olabileceği bu doğrultuda da yaratıcılık düzeylerinde düşüş görülebileceği tespit edilmiştir. Bu çalışmada elde edilen veriler literatürdeki diğer çalışma sonuçları ile paralellik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Benlik, İdeal Benlik, Gerçek Benlik, Yaratıcılık, Yaratıcı Kişilik

Destekleyen Kurum

İstanbul Aydın Üniversitesi

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN CREATIVE PERSONALITY FEATURES AND THE IDEAL AND REAL SELF CONCEPTIONS IN UNIVERSITY STUDENTS

Öz

The purpose of this research; The aim of this study is to examine the relationship between ideal and real self-concepts and creative personality traits in university students in terms of some variables. In addition to this purpose, the effect of sociodemographic variables was also investigated in the study. The universe of the research consists of students studying at the university in the 2020-2021 academic year. The sample of the research consists of 372 students studying at Istanbul Aydın University, Gelişim University and Uludağ University in the 2020-2021 academic year. This study is a descriptive research. The sample of the study was reached by the random sampling method. The data of the study were collected with the "Creative Personality Traits" scale and the "Ideal and Real Self Concept" scale. Analyzes were made after the data were transferred to the SPSS 25.00 program. According to the research findings; A moderate and positive relationship was found between creative personality and real self. While the variable that explains the ideal self the most is goal orientation, the variable that explains the real self the most is self-confidence. According to the data obtained in this study, there is a negative and moderate relationship between age and ideal self variables. As the age of individuals increases, their perception of themselves as they are increases and their ideal self-perception decreases. It has been determined that the difference between the ideal and the real self can be motivating, while a large difference may cause a decrease in the self-esteem of the individuals, and in this direction, a decrease in the creativity levels can be observed. The data obtained in this study show parallelism with the results of other studies in the literature.

