Alımlama Estetiği Bağlamında Bir Şiir İncelemesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 30, 237 - 248, 29.12.2024

Mehmet Emin Dinler

https://doi.org/10.31455/asya.1582639

Öz

Alımlama estetiği, okuyucuyu merkeze alan bir kuram olup yazılan metnin kemalini okuyucuyla bulduğunu savunan bir kuramdır. Bu kurama göre metin açık olduğu kadar kapalı anlamlar da içermektedir. Bu kapalı anlamları bulmak okuyucunun tecrübesi ve bilgi birikimiyle doğrudan ilişkilidir. Okur, metin karşısında pasif kalmayıp onun anlam dünyasına katkıda bulunmalıdır. Metin bir nevi okuyucu sayısınca farklı anlamalar ihtiva etmektedir. Bu anlam katmanları açıklığa kavuştukça metnin de anlam dünyası aydınlamış olacaktır. Böylece metin gerçek anlamına okur sayesinde ulaşmış olacaktır. Bu çalışmada Said Nursî’nin “Sözler” adlı eserinin on yedinci bölümünde geçen “On Yedinci Sözün İkinci Makamı” adlı şiirin, alımlama estetiği açısından incelenerek eserde boş bırakılan alanların, okuyucu bakış açısıyla tamamlanması; belirsiz alanların belirli hale getirilerek gizil ve örtük anlamlardan hareketle şiirin anlam dünyasına ulaşılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda şiir, nitel araştırma yöntemiyle ele alınmış ve doküman incelemesi tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Buradan hareketle ilk olarak şiirin orijinal hali verilmiş ardından şiir, sözcüksel anlamda günümüz Türkçesiyle yazılmıştır. Sonrasında şiirdeki önemli kelime ve kavramların anlamları verilerek şiir daha anlaşılır hale getirilmiş ve böylece şiirin anlam dünyasına girilmeye çalışılmıştır. İncelemenin sonucunda, Said Nursî’nin ilgili şiirinin yoğun bir bilgi içerdiği ve derin anlam katmanları barındırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Said Nursi’nin eserlerinde geçen diğer şiirlerinin de bu bağlamda ele alınıp incelenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Alımlama Estetiği, Said Nursi, Şiir İncelemesi

A Poetry Analysis in the Context of Aesthetics of Reception

Öz

Reception aesthetics is a theory that puts the reader at the centre and argues that the written text finds its perfection with the reader. According to this theory, the text contains closed meanings as well as open ones. Finding these closed meanings is directly related to the reader's experience and knowledge. The reader should not remain passive in the face of the text but should contribute to its world of meaning. In a way, the text contains different meanings for the number of readers. As these layers of meaning are clarified, the world of meaning of the text will be enlightened. Thus, the text will have reached its true meaning through the reader. In this study, it is aimed to analyse the poem titled ‘The Second Makam of the Seventeenth Word’ in the seventeenth chapter of Said Nursî's ‘Lyrics’ in terms of reception aesthetics and to complete the areas left empty in the work from the reader's point of view; to reach the world of meaning of the poem based on hidden and implicit meanings by making uncertain areas specific. For this purpose, the poem was analysed using qualitative research method and document analysis technique. From this point of view, firstly, the original version of the poem was given and then the poem was written lexically in today's Turkish. Afterwards, the poem was made more comprehensible by giving the meanings of important words and concepts in the poem, thus trying to enter the world of meaning of the poem. As a result of the analysis, it was concluded that Said Nursi's poem contains intensive information and deep layers of meaning. It is suggested that other poems of Said Nursi in his works should also be analysed in this context.

Anahtar Kelimeler

Aesthetics of Reception, Said Nursi, Poetry Analysis

Kaynakça

• Akerson, F. E. (2010). Edebiyat ve kuramlar. İthaki Yayınları.
• Alevî, İ. T. (2005). Iyâru’ş-şi`r. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Arslan, F. (2010). Metni bireyselleştirme ölçütünde alımlama estetiği algısı. Humanities Sciences, 5(4), 646-651.
• Aytaç, G. (1999). Genel edebiyat bilimi. Papirüs Yayınları.
• Calp, M. (2017). Edebiyat bilgi ve kuramları. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ekiz, T. (2007). Alımlama estetiği mi metinler arasılık mı? Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47, 119-127.
• Genç, İ. (2007). Hüsn ü aşk kahramanı aşk’ın manevi yolculuğunun retorik boyutu. Ege Üniversitesi Yayınları.
• Iser, W. (1978). The act of reading atheoryofaestheticresponse. Johns Hopkins University Press.
• Kolcu, A. İ. (2008). Edebiyat kuramları. Salkım Söğüt Yayınları.
• Köseoğlu, B., & Toprak, M. (2017). Modern kuramların postmodern yansımaları: okur odaklı edebiyat kuramlarında okurun konumlandırılışı. Diyalog Inter kulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 5(1), 49-70.
• Kuran, N. (1996). Alımlama estetiği ve hans robert jauss. Eleştiri ve eleştiri kuramı üzerine söylemler. Düzlem Yayınları.
• Macit, M., & Soldan, U. (2017). Edebiyat bilgi ve teorileri. Grafiker Yayınları.
• Moran, B. (2001). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İletişim Yayınları.
• Nursî, S. (2015). Mesnevi-i nuriye. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi.
• Nursî, S. (2016). Mektubat. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi.
• Nursî, S. (2016). Sözler. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi. Osmanlıca-Türkçe Mufassal Lugat. (2016). RNK Neşriyat.
• Özbek, Y. (2004). Postmodernizm ve alımlama estetiği. Çizgi Kitabevi.
• Öztok, Ö. (2010). Behçet Necatigil'in şiirlerini alımlama estetiğine göre inceleme denemesi (Tez No: 265692) [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Sakallı, C. (2016). Günümüz edebiyat ve eleştiri kuramları. Anı Yayıncılık.
• Tanç, N. (2013a). Alımlama estetiği ışığında Hüsn ü Aşk’ın tahlil ve tenkidi (Tez No: 333716) [Doktora Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Tanç, N. (2013b). Alımlama estetiği ışığında hüsn ü aşk'ın poetik değeri: suhan. Electronic Turkish Studies, 8(9), 2351-2360. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4836.
• Tunalı, İ. (2005). Estetik. Remzi Kitabevi.
• Türkyılmaz, M., Can, R., & Karadeniz, A. (2010). Alımlama Estetiği ve Okur Merkezli Yaklaşımın Eski Edebiyat Eğitimine Uygulanması. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 153-172.
• Uçan, H. (2006). Edebiyat eğitimi, estetik bir hazzın edinimi, okumanın alışkanlığa dönüştürülmesi ve yazınsal kuramlar. Milli Eğitim Dergisi, 8(169), 25-38.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.