TOPLUMSAL CİNSİYET, KADIN BEDENİ VE KÜRTAJ HAKKI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 75 - 88, 23.12.2021

Sıla Sabancılar Eren

https://doi.org/10.51621/atakad.950066

Öz

Cinsiyet, kadın ve erkek arasındaki biyolojik farklılığı ifade etmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ise, cinsiyetler arasında hukuki olmayan, kadını erkeğe bağımlı ve daha değersiz gören bir yaklaşımdır. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, kadının insan hakları sorunlarına yol açmakta ve yeniden üretilmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kadını sınırlandırdığı ve yönlendirdiği alanlardan biri de onun bedenidir. Kadının kendi bedeni üzerindeki haklardan biri olan kürtaj hakkı bu bağlamda, bireysel bir karar olarak değil; kamusal bir tartışma alanı olarak ele alınmaktadır. Ahlaki, politik, geleneksel ve dini boyutlarıyla ele alınan kürtaj, ülkelere göre farklılıklar içermekte, geçmişten günümüze uygulanmakta ve yasaklanması halinde kadın ölümlerini artırmaktadır.
Bu makalede kürtaj hakkı, kadının kendi bedeni üzerindeki hak olarak ele alınmaktadır. Türkiye’de çok boyutlu bir tartışma olan kürtaj konusu makalede, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve ülkemizdeki farklı hukuki uygulamalar üzerinden değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Kadın, Kürtaj Hakkı.

AN EVALUATİON ON THE GENDER, WOMEN’S BODY AND ABORTİON RİGHT

Öz

Gender points out the biological difference between men and women. Gender inequality, however, is an idea that refers to the mistreatment toward women as well as to the women’s dependency on men despite being not legal. Gender inequality creates violations of human rights and in turn, re-establishes these violations as norms. Among these violations, one of the areas that restricts and dictates to women is about women’s body. Specifically, abortion right, which is a right of a woman on her body, is not considered as an individual decision but a public realm. Abortion is analyzed by its various dimensions such as moral, political, traditional, and religious and the approaches to abortion vary by culture. Abortion has been implemented in many countries for a long time. When abortion is banned by law, the rate of femicide increases in countries.
In this paper, abortion right is examined as the woman’s right on her body. This paper will analyze the issue of abortion based on gender inequality and the practice of abortion law in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Gender Inequality, Women, Abortion Right

