INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN SCHOOL ADMINISTRATORS’ LEADERSHIP STYLES AND TEACHERS’ JOB SATISFACTION LEVELS

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 19, 11 - 20, 29.03.2022

Ümit Doğan

https://doi.org/10.31455/asya.1061504

Cited By: 1

Öz

Leaders aim to use organizational resources effectively. For this reason, it is important to examine the tendencies and perspectives of people, who form the basis of organizational resources, towards the organization. The aim of this study is to examine the relationships between the leadership styles of school administrators, who are accepted as the leaders of the school, and the job satisfaction levels of teachers, who are the main stakeholders of the school. Relational screening model was used in the research. The universe of the research consists of a total of 15,489 teachers working in public schools in Sakarya in the 2021-2022 academic year. The sample of the study consists of 252 teachers working in 17 schools selected from the population by simple random sampling method. In this study, it was concluded that the transformational leadership styles of school administrators and teachers' job satisfaction levels were positively and moderately correlated, while the release and follow-up leadership styles of school administrators were positively and low-level correlated with teachers' job satisfaction. According to this finding, it can be said that the transformational, liberating and sustaining behaviors and practices of school administrators affect teachers' job satisfaction. Among them, transformational leadership behaviors and practices seem to affect satisfaction more. In the study, moderate correlations were observed between the transformational, liberating and continuity leadership styles of school administrators and the job satisfaction perception level of teachers. It has been determined that the transformational, releasing and sustaining leadership behaviors and practices of the school principal are a significant predictor of teachers' job satisfaction perceptions, and suggestions are included in the article in accordance with the research findings.

Anahtar Kelimeler

School Administrator, Leadership Style, Job Satisfaction

ÖĞRETMENLERİN İŞ DOYUM DÜZEYLERİ İLE OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Öz

Liderler, örgütsel kaynakları etkin kullanmak amacındadır. Bu nedenle örgütsel kaynakların temelini oluşturan insanların, örgüte olan eğilimlerinin ve bakış açılarının incelenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı, okulun temel paydaşı olan öğretmenlerin iş doyum düzeyleri ile okulun lideri olarak kabul edilen okul yöneticilerinin liderlik stilleri arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni 2021-2022 eğitim öğretim yılında Sakarya ilinde, kamu okullarında görevli toplam 15.489 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise evrenden basit seçkisiz örneklem yöntemi ile seçilmiş 17 okulda görev yapan 252 öğretmen oluşturmaktadır. Bu çalışmada okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş doyum düzeylerinin pozitif yönde ve orta düzeyde olduğu, okul yöneticilerinin serbest bırakıcı ve sürdürümcü liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş doyumu ise pozitif yönlü ve düşük düzeyde ilişkili olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu bulguya göre okul yöneticilerinin dönüşümcü, serbest bırakıcı ve sürdürümcü davranış ve uygulamalarının öğretmenlerin iş doyumunu etkilediği söylenebilir. Bunlar arasında dönüşümcü liderlik davranışları ve uygulamalarının ise doyumu daha çok etkilediği görülmektedir. Çalışmada okul yöneticilerinin dönüşümcü, serbest bırakıcı ve sürdürümcü liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş doyumu algı düzeyi arasında orta düzeyde ilişkiler görülmüştür. Okul müdürünün dönüşümcü, serbest bırakıcı ve sürdürümcü liderlik davranışları ve uygulamalarının öğretmenlerin iş doyumu algılarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu tespit edilmiş ve makalede araştırma bulguları doğrultusunda önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul Yöneticisi, Liderlik Stili, İş Doyumu

