Trablusgarp Harbi ve Havacılık Tarihinde İlkler

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 16 - 29, 30.12.2020

Abdullah Sami Tekin

Öz

XIX. yüzyılın sonlarında Sömürgecilik yarışında katılan İtalya, 29 Eylül 1911 tarihinde Osmanlı Devleti idaresinde bulunan Trablusgarp’ı işgal etmek üzere savaş ilan ederek Akdeniz ve Adriyatik’te bulunan Osmanlı donanmasına saldırmıştı. 5 Ekim 1911 tarihinde Trablusgarp’a asker çıkararak Osmanlı topraklarında ilk işgal harekâtını başlatmıştı. Bu işgal harekâtı üzerine aralarında Mustafa Kemal’in de bulunduğu gönüllü Türk subayları Trablusgarp’a giderek yerel ahaliyi örgütleyip İtalyan işgaline karşı mücadele vermişlerdi. Trablusgarp Harbinde İtalyan Kuvvetleri Osmanlı ordusuna karşı uçakları kullanmıştır. Henüz emekleme döneminde olan uçakların askerî amaçla harp meydanında etkin olarak kullanıldığı ilk savaş olmuş ve bu savaşta havacılık tarihinde ilk kez gerçekleşen havadan keşif ve hava bombardımanı gibi harekâtlar icra edilmişti. Bu çalışmada Trablusgarp harbi ve havacılık tarihinde gerçekleşen ilk hava harekâtları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, İtalya, Trablusgarp Harbi, Havacılık Tarihi, Savaş Uçakları

Kaynakça

• ARMAOĞLU, Fahir, 19.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Ankara : TTK Yayınları, 1997.
• BOYNE, Walter J, The Influence of Air Power Upon History, South Yorkshire: Pen & Sword Books, 2005.
• CHANT, Christopher, Austro-Hungarian Aces of World War I, Oxford: Abe Books, 2002.
• CRABTREE, James D., On Air Defense, London: Greenwood Publishing Group, 1994.
• GENUGTEN, Saskia Van, Libya in Western Foreign Policies 1911–2011, London: Macmillan, 2016.
• GRANT, R.G., Flight: 100 Years of Aviation, London: Dorling-Kindersley Limited, 2004.
• İHSANOĞLU, Ekmeleddin, Science, Technology and Learning in the Ottoman Empire, Great Britain: Ashgate Publishing, 2004.
• KILIÇ, Hulusi, "Cevherî, İsmâil b. Hammâd", TDV İslâm Ansiklopedisi Cilt 7, İstanbul: Diyanet Yayınları, 1993.
• ORTAYLI, İlber, Mustafa Kemal Atatürk, İstanbul: Kronik Yayınları, 2018.
• OYENIYI, Bukola A., The History of Libya, California: Greenwood, 2019.
• SIMON, Rachel, Libya Between Ottomanism and Nationalism,The Ottoman Involvement in Libya During The War with Italy (1911-1919), Berlin: Klaus Schwarz Verlag, 1987.
• STEPHENSON, Charles, A Box of Sand The Italo-Ottoman War 1911-1912, Great Britain: Tattered Flag Press, 2014.
• Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi Osmanlı Devri Osmanlı İtalyan Harbi (1911-1912), Ankara: Genkur Basımevi, 1981.
• UÇAROL, Rıfat, Siyasi Tarih 1789-2001, İstanbul: Der Yayınları, 2006.
• ŞIVGIN, Hale, Mustafa Kemal’in İlk Savaşı, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: IV, Sayı: 10, Kasım 1987.
• VANDEWALLE, Dirk, A history of Modern Libya, New York: Cambridge University Press, 2012.