Birinci Dünya Savaşı Sırasında Açılan Topçu Mesaha Mektebi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 4, 28 - 47, 14.07.2021

Derya Geçili

Öz

Birinci Dünya Savaşı, devletlerarası ilk topyekûn savaştır. Başta, Osmanlı Devleti bu büyük savaşta tarafsızlığını ilan etmiştir. Ancak, Almanya ile gizli ittifak anlaşmaları imzaladıktan sonra savaşa dahil olmuştur. Osmanlı Devleti, savaş başladığında bazı cephelerde topçu mesahacı yetersizliğinden dolayı zor bir durumda kalmıştır. 1916 yılı sonlarında Harbiye Dairesine bağlı Umur-ı Havaiye Teşkilatı (Hava Teşkilatı) açılmış ve şubenin layihası hazırlanarak yürürlüğe girmiştir. Bir süre sonra Hava Teşkilatına bağlı olarak Alman komutanların teklifleri ile Topçu Mesaha Mektebi açılmıştır. Savaş sırasında teknolojik alanda meydana gelen değişimler esas alınarak topçu mesaha mektebinde eleman yetiştirilmeye çalışılmıştır. Topçu mesahacıların konuları daha iyi anlayabilmeleri, uygulama yapmalarına bağlıydı. Bu amaçla hem sınıfta ve hem de doğrudan görev verilerek eğitim almaları öngörülmüştür. Aşağıda Hava Teşkilatına bağlı olarak Topçu Mesaha Mektebinin açılma süreci ve aldıkları eğitim anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Topçu, Mesaha, Mektep, Birinci Dünya Savaşı

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA); Şura-yı Devlet (ŞD), 668/4-1-1 668/4-2-2, 668/4-2-1, 668/4-2-3, 668/4-2-4, 668/4-2-6, 668/4-2-8, 668/4-2-7, 668/4-3-1, 668/4-3-2, 668/4-4-1, 668/4-5-1, 668/4-5-2, 668/4-5-4. İrade Meclis-i Mahsus (İ.DUİT), 20/36-1-1, 20/36-2-1, 20/36-2-2, 20/1, 19 Rebiülevvel 1335 (13 Ocak 1917). Hariciye Nezareti Sefareti (HR.SFR3), 70/38, 4 Mayıs 1914. Hariciye Nezareti (HR.TH), 171/75, 13 Mart 1896. Meclis-i Vükela (MV), 249/15, 11 Rebiülahir 1336 (24 Ocak 1918).
• Deniz Müzesi Arşivi (DMA), Bahriye Nezareti (BN), 96/2017-22, 96/2017-23, 96/2017-24. Diğer Kaynaklar; Arnom, R. (1937). Topçuluk Dersleri, İstanbul: TC Genelkurmay Başkanlığı IX. Şube. Akşin, S. (2000). Çağdaş Türkiye 1908-1980, İstanbul. Düstur 10, Tertib 2, Numara: 52, “Topçu Mesaha Mektebi Nizamnamesi”, 13 Rebiülahir 1336 (26 Ocak 1918), 20 Kanunisani 1334 (20 Ocak 1918), s.75-78.
• Düstur 9a, Tertib 2, Numara: 50, “Umur-ı Havaiye Müfettişliğiyle Umur-ı Havaiye Şubesinin Teşkilat ve Vezaifi Hakkında Nizamname”, 19 Rebiülevvel 1335 (13 Ocak 1917), 31 Kanunisani 1332 (13 Şubat 1917), s. 99-104. Develioğlu, F. (1993). Osmanlıca-Türkçe Lügat, Ankara. Mehmed Vasıf. 1322 (1904). Mesaha Haritası, Dersaadet. Mecmua-i Askeriye, Sayı. 2, İstanbul, Matbaa-i Askeriye, 1 Mart 1335 (1 Mart 1919), Erkanı Harbiye-yi Umumiye Dördüncü Şube Tarafından Ayda Bir Defa Neşr Olunur. s. 43-46.
• Mecmua-i Askeriye, Sayı. 10, İstanbul, Matbaa-i Askeriye, 1 Kanunisani 1336 (1 0cak 1920), Erkan-ı Harbiye-yi Umumiye Dördüncü Şube Tarafından Ayda Bir Defa Neşr Olunur. s. 273-276. Mecmua-i Askeriye, Sayı. 10, İstanbul, Matbaa-i Askeriye, 1 Kanunisani 1336 (1 Ocak 1920), Erkan-ı Harbiye-yi Umumiye Dördüncü Şube Tarafından Ayda Bir Defa Neşr Olunur. s. 313. Standford, J. S. (2014). Birinci Dünya Savaşında Osmanlı İmparatorluğu, Savaşa Giriş, Ankara.