KIYI ALANLARINDAKİ BİYOKLİMATİK KOŞULLARIN REKREASYONEL PLANLAMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 9 - 18, 30.06.2020

Ertan Düzgüneş , Merve Bezirkan

Öz

Kıyı alanları sahip olduğu zengin potansiyel ile geçmişten günümüze insanlar için en çok tercih edilen alanlardır. Bu nedenle her zaman turizm, endüstri, ulaşım, rekreasyonel etkinlikler için birer pozitif değer olarak görülmektedir. Rekreasyonel açıdan bakıldığında bu alanlar bir yandan kent ve kentlilere sosyal, ekonomik ve kültürel katkı sağlarken diğer yandan da bireyler üzerinde yaşam kalitesini artırıcı bir özelliğe sahiptir.
Kentlilerin yaşam kalitesini arttırmada önemli etkileri olan rekreasyonel alanlarda termal konfor şartlarının göz önünde bulundurulması ve değerlendirilmesi son derece önemlidir. Özellikle dolgu alalarının tesisi sonucu kıyı kentlerinde oluşturulan rekreasyonel alanlar bireyler tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Dolayısıyla bu tür alanların planlanmasında iklim bileşenlerinden olan bağıl nem, radyasyon, rüzgâr ve sıcaklık parametrelerinin biyoklimatik konfor açısından değerlendirilmesi gerekir. Bu çalışmanın amacı, kıyı bandındaki rekreasyonel alanların biyoklimatik konfor koşulları açısından incelenmesi ve rekreasyonel planlama açısından değerlendirilmesidir.

Anahtar Kelimeler

Biyoklimatik konfor, İklim, Kıyı Rekreasyonu, Rekreasyonel planlama, Rekreasyon

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

EVALUATION OF BIOCLIMATIC CONDITIONS IN COASTAL AREAS IN TERMS OF RECREATIONAL PLANNING

Öz

Coastal areas are among the most preferred areas by people from past to present with their potentials. For this reason, it is always seen as a positive value for tourism, industry, transportation, and recreational activities. These areas provide social, economic and cultural contributions to the city and its residents, as they also enhance the quality of life on individuals.
It is extremely important to consider and evaluate the thermal comfort conditions in recreational areas, which have important effects on improving the quality of life of the citizens. Especially, recreational areas created in coastal cities through embankment constructions are frequently preferred by individuals. Therefore, while planning such areas the climate components of humidity, radiation, wind and temperature parameters, should be evaluated in terms of bioclimatic comfort. The aim of this study is to examine the recreational areas in the coastline in terms of bioclimatic comfort conditions and evaluate them in terms of recreational planning.

Anahtar Kelimeler

Bioclimatic comfort, Climate, Coastal recreation, Recreation planning, Recreation

