Anne-Kız İlişkisinin Beden Algısı Üzerindeki Rolünün İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 22 - 26, 08.06.2023

Begüm Toprak

https://doi.org/10.5152/atakad.2023.22013

Öz

Bu çalışmada, psikanalitik bakış açısı ile annelik kavramı üzerinde durularak analitik bakış açısının annelik üzerinden çocuğa yaptığı aktarımı ve özellikle kız çocuklarının bu aktarım üzerinden şekillenen beden algısı üzerine odaklanılacaktır. Foucault’ a göre beden toplumun en küçük parçalarından birini temsil eder. Ona göre hiçbir birey bedeni olmadan sosyalleşemez ve hiçbir toplumsal birim de bedensiz tanımlanamaz. Yani bedene yapılan her yorum, söylem kolektif yapının bir sembolüdür. Bedene yapılan her atıf bulunduğu kültürün, içinde şekillenen toplumun, ailenin sembolik anlamlarını ifade eder. Bu da bedenin kullanımına yönelik normları oluşturur. Anne ile kurulan bağ, çocuğun gelecekteki karakterini belirleyeceği gibi beden algısı üzerinde de etkili olacaktır. Literatür taramasına dayalı olarak hazırlanan bu çalışmada, anne-kız arasındaki ilişkiden yola çıkılarak beden algısına odaklanılacaktır. Bu bağlamda, annelerin, kendi beden algıları ve bu algıyı çeşitli yollarla kızlarına aktarımları psikanalitik ve analitik kuram üzerinden sorgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Beden algısı, anne-kız, psikanaliz

Kaynakça

• Adler, A. (1999). Cinsiyetler arasında işbirliği. Payel Yayınevi.
• Aslan, D. (2004). Beden algısı ile ilgili sorunların yaratabileceği beslenme sorunları. TTB Sted, 13(9)326-329.
• Aslan, S. (2001). Beden imgesi ve yeme davranışı bozuklukları ile medya ilişkisi. Düşünen Adam, 14(1),41-47.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. Kaknüs Yayınları.
• Chodorow, J. N. (2019). Duyguların gücü: Psikanalizde, cinsiyette ve kültürde kişisel anlam. Metis Yayınları.
• Corning, A. F., Gondoli, D. M., Bucchianeri, M. M., & Salafia, E. H. B. (2010). Preventing the development of body issues in adolescent girls through intervention with their mothers. Body Image, 7(4), 289–295. [CrossRef]
• Demir, S., & Karaağaoğlu, N. (2013). Üç nesil kadınlarda obezite ile beden algı durumu ve zayıflamaya yönelik uygulamalar. Beslenme ve Diyet Dergisi, 41(1),18-26.
• Dökmen, Y. Z. (2009). Toplumsal cinsiyet sosyal psikolojik açıklamalar. Remzi Kitabevi.
• Donovan, J. (2019). Feminist teori. İletişim Yayınları. Freud, S. (2014). Rüyaların yorumu. Say Yayınları.
• Geçtan, E. (1995). Psikanaliz ve sonrası. Remzi Yayınevi.
• Göka, E., Yüksel, F. V., & Göral, F. S. (2006). İnsan ilişkilerinde yansıtmalı özdeşim. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(1),46-54.
• Güneş, N., & Demircioğlu, H. (2018). 0–6 yaş arası çocukların gelişim düzeyleri ile annelerinin aile işlevleri ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akdeniz Eğitim ve Araştırmaları Dergisi, 23,1-170. [CrossRef]
• Horney, K. (2017). Kadın psikolojisi. Totem Yayınları.
• Irigaray, L. (2008). Doğu ve batı arasında: Tikellikten topluluğa. Aralık Yayınları.
• Jung, C. G. (2015). Feminen dişiliğin farklı yüzleri. Pinhan Yayıncılık.
• Jung, C. G. (2019). Dört arketip. Metis Yayınları.
• Jung, C. G. (2020). Jung Psikolojisi ‘’Bir psikoloji ve modern analiz kuramı”. E- Kitap Yayıncılık.
• Kars, G. (2018). Neopatrikal yaklaşım çerçevesinde toplumsal yapılanma sürecinde kadın: Ortadoğu ve Türkiye (Tez No: 336388). [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Klein, M. (1961). Narrative of a child analysis. Basic Books.
• Korucu, A. (2011). Psikanaliz ve analitik psikolojinin kesiştiği yer: Sonsuz döngüde Ruhsal Gezintiler. Bozkır Yayınları.
• Lacan, J. (2006). The signification of the phallus, Ecrits. W. W. Norton Company.
• Levine, A., & Heller, R. (2018). Bağlanma. Aganta Kitap.
• Lipton, B. H. (2002). Nature, Nuture and human development. Journal of Prenatal and Perinatal Psychology and Health, 16(2),167-180.
• McBride, H. L. (2021). Anneler, kızları ve beden algısı: Kendimizi olduğumuz gibi sevebilmeyi öğrenmek. Okuyanus Yayınları.
• McKinley, N. M. (2006a). Longitudinal gender differences in objectified body consciousness and weight-related attitudes and behaviors: Cultural and develomental contexts in the transition from college. Sex Roles, 54(3/4),159-173.
• Öngören, B. (2015). Sosyolojik açıdan sağlıklı beden imgesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16(34),25-45.
• Şahin, E. S. (2019). Travma tedavisinde farklı bir yaklaşım: Somatik deneyimleme. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2),205-210.
• Schultz, D. P., & Schultz, S. E. (2005). Theories of Personality. Wadsworth Cengace learning.
• Sevim, J. (2001). Tanrı’nın sesi kadın. Remzi Kitabevi.
• Taş, B. (2008). Catherine Breillat sinemasında kadın cinselliği ve beden algısı (Tez No: 227984). [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi.
• User, İ. (2010). Biyoteknolojiler ve kadın bedeni. Dişilik, içinde kadın ve bedeni. Ayrıntı Yayınları.
• Wolynn, M. (2019). Seninle başlamadı. Sola Yayınları.
• Yeşildal, M., & Süsün,D. N. (2019). Beden algısı ve toplumsal cinsiyetin sağlığa etkisi. 4. International Health Sciences and Management Conference. İstanbul.