Kaynakça

• Akan, D.; Yıldırım, İ. ve Yalçın, S. (2014). Okul Müdürleri Liderlik Stili Ölçeğinin Geliştirilmesi (OMLSÖ). Electronic Journal of Social Sciences, 13(51), 392-415.
• Akçamete, G.; Kaner, S. ve Sucuoğlu, B. (2001). Öğretmenlerde Tükenmişlik, İş Doyumu ve Kişilik, (1. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Argon, T. ve Dilekçi, Ü. (2014). Öğretmenlerin Okul Müdürlerinin Yönetim Tarzları ve Kurumsal İtibara Yönelik Algıları Arasındaki İlişki. Electronic Turkish Studies, 9(2), 161-181.
• Aslan, M. ve Doğan, Ü. (2021). Çevik Liderlik. (Ed. A. Göçen). Eğitimde Yeni Normal: Liderlik Yaklaşımları İçinde (s. 63-74). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Avşaroğlu, S.; Deniz, E. M. ve Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(14), 115-129.
• Aydınay, A. (1996). İş Tatmini ve Denetim Odağı Arasındaki İlişki, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Ezel Tarkun), İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bass, B. M. (1985). Leadership And Performance Beyond Expectations. New York: The Free Press.
• Bass, B. M.; Avolio, B. J.; Jung, D. I. ve Berson, Y. (2003). Predicting Unit Performance by Assessing Transformational and Transactional Leadership. Journal of Applied Psychology, 88(2), 207-218.
• Baycan, F. A. (1985). An Analysis of the Several Aspects of Job Satisfaction Between Different Occupational Groups, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Hamit Fişek), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Burns, J. M. (1978). Leadership. New York: Harper and Row.
• Canbay, S. (2007). İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin İş Doyum ve Denetim Odağı İlişkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Rengin Akboy), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Clark, A. E. (1996). Job Satisfaction in Britain. British Journal of Industrial Relations, 34(2), 189-217.
• Çelik Keleş, H. N. (2006). İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisine İlişkin İlaç Üretim ve Dağıtım Firmalarında Yapılan Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Şerif Şimşek), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Daft, R. L. (2005). The Leadership Experience. Mason. OH: Thomson South-Western.
• Doğan, S. (2001). Vizyona Dayalı Liderlik. İstanbul: Seçil Ofset.
• Erçetin, Ş. (1998). Lider Sarmalında Vizyon. Ankara: Önder Matbaacılık.
• Erdem, A. R. ve Demirel, F. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin “Denetim” Boyutuna İlişkin İş Doyum Düzeyi. E-Journal of New World Sciences Academy, (4)1, 44-61.
• Eren, E. (2008a). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Eren, E. (2008b). Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Firestone, W. A. (1996). Leadership: Roles or Functions? In International Handbook of Educational Leadership and Administration (s. 395-418). Dordrecht: Springer.
• Genç, N. ve Halis, M. (2006). Quality Leadership. İstanbul: Timas Publishing Company.
• Gençay, Ö. A. (2007). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 765-780.
• Gençtürk, A. ve Memiş, A. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları ve İş Doyumlarının Demografik Faktörler Açısından İncelenmesi. İlköğretim Online, 9(3), 1037-1054.
• Gibson, J. L.; Ivancevich, J. M. ve Donnelly, J. H. (1994). Organizations: Behavior, Structure, Processes. New York: Irwin.
• Gözener, E. ve Sayın, S. (2007). Devlet ve Özel Hastanelerdeki Hekimlerin İş Tatmin Düzeyinin Karşılaştırılması. E-Eğitim Bilim ve Sanat Dergisi, 0(16), 0-0.
• Günbayı, İ. (2001). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İş Doyumu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(2), 93-112.
• Gündüz, B.; Çapri, B. ve Gökçakan, Z. (2013). Mesleki Tükenmişlik, İşle Bütünleşme ve İş Doyumu Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(1), 29-46.
• Güney, S. (2007). Yönetim ve Organizasyon. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Hackman, J. R. ve Oldham, G. R. (1975). Development of The Job Diagnostic Survey. Journal of Applied Psychology, 60(2), 159-170.
• Hartog, D. N.; Muijen, J. J. ve Koopman, P. L. (1997). Transactional Versus Transformational Leadership: An Analysis of The MLQ. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 70(1), 19-34.