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akalın, M. (2013). İklim Değişikliğinin İnsan Sağlığına Olası Etkileri: Ankara Ölçeğinde Sağlık Çalışanlarının Bu Konudaki Farkındalık Düzeylerinin Araştırılması. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Çevre Bilimleri Anadalı, Doktoa Tezi.
• Altunkasa, M. F. (1990). Adana’da İklimle Dengeli Kentsel Yeşil Alan Planma İlkelerinin Belirlenmesi ve Çok Amaçlı Bir Yeşil Alan Örneğinde Geliştirilmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1):39-54.
• Atabey, T. (2013). Karbon Ayak İzinin Hesaplanması: Diyarbakır Örneği. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı.
• Atik, M. (2012). Environmental Protection in Coastal Recreation Sites in Antalya, Turkey. Coastal Management 38 (6), 598-616.
• Berköz, E. (1969). Biyoklimatik Konfor Yönünden Tavan Yükekliğinin Belirlenmesinde Kullanılabilecek Bir Metod (Basılmamış doktora tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü İstanbul.
• Binekoğlu, M., Ünsal, M., & Özkan, H. U. (2017, Haziran 22). Biyoklimatik Konforun Peyzaj Tasarımındaki Rolü. https://www.emaze.com/@ACWTOOTC/B%C4%B0YOKL%C4%B0MAT%C4%B0K?fbclid=IwAR0VkzBk5X-4VRhoiUx3Tki4ZMzl18EzXvuL5HT6xbyj1oYs5To5yZzvVis adresinden alındı
• Brown, R. D., & Gillespie, T. J. (1986). Estimating outdoor thermal comfort using a cylindrical radiation thermometer and an energy budget model. International Journal of Biometeorology, 30(1): 43-52.
• Bulğan, E. (2014). Erzurum Kentinde Farklı Kent Dokularının Yaz Aylarında Biyoklimatik Konforunun Hesaplanması. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Yüksek Lisans Tezi.
• Çabuk, S. Ö. (2011). Küresel Isınmaya Yol Açan Sera Gazı Emisyonlarındaki Artış İle Mücadelede İktisadi Araçların Rolünün Değerlendirilmesi: Enerji Sektörü Örneği. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi. SBE.
• Çanlı, Ö. (2015). Doğu Karadeniz Bölgesi’nde İklim Değişikliğinin İncelenmesi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Bilimleri Anabilim Dalı.
• Çetin, M. (2016). Peyzaj Planlamada Biyoklimatik Konfor Alanların Belirlenmesi:. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(9): 800-804.
• Çetin, M., Topay, M., Kaya, L. G., & Yılmaz, B. (2010). Biyoiklimsel Konforun Peyzaj Planlama Sürecindeki Etkinliği: Kütahya Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 83-95.
• Çınar, İ. (1999). Fiziksel Planlamada Biyoklimatik Veriler Kullanılarak Biyokonforun Oluşturulması Üzerine Fethiye Merkez Yerleşimi Üzerinde Araştırmalar. İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Çınar, İ. (2004). Biyoklimatik Konfor Ölçütlerinin Peyzaj Planlama Sürecinde Etkinliği Üzerinde Muğla- Karabağlar Yaylası Örneğinde Araştırmalar (Basılmamış Doktora Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Doğan, S., Özçelik, S., Dolu, Ö., & Erman, O. (2010). Küresel Isınma ve Biyolojik Çeşitlilik. İklim Değişikliği ve Çevre, (s. 63-88).
• Eliasson, I. (2000). The use of climate knowledge in urban planning. Landscape and Urban Planning 48(1-2), 31-44.
• Eliasson, I., Knez, I., Westerberg, U., Thorsson, S., & Lindberg, F. (2007). Climate and behaviour in a Nordic city. Landscape and Urban Planning 82(1–2), 72–84.
• EPA. (2020, Nisan 04). Learn About Heat Islands. United States Environmental Protection Agency: https://www.epa.gov/heat-islands/learn-about-heat-islands adresinden alındı
• Erol, O. (1993). Genel Klimatoloji. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
• Fanger, P. O. (1970). Thermal Comfort. New York: McGraw Hill.
• Gagge, A. P., Fobelets, A. P., & Berglund, L. G. (1986). A standard predictive index of human response of the thermal environment. ASHRAE Trans., 92: 709–731.
• Gaitani, N., Mihalakakou, G., & M.Santamouris, M. (2007). On the use of bioclimatic architecture principles in order to improve thermal comfort conditions in outdoor spaces. Building and Environment, 42(1),317–324.
• Galea, S., & Vlahov, D. (2005). Urban health: evidence, challenges and directions. Annu Rev Publ Health, 26(1),341–365.
• Gingerich, P. D. (2019). Temporal Scaling of Carbon Emission and Accumulation Rates: Modern Anthropogenic Emissions Compared to Estimates of PETM Onset Accumulation. AGU Journals - Paleoceanography and Paleoclimatology, 1-7.
• Gonzalez, R. R., Nishi, Y., & Gagge, A. P. (1974). Experimental evaluation of standard effective temperature. Int. J. Biometeorol, 18(1): 1–15.
• Gosling, S., McGregor, G., & Lowe, J. (2009). Climate change and heat-related mortality in six cities part 2: climate model evaluation and projected impacts from changes in the mean and variability of temperature with climate change. Int J Biometeorol, 53(1), 31–51.
