Change of Urban Culture in the Transition Process from Old to New (Yusufeli Example)

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 30, 227 - 236, 29.12.2024

Ayşe Çelik Kan

https://doi.org/10.31455/asya.1533086

Öz

The city, which organizes people's lives by shaping the social structure, has a structure that shapes culture beyond being a physical structure. The houses, streets and avenues that make up the city play an important role in shaping the culture over time and are effective in promoting and knowing the city. In addition, the unique customs and traditions of the city are also effective in promoting that city. While the material cultural elements that shape the city are visible and felt, the spiritual cultural elements include the accumulation of years of experience of the local people who have lived in the city for many years.
The construction of the dam with the highest body in Turkey in Yusufeli district of Artvin province started in 2013 and was completed in 2022. The dam caused the settlement to be moved, and the bazaars, streets and neighborhoods where cultural transfer was intense in the old settlement gave way to urbanization, causing people to move away from each other and the people of different neighborhoods and villages to mix, and this situation fueled the people's longing for the past. This article deals with the cultural dimension of the changing and transforming Yusufeli district center.
The subject of the study is the change and transformation of material and spiritual cultural phenomena with the relocation of the district center. The findings of the study were obtained by interviewing various tradesmen and craftsmen using on-site observation and random sampling methods since 2019. The findings obtained in terms of spiritual culture; While examining the changes in traditions, customs and traditions, material culture elements; It was examined as streets, avenues, old buildings and neighborhoods. It has been tried to examine what kind of changes and transformations have occurred in the elements in question.

Anahtar Kelimeler

City, Urban Transformation, Culture, Cultural Change, Yusufeli.

Eskiden Yeniye Geçiş Sürecinde Kent Kültürünün Değişimi (Yusufeli Örneği)

Öz

Toplumsal yapıyı şekillendirerek insanların yaşamını düzenleyen kent, fiziki bir yapı olmanın ötesinde kültürü şekillendiren bir yapıya sahiptir. Kenti meydana getiren ev, sokak ve caddeler zamanla kültürün şekillenmesinde önemli rol oynamakta, kentin tanıtılması ve bilinmesinde etkili olmaktadır. Bununla birlikte kentin kendine özgü âdet ve gelenekleri de o kentin tanıtılmasında aracı olmaktadır. Kenti şekillendiren maddi kültür unsurları gözle görülüp hissedilen yapılarken manevi kültür unsurları kentte uzun yıllar yaşayan yerel halka özgü yılların birikimini kapsamaktadır.
Artvin ili Yusufeli ilçesinde Türkiye’nin en yüksek gövdesine sahip barajın yapılma çalışması 2013 yılında başlamış, 2022 yılında sonlandırılmıştır. Yapılan baraj yerleşim yerinin taşınmasına sebep olurken eski yerleşim yerinde kültür aktarımının yoğun olduğu çarşı ve sokaklar, mahalleler yerini kentleşmeye bırakarak insanların birbirinden uzaklaşmasına, farklı mahalle ve köy halkının karışmasına neden olmuştur. Bu durum halkın eskiye özlemini körüklemiştir. Bu makale değişen ve dönüşen Yusufeli ilçe merkezinin kültürel boyutunu ele almaktadır.
Çalışmada ilçe merkezinin taşınmasıyla maddi ve manevi kültür olgularının değişimi ve dönüşümü konu edinilmiştir. Çalışmanın bulguları 2019 yılından itibaren yerinde gözlem ve rastgele örneklem yöntemleriyle çeşitli esnaf ve zanaatkârlarla görüşmeler yapılarak elde edilmiştir. Elde edilen bulgular manevi kültür bakımından; gelenek, görenek, örf ve adetlerdeki değişim açısından incelenirken maddi kültür unsurları; sokak, cadde, eski yapılar ve mahalle olarak incelenmiştir. Söz konusu unsurlarda ne gibi değişim ve dönüşüm yaşandığı irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kent Kültürü, Kentsel Dönüşüm, Kültürel Değişim, Yusufeli İlçesi

Kaynakça

• Dundes, A. (1998). Halk kimdir? (Çev.: M. Ekici). Millî Folklor, (37), 139-153.
• Durkheim, E. (1895). The rules of sociological method. The Free Press.
• Gökalp, Z. (1925). Türk medeniyeti tarihi. Ötüken Neşriyat.
• Kaplan, H. (2023). Erkan Aslan (Ed.). Kent folkloru (173-188). Çizgi Kitabevi.
• Kaplan, H. (2024). Fuzuli Bayat; Çağla Çama (Ed.) Türk halk edebiyatı el kitabı (119-146). Akçağ Yayınları.
• Kaya, E. (2007). Kentleşme ve kentlileşme. Okutan Yayıncılık.
• Keles, R. (2007). Kent ve kültür üzerine. Mülkiye Dergisi, 29(246), 9-18.
• Kurt, N. (2011). Kent hizmetlerinin geleceğinde kentsel sorumluluklar ve kent kültürünün geliştirilmesi stratejileri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 262-278.
• Küçükbasmacı, G. (2016). Kültürel bellek ve süreklilik: Kına gecelerinden mezuniyet kınalarına. Millî Folklor, (112), 73-94.
• Lynch, K. (2010). Kent imgesi. (Çev.: İ. Başaran). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Oğuz, Ö. (2007). Folklor ve kültürel mekân. Millî Folklor, (76), 30-32.
• Oğuz, Ö. (2019) Paldır kültür kentleşmeler. Geleneksel Yayıncılık.
• Robins, K., & Morley, D. (1997). Kimlik mekanları. Ayrıntı Yayınları.
• Sakaoğlu, S. (1989). Erzurum, Ağrı ve Kars kültürünün millî kültürümüz içindeki yeri. Erdem, 5(14). 549-570.
• URL1/URL2. https://www.facebook.com/groups/ahhoeskiyusufeli/media/?_rdr adresinden 12 Ağustos 2024 tarihinde erişildi.
• URL3. https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=0x4HNf2vV7w adresinden 13 Ağustos 2024 tarihinde erişildi.
• URL4/URL5. https://www.youtube.com/watch?v=5aBGm2O-Qm8&t=24s adresinden 13 Ağustos 2024 tarihinde erişildi.
• URL6. https://www.sondakika.com/guncel/haber-eski-yusufeli-topragiyla-hobi-bahcesi-kuruldu-16951485/ adresinden 13 Ağustos 2024 tarihinde erişildi.
• URL7/URL8. https://www.tekbayrak.com.tr/Haber/Yeni-Yusufelinde-konut-fiyatlari-belli-oldu-20411.html adresinden 13 Ağustos 2024 tarihinde erişildi.
• Weber, M. (2003). Şehir/Modern kentin oluşumu. (Çev.: M. Ceylan). Bakış Yayınları.
• Yahyagil, M. (1998). Kentlerin kültürün gelişimine etkileri. Sosyoloji Konferansları. İÜİF 25. Kitap. 105-120.
• Yeter, E. (2008). Kentsel gelişme ve kültür değerleri. Tarihi Kentler Birliği Yayını.