• Hoy, W. ve Miskel, K. (2010). Eğitim Yönetimi, (Çeviren: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın.
• Hsu, S. Y. C. ve Mujtaba, B. G. (2007). Team Transformational Leadership, Trust, Satisfaction, and Commitment: The Testing of A Structural Equation Model In Software Development Teams. Review of Business Information Systems, 11(3), 17-28.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi, (21. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kış, A.; Gürgür, H. ve Akçamete, G. (2012). Engelli Öğretmenlerin İş Doyumları ve Çalışma Koşulları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(23), 272-294.
• Klecker, B. M. ve Loadman, W. E. (1999). Male Elementary School Teachers’ Ratings of Job Satisfaction By Years of Teaching Experience. Education, 119(3), 504-513.
• Koustelios, A. D. (2001). Personal Characteristics and Job Satisfaction of Greek Teachers. The International Journal of Educational Management, 15(7), 354-358.
• Locke, E. A. (1976). The Nature and Causes of Job Satisfaction. (Ed. M. C. Dunnette). Handbook of Industrial and Organizational Psychology İçinde (s. 1279-1349). Chicago: 45 Rand Mc Nally.
• Mete, C. (2006). İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ile İş Tatminleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Halil Ekşi), İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Omarov, A. (2009). Örgütsel Güven ve İş Doyumu: Özel Bir Sektörde Uygulama, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Pınar Süral Özer), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Oshagbemi, T. (2000). Gender Differences in the Job Satisfaction of University Teachers. Women in Management Review, 15(7), 331-343.
• Özdayı, N. (1990). Resmi ve Özel Liselerde Çalışan Öğretmenlerin İş Tatmini ve İş Stresinin Karşılaştırmalı Analizi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Erol Eren), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, T. Y.; Kartal, S. E. ve Yirci, R. (2014). Okul Müdürlerinin Öğretmenleri Motive Etme Yaklaşımları. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 190-215.
• Sevimli, F. ve İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu. Ege Akademik Bakış, 5(1), 55-64.
• Spear, M.; Gould, K.. ve Lee, B. (2000). Who Would Be a Teacher? A Review of Factors Motivating and Demotivating Prospective and Practicing Teachers. Slough: National Foundation for Educational Research.
• Şahin, H. ve Dursun, A. (2009). Okul Öncesi Öğretmenlerinin İş Doyumları: Burdur Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 160-174.
• Şahin, İ. (1999). İlköğretim Okullarında Görevli Öğretmenlerin İş Doyum Düzeyleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Ali Aksu), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (1996). Using Multivariate Statistics. New York: Harper Collins.
• Telef, B. B. (2011). Öğretmenlerin Öz-Yeterlikleri, İş Doyumları, Yaşam Doyumları ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi, İlköğretim Online, 10(1), 91-108.
• Teltik, H. (2009). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Mesleki Yeterlilik Algılarının İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleriyle İlişkisinin Belirlenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Rengin Zembat), İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Terzi, A. R. ve Kurt, T. (2005). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Yöneticilik Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığına Etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 33(166), 98-112.
• Tosun, K. (1982). İşletme Yönetimi Genel Esaslar. Ankara: Savaş Yayınları.
• Witt, L. A. ve Nye, L. G. (1992). Gender and The Relationship Between Perceived Fairness of Pay or Promotion and Job Satisfaction. Journal of Applied Psychology, 77(6), 910–917.
• Wolpin, J.; Burke, R. J. ve Greenglass, E. R. (1991). Is Job Satisfaction An Antecedent or A Consequence of Psychological Burnout? Human Relations, 44(2), 193-209.
• Zöğ, H. (2007). İstanbul ili Kâğıthane İlçesinde Görev Yapan İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Adanmışlıkları ile İş Doyumları Arasındaki İlişki, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Erkan Tabancalı), İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.