• Hall, P. T., & Page , S. J. (2006). The Geography of Tourism and Recreation. (s. 456). New York: Routledge.
• Harlan, S., Brazel, A., Prashad, L., Stefanov, W., & Larsen, L. (2006). Neighborhood microclimates and vulnerability to heat stress. Soc Sci MeD63(11), 2847–2863.
• Höppe, P. R. (1999). The physiological equivalent temperature e a universal index for the biometeorological assessment of the thermal environment. Int. J. Biometeorol, s. 43(2): 71–75.
• Hu, W., Mengerssen, K., McMichael, A., & Tong, S. (2008). Temperature, air pollution and total mortality during summers in Sydney 1994–2004. Int J Biometeorol 52(7), 689–696.
• Hwang, R., Lin, T., & Matzarakis, A. (2011). Seasonal effects of urban street shading on long-term outdoor thermal comfort. Building and Environment, 863-870.
• İncedayı, D. (2006). Kültür Politikası ve Kıyılar. Mimar.ist Dergisi, 16, 19, 38-44. Jendritzky, G., de Dear, R., & Havenith, G. (2012). UTCI—why another thermal index? Int. J. Biometeorol, 56 (3): 421–428.
• Jendritzky, G., Havenith, G., Weihs, P., & Batchvarova, E. (2009). Towards a Universal Thermal Climate Index UTCI for Assessing the Thermal Environment of the Human Being. Final Report COST Action 730. Freiburg.
• Johansson, E., & Emmanuel, R. (2006). The influence of urban design on outdoor thermal comfort in the hot, humid city of Colombo, Sri Lanka. International Journal of Biometeorology 51(2), 119-133.
• Kántor, N., Égerházi, L., & Unger, J. (2012a). Subjective estimation of thermal environment in recreational urban spaces—Part 1: investigations in Szeged. International Journal of Biometeorology, 56(6), 1075-1088.
• Kántor, N., Égerházi, L., & Unger, J. (2012b). Subjective estimation of thermal environment in recreational urban spaces—part 2: Investigations in Szeged, Hungary. International Journal of Biometeorology, 56(6), 1089-1101.
• Kılıçaslan, Ç. (2006). İkinci Konutların Deniz Kıyılarına Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri:A, 1,, 147-156.
• Knez, I., & Thorsson, S. (2006). Influences of culture and environmental attitude on thermal, emotional and perceptual evaluations of a public square. International journal of biometeorology, 258-268.
• Lin, T. (2009). Thermal perception, adaptation and attendance in a public square in hot and humid regions. Building and Environment, 2017-2026.
• Matzarakis, A. (2001). Assessing climate for tourism purposes: existing methods and tools fort he thermal complex. Proceedings of the First International Workshop on Climate, Tourism and Recreation (s. 101-111). Porto Carras, Neos Marmaras, Halkidiki, Greece: International Society of Biometeotology.
• Matzarakis, A., & Mayer, H. (1996). Another kind of environmental stress: thermal stress. WHO Newsletter, 18: 7 - 10.
• Matzarakis, A., Rutz, F., & Mayer, H. (1999). Estimation and calculation of the mean radiant temperature within urban structures. Biometeorology and urban climatology at the turn of the millennium, WMO/TD, 1026, 273–278.
• Mayer, H., & Höppe, P. R. (1987). Thermal comfort of man in different urban environments. Theor. Appl. Climatol, s. 38: 43–49. https://doi.org/10.1007/BF00866252. adresinden alındı
• McInerney, F. A., & Wing, S. L. (2011). The Paleocene-Eocene Thermal Maximum: A perturbation of carbon cycle, climate, and biosphere with implications for the future. Annual Review of Earth and Planetary Sciences, 39: 489-516.
• Mirza, E. (2014). Rekreasyonel Planlama İçin Biyoiklimsel Konfor Özelliklerinin Belirlenmesi: Isparta Kent Merkezi Örneği. Isparta: Yüksek Lisans Tezi, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı.
• Nikolopoulou, M. (2004). Designing open spaces in the urban environment: a bioclimatic approach. Centre for Renewable Energy Sources, EESD, FP5.
• Olgyay, V. (1973). Desing with Climate,Bioclimatic Approach to Architectural Regionalism Princeton University Pres. Princeton: Princeton University Pres.
• Ongan, S. E. (1997). Arazi Kullanımı ve Kıyı Alanlarının Yönetimi. Ulusal Çevre Eylem Planı, DPT, 84.
• Özgüner, B. (2013). Isparta İli Kent Merkezi ve Bazı İlçelerinin Biyoiklimsel Konfor Yapısının Karşılaştırılması Üzerine Bir Çalışma. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Pickup, J., & de Dear, R. J. (2000). An outdoor thermal comfort index (OUT_SET*)-part I-the model and its assumptions. In Biometeorology and urban climatology at the turn of the millenium. Selected papers from the Conference ICB-ICUC (s. (Vol. 99, pp. 279-283).). Sydney, Australia: World Meteorological Organization.
