REALITY PROGRAMS IN TURKEY IN THE CONTEXT OF REALITY AND FICTION: THE EXAMPLE OF THE “UTOPIA” PROGRAM

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 20, 293 - 300, 30.06.2022

Tuğba Dinç

https://doi.org/10.31455/asya.1116666

Cited By: 1

Öz

Turkey met with television later than other countries, but despite this, it was quickly adopted by the society. It has become one of the most spent elements of daily life. Television broadcasting, which appeals to wide audiences, has become a means of entertaining the society as a result of the changing political and economic conditions in the country. The Turkish audience, who had been content with an official channel that progressed with a single-channel broadcasting approach for many years, had many content forms when they switched to the liberal broadcasting system. TRT's single-channel monopoly, which lasted until the 1990s in Turkey, ended with the emergence of private television channels. Since the second half of the 1990s, the genre diversity in the broadcast content of Turkish television has increased rapidly. In this direction, channel owners have chosen to produce or adapt content. Types such as talk shows, discussion programs, magazine programs, variety of music programs, and reality shows have emerged. These emerging types of programs have come to be watched with interest by the audience over time. The rality programs, which are the subject of the research, increased their popularity in our country in the 2000s and became the productions followed with admiration by the public. In addition, reality-type programs are productions that have a very wide target audience, as they are productions that prioritize the element of reality and also pay little attention to fiction, which also includes entertainment.

Anahtar Kelimeler

Television, Reality, Ütopia, Media

GERÇEKLİK VE KURGU BAĞLAMINDA TÜRKİYE’DE REALİTE PROGRAMLAR: “ÜTOPYA” PROGRAMI ÖRNEĞİ

Öz

Türkiye diğer ülkelere oranla televizyon ile daha geç tanışmış fakat buna rağmen toplum tarafından hızlıca bir şekilde benimsenmiştir. Gündelik hayatın en çok zaman geçirilen ögelerinin başında gelmiştir. Geniş hedef kitlelerine hitap eden televizyon yayıncılığı ülke içinde değişen siyasal ve ekonomik koşullar neticesinde toplumu eğlendiren bir araç halini almıştır. Uzun yıllar tek kanal yayıncılık anlayışıyla ilerleyen resmi bir kanalla yetinen Türk izleyici liberal yayıncılık sistemine geçtiğinde birçok içerik şekline de sahip olmuştur.1990’lı yıllara kadar süren TRT’nin tek kanal tekeli özel televizyon yayını yapan kanalların ortaya çıkmasıyla son bulmuştur. 1990’ların ikinci yarısından itibaren ise Türk televizyonlarında yayın içeriklerinde türsel çeşitlilik hızla artmıştır. Bu doğrultuda kanal sahipleri içerik üretme veya içerik uyarlama yoluna gitmiştir. Talk showlar, tartışma programları, magazin kuşağı, müzik programları çeşitliliği, reality showlar gibi türler ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan bu program türleri zamanla izleyici tarafından ilgiyle izlenir bir hale gelmiştir. Araştırmanın konusu olan ralite programları ülkemizde 2000’li yıllarda popülaritesini artırmış ve halk tarafından beğeniyle takip edilen yapımlar olmuştur. Ayrıca realite türü programlar, gerçeklik unsurunu ön planda tutan ve bunun yanında eğlence de içeren kurguya oldukça az yer vermeye özen gösteren yapımlar olması sebebiyle de oldukça geniş bir hedef kitleye sahip yapımlardır. Bu çalışmada program türleri arasında önemli bir yere sahip olan realite program formatına örnek olan ve Türkiye’de en uzun süreli yayın yaparak bir ilke imza atan “Ütopya” programı incelenmiştir. Program kapsamında realite şovlardaki gerçeklik olgusu, sıradan insanların hayatlarının seyir nesnesi hâline gelmesi bu bağlamda ortaya çıkan ünlü olma sisteminin nasıl kurulduğu ve buna bağlı olarak ortaya çıkan hayran kültürü ve ekran önünde olma olgusu irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Televizyon, Realite, Ütopya, Medya

Kaynakça

• Aksop, G. (1998). Türkiye’de Reality Show’lar, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. İ. Erol Mutlu), Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baudrillard, J. (2001). Tam Ekran, (Çev. A. Gülmez). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Binark, M. ve Kılıçbay, B. (2004). Türkiye’de Gerçek Televizyonu ve Telegörsel Kimlikler: Biri Bizi Gözetliyor Örneği. İletişim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 71-90.
• Elitaş, T. ve Keskin, S. (2019). Türkiye’de Realite Programlar ve Telekimlikler: Medyatik Toplumsallık İncelemesi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 411-434.
• Ellis, J. (2000). Seeing Things: Television in the Age of Uncertainty. London: I. B. Tauris.
• Geçer E. (2018). Türkiye Gerçekliğin Paradoksal Yenilgisi: Televizyon Yarışmalarına Sosyopsikolojik Bir Bakış. TRT Akademi, 3(6), 502-518.
• Göker, G. (2015). Tele-Yaşamlar: Gerçeklik ve Kurgu Bağlamında Türkiye’de Realite Programlar. Global Media Journal TR Edition, 6(11), 261-282.
• Kaplan, Y. (1992). Televizyon. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Kılıçbay B. (2005). Türkiye’de Gerçeklik Televizyonu ve Yeni Televizyon Kültürü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Bülent Çaplı), Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım S. (2007). Türkiye’de Reality Televizyon Programları ve Söylem Yapılarının Oluşturulması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Kadriye Leyla Budak), İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yurderi, M. M. (2007). Televizyonda Kadın Programları Türlerarasılık ve Söylem, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Dilek Mançer), İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• URL-1: https://tr.wikipedia.org adresinden 28.04.2022 tarihinde erişildi.
• URL-2: https://www.magazinmax.com/ adresinden 28.04.2022 tarihinde erişildi.
• URL-3: www.tv8.com.tr adresinden 28.04.2022 tarihinde erişildi.