Kaynakça

• Altıparmak, S.; Çiçeklioğlu, M.; Yıldırım, G. (2009). “Abortus ve Etik”, Cumhuriyet Tıp Dergisi, (31), ss.84-90.
• Atar, S., & Yalım, N. Y. (2018). Fetüs ve Gebe Hakları Bağlamında Anne Adayı ve/veya Aileden Kaynaklanan Nedenlerle Fetüsün Zarara Uğrama Durumu Fetal Harm Due to Maternal and/or Familial Reasons in the Context of Fetal and Maternal Rights, Türkiye Biyoetik Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, ss.73-85.
• Atay, H. (2017). “Kürtaj Yasasının Arkeolojisi: Türkiye’de Kürtaj Düzenlemeleri, Edimleri, Kısıtları ve Mücadele Alanları”, FE Dergi 9, No:2, 1-16.
• Ay, F.; Yalçınkaya, N. (2017). “Ceninin/ Fetüsün Birey Olarak Tanınması Konusunda Etik İkilemler”, E-Sağlık Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 23, ss.50-57.
• Bal, M. D. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Genel Bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), 15-28.
• Bayhan, V. (2013). “Beden Sosyolojisi ve Toplumsal Cinsiyet”, Doğu Batı Dergisi, (63) ss. 144-164.
• Beauvoir, S. D. (2011). The Second Sex, New York: A Division Of Random Hause Inc.
• Berer, M. (2017). “Abortion Law and Policy Around the World: In Search of Decriminalization”, Health and Human Right Journal, Vol.19, No. 1., p.13-27.
• Biçer, S., Şahin, F., Hacer, A. L. A. N., Karakuş, D., & Çelik, G. (2012). Anne Adaylarının Fetüs Hakları Konusundaki Bilgi Durumları. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 14(2), 42-51.
• Borin, F. (2005). “Tasvirlerle Yargıya Varmak”; Matthews Grieco, Sara. “Vücut Görünüş Cinsellik”, Kadınların Tarihi Cilt 3 (ed. Georges Duby, Michelle Perrot), (çev. Ahmet Fethi), İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Bourdieu, P. (2018). Eril Tahakküm, (çev. Bediz Yılmaz), İstanbul: Bağlam Yayınevi.
• Butler, J. (1999). Gender Trouble Feminism and The Subversion Of Identity, New York: Routledge.
• Çokar, M. (2008). Kürtaj, İstanbul: Babil Yayınları.
• Doğan, R. (2016). “Kadının Üreme Hakkı, Kürtaj, Çocuk Düşürme Ve Düşürtme Suçları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (127), ss.73-120.
• Duby, G.; Perrot, M. (ed.). (2005). Kadınların Tarihi Ortaçağ’ın Sessizliği 2. Cilt, (çev. Ahmet Fethi), İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Eckert, P.; McConnellGinet, S. (2004). Language and Gender Second Edition, Cambridge and New York: Cambridge University Press. Giuliano, P. (2017). Gender: A Historical Perspective, Bonn: Iza Institute of Labor Economics. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2018). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Ankara
• İnceoğlu, Y.; Kar, A. (2010). Dişilik, Güzellik ve Şiddet Sarmalında Kadın ve Bedeni, İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
• İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203-208.pdf, 17/07/2019.
• Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi, https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/docs/cedaw.pdf, 17/07/2019.
• Karakaya, H., & Cihan, Ü. (2017). Toplumsal Yapı, İktidar Ve Kadın Bedenin Kurgulanışı. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (MÜSBİD), 6(11), 5-17.
• Kubilay, Ç. (2014). İslami Muhafazakâr Kadın Yazarların Perspektifinden Kürtaj Tartışması: Eleştirel Bir Değerlendirme. Alternatif Politika, 6(3), 387-421.
• Kurt, E., & Tunca, Y. (2016). Temel Etik İlkeler Çerçevesinde Gebeliğin Sonlandırılmasındaki Etik İkilemlere Bir Bakış. Medical Bulletin of Haseki/Haseki Tip Bulteni, 54(2).
• Lafaucheur, N. (2005). “Annelik Aile Devlet”, Kadınların Tarihi Cilt 5 (ed. Georges Duby, Michelle Perrot), (çev. Ahmet Fethi), İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• McElroy, W. (2012). “Kürtaj: Ahlaki Bir Bataklık” , ss. 7-10; Vieira Jr., E. “Kürtaj Hakkı: Kendine Mantıksal Temeller Arayan Dogma”, ss.13-22; Sambur, B. “Kürtaj: Hayat mı, Hürriyet mi?”, ss. 24-30, Liberal Düşünce Dergisi, (67).
• Neff, C. L. (1990). “Woman, Womb, and Bodily Integrity,” Yale Journal of Law & Feminism, Vol. 3: Iss. 2, Article 6, p.327-353.
• Nüfus Planlaması Hakkında Kanun (2827 Sayılı).
• Post, S. G. (ed.) (2004). “ Tek Tanrılı Dinlerin Kürtaja Bakış Açısı Üzerine” Encyclopedia Of Bioethics (içinde), (Çev. Alkım Saygın), ss. 28-43, New York: Macmillan.
• O’neil, M. L.; Çarkoğlu, A. (2019). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması, Kadir Has Üniversitesi, s.1-63.
• Özbudun, S.; Sarı, C.; Demirer, T. (2007). Küreselleşme, Kadın ve Yeni Ataerki, Ankara: Ütopya Yayınevi. Rahim Tahliyesi ve Sterilizasyon Hizmetlerinin Yürütülmesi ve Denetlenmesine İlişkin Tüzük (7395 Sayılı).
• Saygılıgil, F. (2015). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları.
• Sert, G. (2013). Üreme Haklarının Yasal Temelleri ve Etik Değerlendirme, İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı, İstanbul: Ege Basımevi.
• Sevim, A. (2005). Feminizm, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Shrage, L. (2003). Abortion and Social Responsibility: Depolarizing the Debate, New York: Oxford University Press.
• Türkiye Aile Sağlığı Planlaması Vakfı. (2017). Sisteme Değil, İsteğe Bağlı Hizmet: Sağlık Çalışanları Gözünden İstanbul’da Kürtaj ve Aile Planlaması Hizmetlerinin Durumu, UNFPA Türkiye Ofisi, Ankara.
• Türk Ceza Kanunu (5237 Sayılı). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5237.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2018). Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri.
• UNESCO. (2000). Gender Sensitivity, http://www.unesco.org/education/mebam/module_5.pdf, 05/07/2019.
• United Nations. (2014). Abortion Policies and Reproductive Health Around The World, United Nations Publication.
• Uyumaz, A; Avcı, Y. (2016). “Türk Hukukunda Gebeliğin Sonlandırılması”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7 (1), ss. 579-638.
• Ürem, M. (2012). “Kadın Vücudu ve Etik Sorunlar”, Sağlık Hukuku Makaleleri II (içinde), ss. 79-102, İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları.
• Yayla, M.; Şen C. (2002). Fetus Hakları, Perinatoloji Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, ss.43-47.
• Yıldırım, M., & Reşitoğlu, H. Ü. Özneden Nesneye İtilme: Kadın Deneyimi Olarak Kürtaj/Repressing From Subject To Object: Abortion as a experience of woman. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 3(1), 102-128.
• Yiğit, R. (2002). Fetus-Yenidoğan Hakları ve Hemşirelik, C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6 (2), ss.50-57
• World Economic Forum. (2018). The Global Gender Gap Report
• https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46619022, 08/07/2019.
• https://www.bbc.com/turkce/haberler/2012/05/120531_un_abortion, 25/07/2019.
• https://tr.euronews.com/2018/05/03/avrupa-da-kurtaj-en-kat-ve-en-liberal-ulkeler, 25/07/2019.
• http://ka-der.org.tr/kurtaj-yasagi-68-bin-can-aliyor/, 25/07/2019.
• https://www.ntv.com.tr/turkiye/her-kurtaj-bir-uluderedir,z1M5Y2zmwEu6drogItVkiA, 21/10/2020.
• https://www.who.int/health-topics/abortion#tab=tab_1, 24/08/2020.