• Revich, B., & Shaposhnikov, D. (2008). Temperature-induced excess mortality in Moscow, Russia. Int J Biometeorol 52(5), 367–374.
• Sağlık, A., Kelkit, A., & Sağlık, E. (2012). Environmental Problems in Urban Coastal Areas of Settlement Pressure: Case of Çanakkale City. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2),, 145-149.
• Sesli, F. A., Aydınoğlu, A. Ç., & Akyol, N. (2003). Kıyı Alanlarının Yönetimi. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 9. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı. Ankara: Bildiriler Kitabı: 425.
• Smoyer, K., Rainham, D., & Hewko, J. (2000). Heat-stress-related mortality in five cities in Southern Ontario: 1980–1996. Int J Biometeorol, 44, 190–197.
• Şanlı, B., & Özekicioğlu, H. (2007). Küresel Isınmayı Önlemeye Yönelik Çabalar ve Türkiye. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 456-482.
• Taneri, E. (1983). Kıyı Kullanımı, Kıyılar Kolokyumu. 7. Türkiye Dünya Şehircilik Günü Daimi Komitesi. Trabzon: KTÜ.
• Topay, M. G. (2008). Biyoiklim tabanlı turizm ve rekreasyon planlaması. Turizm ve Mimarlık Sempozyumu, (s. 197-199). Antalya.
• Toy, S. (2010). Biyoklimatik Konfor Değerleri Bakımından Doğu Anadolu Bölgesi Rekreasyonel Alanlarının İncelenmesi. Erzurum: (Doctoral dissertation, Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Fenbilimleri Ens).
• Toy, S., Yılmaz, S., & Yılmaz, H. (2007). Determination of bioclimatic comfort in three different land uses in the city of Erzurum. Turkey. Building and Environment, 42(3): 1315-1318.
• Tozam, İ. (2016). Kentsel Isı Adası Etkisinin Azaltılmasında Çatıların Değerlendirilmesi: Yeşil Çatılar ve Serin Çatılar. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Tseliou, A., Tsiros, I., Lykoudis, S., & Nikolopoulou, M. (2010). An evaluation of three biometeorological indices for human thermal comfort in urban outdoor areas under real climatic conditions. Building and Environment, 1346-1352.
• Türkeş, M. (2000). Küresel ısınma, iklim değişikliği çerçeve sözleşmesi ve Kyoto Protokolü. 6. Uluslararası Kojenerasyon ve Çevre Konferansı ve Sergisi Bildiriler Kitabı (s. 147-162). İstanbul: Cogen Europe ve Cogen Association.
• Türkeş, M., Sümer, U. M., & Çetiner, G. (2000). Küresel iklim değişikliği ve olası etkileri. Çevre Bakanlığı, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Seminer Notları (13 Nisan 2000, İstanbul Sanayi Odası) (s. 7-24). Ankara: ÇKÖK Gn. Md.
• URL-1. (2019, Mart 8). A blanket around the Earth. Global Climate Change: https://climate.nasa.gov/causes/ adresinden alındı
• URL-2. (2019, Mart 05). Global Temperature. Global Climate Change: https://climate.nasa.gov/vital-signs/global-temperature/ 05 adresinden alındı
• URL-3. (2020, Nisan 06). Carbon Dioxide. NASA Global Climate Change: https://climate.nasa.gov/vital-signs/carbon-dioxide/ adresinden alındı
• URL-4. (2019, Mart 11). PETM Weirdness. Real Climate: http://www.realclimate.org/index.php/archives/2009/08/petm-weirdness/ adresinden alındı
• URL-5. (2019, Mart 13). SPECIAL REPORT: GLOBAL WARMING OF 1.5 ºC -Chapter 1: Framing and Context. IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change): https://www.ipcc.ch/sr15/chapter/chapter-1-pdf/ adresinden alındı
• Vanos, J. K., Warland, J. S., Gillespie, T. J., & Kenny, N. A. (2010). Review of the physiology of human thermal comfort while exercising in urban landscapes and implications for bioclimatic design. International Journal of Biometeorology, 54(4): 319-334.
• VDI, V. (1998). VDI 3787, Part i: environmental Meteorology, Methods for the human biometeorological evaluation of climate and air quality for the urban and regional planning at regional level. Part I: Climate. Beuth, Berlin.
• Watkins, P. (2005). Tom Downing, Claire Handley ve Ruth Butterfield. The Impacts and Costs of Climate Change, European Commission DG Environment, (s. 6-25). Brussels.
• Watkins, R., Palmer, J., & Kolokotromi, M. (2007). Increased temperature and intensification of the Urban Heat Island: Implications for human comfort and urban design. Built Environ, 33(1), 85–96.
• Whimster, S. (1992). Global Finance and Urban Living: A Study of Metropolitan Change. Yuppies: A Keyword Of The 1980's, (s. 384). Routledge, London.
• WorldBank. (2020, Nisan 8). Urban population (% of total population). The World Bank: https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL.IN.ZS?end=2018&start=1960&view=chart adresinden alındı
• WWF Türkiye. (2020, Nisan 08). İklim Değişikliği. WWF Türkiye: http://www.wwf.org.tr/ne_yapiyoruz/iklim_degisikligi_ve_enerji/iklim_degisikligi/ adresinden alındı.