Anahtar Kelimeler

Self, Ideal Self, Real Self, Creativity, Creative Personality

Kaynakça

• Akçum, E. (2005). 5-6 Yaş Çocuklarının Yaratıcılık Ve Öğrenime Hazır Oluş Düzeylerine Okulöncesi Eğitimin Etkisinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Ramazan Arı), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akkoyun, F. ve Ersever, H. Ö. (1989). İdeal Benliğin Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(2), 675-686.
• Atakan, G. (2014). Yaratıcı Tasarım Sürecinde Bilişsel Yaklaşım ve Üstbilişsel Farkındalık, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Mesut Çelik), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Atakan, G. (2019). Mekan Tasarımında Konsept Geliştirilmesi Aşaması İçin Yaratıcı Düşünme Eğitim Modeli, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Duygu Koca), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Barışık, A. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Benlik Saygıları ve Yaratıcı Düşünme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi İstanbul İli Örneği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Doç. Dr. Binnaz Kıran), Mersin: Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelebi, E. (Ed.). (2015). Erken Çocukluk Döneminde Yaratıcılık ve Geliştirilmesi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çeliköz, N. (2017). Okul Öncesi Dönem 5-6 Yaş Çocukların Yaratıcılık Düzeylerinin İncelenmesi. Yıldız Journal of Educational Research, 2(1), 1-25.
• Cevher, F. N. ve Buluş, M. (2007). Benlik Kavramı ve Benli Saygısı: Önemi ve Geliştirilmesi. Akademik Dizayn Dergisi, 2(1), 52-64.
• Coskun, H. (2005). Cognitive Stimulation With Convergent And Divergent Thinking Exercising In Brainwriting: Incubation, Sequence Priming, and Group Context. Small Group Research, 0(36), 466–498.
• Craft, A. (2001). An Analysis of Research and Literature on Creativity in Education. Qualifications and Curriculum Authority, 0(0), 1-37.
• Csikszentmihalyi, M. (2014). Society, Culture, And Person: A Systems View of Creativity. The Systems Model of Creativity İçinde (s. 47-61). Dordrecht: Springer.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda Benlik Saygısı, (Uzmanlık Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı.
• Dere, Z. (2017). Yaratıcılık ve Geliştirilmesi Dersinin Öğretmen Adaylarının Yaratıcılıklarına Etkisinin Incelenmesi. Social Sciences Studies Journal, 3(10), 1192-1199.
• Ellis-Hill, C. S. ve Horn, S. (2000). Change In Identity and Self-Concept: A New Theoretical Approach to Recovery Following A Stroke. Clinical Rehabilitation, 14(3), 279-287.
• Ercivan Zencirci, D. (2008). Görsel Sanatlar Öğretmeni Adaylarında Özgün Baskının Yaratıcı Düşünme Becerileri ve Öz-Yeterlik Algısı Üzerindeki Yansıması, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Mehmet Fırıncı), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Güney, S. (2009). Sosyal Psikoloji. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Hay, L.; Bryne, M. ve Butler, C. (2000). Evaluation of A Conflict-Resolution and Problemsolving Programme to Enchance Adolesence'self-Concept. Britsh Journal of Guidance and Counseling, 28(1), 161-174.
• Higgins, E. T. (1987). Self-Discrepancy: A Theory Relating Self and Affect. Psychological Review, 94(3), 319-340.
• Kanlı, E. (2014). The Associative Basis of Scientific Creativity: A Model Proposal. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 4(1), 37-50.
• Kapıkıran, N. A. (2004). İdeal ve Gerçek Benlik Kavrami Ölçeğinin Güvenirliği . Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(16) , 14-25.
• Kaufman, J.C. ve Sternberg, R. J. (2010). The Cambridge Handbook of Creavity. Cambridge: Cambridge University Press.
• Kazu, H. ve Kenç, F. M. (2002). Öğretmenlerin Mesleki Deneyimlerinin Yaratıcılık Eğitimine Etkisi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 74(75), 19-23.
• Kenç, M. F. (2001). Anasınıfı ve İlköğretim Birinci Sınıflarında Görev Yapmakta Olan Öğretmenlerin Yaratıcı Eğitim ve Uygulamaları Konusundaki Görüşleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Hilal Kazu), Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Nijstad, B. A. ve Stroebe, W. (2006). How the Group Affects the Mind: A Cognitive Model of Idea Generation in Groups. Personality and Social Psychology Review, 10(3), 186-213.
• Nijstad, B. A.; De Dreu, C. K. W.; Rietzschel E. F. ve Baas, M. (2010): The Dual Pathway to Creativity Model: Creative Ideation As A Function Of Flexibility and Persistence. European Review of Social Psychology, 21(1), 34-77.
• Oppezzo, M. ve Schwartz, D. L. (2014). Give Your Ideas Some Legs: The Positive Effect of Walking On Creative Thinking. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 40(4), 1142.
• Özerbaş, M. A. (2011). Yaratıcı Düşünme Öğrenme Ortamının Akademik Başarı ve Bilgilerin Kalıcılığa Etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 675-705.
• Parsıl, Ü. (2012). Sanatta Yaratıcılık. Ankara: An Kitap.
• Plucker, J. A. ve Stocking, V. B. (2003). A Model Self-Concept Related to the Development of Talent Within Multiple Instructional Contexts" Htpp. Indiana. Edu.
• Rotter, J. B. (1982). The Development and Applications of Social Learning Theory: Selected Papers. Greenwood.
• Sadler-Smith, E. (2015). Wallas’ Four-Stage Model of the Creative Process: More Than Meets the Eye?. Creativity Research Journal, 27(4), 342-352.
• Sallay, H. (2000). The Role of the Family In Shaping Self-Concept and Cognitive Styles in Hungary. Research Support Scheme Electronic Library.
• Schunk, D. H. ve Pajares, F. (2002). The Development of Academic Self-Efficacy. Development of Achievement Motivation İçinde (s. 15-31). Academic Press.
• Silvia, P. J.; Kaufman, J. C. ve Pretz, J. E. (2009). Is Creativity Domain-Specific? Latent Class Models of Creative Accomplishments and Creative Self-Descriptions. Psychology of Aesthetics, Creativity and the Arts, 3(3), 139.
• Sternberg, R. J. ve Lubart, T.I. (1999). The Concept of Creavity: Prospects and Paradigms. Handbook of Creavity İçinde (s. 3-15). (Editör: Sternberg, R.J.). Ny, USA: Cambridge University Press.
• Sternberg, R.J. (2003). The Development of Creativity As A Decision-Making Process. (Editör: R. K. Sawyer). Creativity and Development İçinde (s. 91-138). New York: Oxford University.
• Sungur, N. (1997). Yaratıcı Düşünce, (2. Baskı). İstanbul: Evrim Yayıncılık.
• Tapert, S. F.; Schweinsburg, A. D.; Drummond, S. P.; Paulus, M. P.; Brown, S. A.; Yang, T. T. ve Frank, L. R. (2007). Functional MRI of Inhibitory Processing in Abstinent Adolescent Marijuana Users. Psychopharmacology, 194(2), 173-183.
• Toprakçı, E. (2001). Yaratıcı Okul. Zara İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, Http://Www.Erdaltoprakci.Com.Tr/Wp-Content/Uploads/2018/04/Yaratici- Okul.Pdf adresinden 15.04.2020 tarihinde erişildi.
• Uludağlı, N. P. ve Sayıl, M. (2009). Orta ve İleri Ergenlik Döneminde Risk Alma Davranışı: Ebeveyn ve Akranların Rolü. Türk Psikoloji Yazıları, 12(23), 14-24.
• Uyanık Balat, G. (2003). Erken Çocuklukta Benlik Saygısının Gelişimi ve Önemi. (Editör: M. Sevinç). Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar İçinde (s. 330-336). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Wallas, G. (1926). The Art of Thought. London, UK: Jonathan Cape.
• Waugh, R. F. (2001). Measuring Ideal and Real Self-Concept On The Same Scale, Based On A Multifaceted. Hierarchical Model of Self-Concept. Educational and Psychological Measurement, 61(1), 85-101.
• Weiten, W.; Dunn, D. S. ve Hammer, E. Y. (2014). Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century. Boston, MA: Cengage Learning.
• Yamak, A. M. (2020). Yaratıcı Düşünce Kuramları, (Mezuniyet Projesi), (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Gülçin Karadeniz), İstanbul: Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Enstitü.
• Žižek, Slavoj. (2015). İdeolojinin Yüce Nesnesi, (Çeviren: T. Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.