AN ANALYSIS ON THE REASON WHY TANPINAR USES HÜLYÂ MORE THAN HAYÂL IN HER POEMS

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 27, 75 - 86, 28.03.2024

Oğuz Yıldırım , Sevde Merve Eryılmaz

https://doi.org/10.31455/asya.1418285

Öz

When all the poems of Ahmet Hamdi Tanpınar are examined, it is seen that the word hülyâ is used more than hayal. So much so that the word hayâl, which is used in the same sense as hülyâ in daily life, is used in six poems, while the word hülyâ is used in eight poems. In addition, the author has three poems in which he uses both imagination and imagination together. Based on this, in our study, both the contexts in which the terms hayal and hülyâ are used in Tanpınar's poems and the meaning and implications of the use of hülyâ more than dream in Tanpınar's poems are discussed. The reason why the starting point is poems is that Tanpınar's main literary genre in his aesthetic world is poetry. We examined how the boundaries of imagination and imagination are drawn in the poems of Tanpınar, who is a subject (the reason we started with poetry was that poetry was the main literary genre that Tanpınar relied on in his aesthetic world). Our aim here was to observe whether melancholy - and therefore Tanpınar's characteristic structure - had an effect when determining the boundaries between two words. As a result of our review, it was seen that; Tanpınar did not use the words hayâl and hülyâ, which are used interchangeably in daily life and sometimes replace each other, in a way that means the same thing, and drew boundaries within the framework of his poetics for the words hayâl and hülyâ, taking into account the meanings of the words in the dictionary.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Poetry, Dream, Hülyâ, Meaning

TANPINAR’IN ŞİİRLERİNDE HÜLYÂ’YI HAYÂL’DEN FAZLA KULLANMASININ NEDENİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Bütün Şiirleri incelendiğinde hülyâ kelimesinin hayâlden daha fazla kullanıldığı görülür. Öyle ki günlük hayatta hülyâ ile aynı anlamda kullanılan hayâl kelimesini şair altı şiirinde kullanırken hülyâ kelimesini sekiz şiirinde kullanmıştır. Ayrıca şairin hem hayâli hem de hülyâyı beraber kullandığı üç şiiri de vardır. Tanpınar’ın şiirlerinde hülyâ kelimesini hayâlden önde tutmasının, onu bu denli fazla kullanmasının ya da aynı şiirde hayâl ile hülyaya birlikte yer vermesinin tesadüfi olmadığı söylenebilir. Zira Tanpınar dil üzerine çok çalışmış bir şahsiyettir. Çalışmada şiirden yola çıkılmasının sebebi ise Tanpınar’ın estetik dünyasında esas aldığı temel edebi türün şiir olmasıdır. Buradan hareketle çalışmada; öncelikle hayâl ile hülyâ kelimesinin sözlük anlamlarına müracaat edilmiş, bunun sonucunda da hülyâ ile hayâli ayıran ince farkın melankolinin oluşturduğu fark edilmiştir. Sonrasında ise sözlük anlamlarından hareketle Tanpınar’ın hayâl ile hülyâyı kullandığı şiirleri incelenmiş, böylelikle de Tanpınar’ın şiirlerindeki hayâl ile hülyânın sınırları net bir şekilde çizilmiştir. İncelemeler neticesinde görüldü ki; Tanpınar’ın hülyâ kelimesini hayâlden önde tutması, onu bu denli fazla kullanması tesadüfi bir denk geliş değil, bilinçli bir tercihtir. Zira Tanpınar melankolik bir öznedir. Bu melankolik özneyi temsil edecek kelime ise anlamsal açıdan içerisinde melankoliyi de barındıran hülyâdır. Tanpınar’daki bu melankolik özne olma durumu onun şiirine sirayet eder.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Şiir, Hülyâ, Hayâl, İnceleme

Kaynakça

• Alıcı, Y. (2019). Ahmet Hamdi Tanpınar’da Hastalık. İstanbul: Kopernik Kitap.
• Burton, R. (2017). Melankolinin Anatomisi II. Fasikül, Çeviren: Merve Tokmakçıoğlu. İstanbul: Aylak Adam Yayınları.
• Çelikörs, Ş. (2019). Tezer Özlü’de Melankoli. Uluslararası Folklor Akademi Dergisi, 2(2).
• Kaplan, M. (2018). Tanpınar’ın Şiir Dünyası. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kerman, Z. & Enginün, İ. (2015). Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Baş Başa. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kerman, Z. (2013). Tanpınar’ın Mektupları. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kuyaş, N. (2015). Karasevda Kitabı. İstanbul: Can Yayınları.
• Nişanyan Sözlük (2023). Malihülya. https://www.nisanyansozluk.com/kelime/malih%C3%BClya adresinden 1 Haziran 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Okay, M.O. (2012). Bir Hülya Adamının Romanı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Okay, O. (2022). Kaderin Eşiğinde Tanpınar, Hece, A. H. Tanpınar Özel Sayısı, (İlk Baskı), Ocak S. 61.
• Samsakçı, M. (2017). Tanpınar’ın Eşiğinde. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Şahin, İ. (2012). Haz ve Günah. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Şahin, İ., Depe, D. & Ankay, N. (Ed.). (2018). Bir Güneş Avcısı Ahmet Hamdi Tanpınar. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları
• Taburoğlu, Ö. (2019). Tanpınar Sözlüğü. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (1996). Yaşadığım Gibi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2013). Antalyalı Genç Kıza Mektup. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2014). Beş Şehir. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2014). Bütün Şiirleri, Haz: İnci Enginün. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2014). Sahnenin Dışındakiler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2015). Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tietze, A. (2016). Tarihî ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati. Ankara: TUBA Yayınları.