REGIONAL PLANNING IN THE CONTEXT OF SUSTAINABLE PLANNING AND BASIN MANAGEMENT IN TURKEY

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 33 - 44, 30.06.2020

Habip Uluçay

Öz

Environment-Ecology debates uses “zone and “watershed”s as planning scales. While
environment concept determines the related situation and the structure, it otherize the
surrounding. Everything else except what is emphasized here is described as a whole of
external factors. In the concept of environment, there is a gap between what is defined and its
surrounding. This concept describes the whole by breaking it down. There are two
situations/structures standing side by side. Thus, the environment needs to be defined; as this
definition may narrow down or extend it. The concept of environment centralizes, defines the
centre. Ecology concept is spatial, defines the habitat. There is no othering while the
emphasize is on the whole. As it gives a comprehensible integrity, there is no need to redefine
it. While environment concept refers to ‘second nature’, ecology refers to ‘first nature.’
This study, emphasizes the relationship between regional planning and sustainable
development referring to the concepts of Environment-Ecology-Ecosystem. After drawing a
general framework of watershed planning and management, the conditions of watershed
planning and management in Turkey are determined and proposals are developed.

Anahtar Kelimeler

Ecology, Environment, Regional Planning, Basin

SÜRDÜRÜLEBİLİR BÖLGESEL PLANLAMA BAĞLAMINDA TÜRKİYE’DE HAVZA PLANLAMASI VE YÖNETİMİ

Öz

İnsanoğlu, kavramlar yoluyla tanımlar, ayırt eder ve planlama yapar. 20. yüzyılda kentleşme ile birlikte öne çıkan kavramlar “Çevre” ve “Ekoloji”dir. Çevre-Ekoloji tartışmaları, planlama ölçeği olarak “bölge”yi ve “havza”yı gündeme getirmektedir.
Çevre kavramı ile bir durum veya yapı belirtilirken bir “öteki”leştirme söz konusudur. Çevre kavramı ile belirtilen durum ya da yapı vurgulanmakta, çevre “öteki”leşmektedir. Burada vurgusu yapılan şeyin dışındaki öteki her şey dışsal faktörlerin bütünü olarak tarif edilmektedir. Çevre kavramında çevresi tanımlanan şey ile çevre arasında bir mesafe vardır. Bu kavram, bir bütünü parçalayarak tarif etmektedir. Yan yana duran iki durum ya da yapı söz konusudur. Çevre kavramında, çevrenin tanımlanmasına ihtiyaç vardır. Tanıma göre çevre genişleyebilir ya da daralabilir. Çevre kavramı, merkezileştirir, merkezi tanımlar.
Ekoloji kavramı ise alansaldır, ortamı tanımlar. Ekoloji kavramında çevre kavramında olduğu gibi bir “öteki”leştirme yoktur. Ekoloji kavramında, vurgusu yapılan şey ile öteki değil, vurgusu yapılan şey bütün ile beraber ele alınmaktadır. Aslında vurgu bütündür. Bütün parçalanmamaktadır. Ekoloji kavramı kavranabilir bir bütünlüğü vermektedir. Çevre kavramında olduğu gibi yeniden tanımlanmaya ihtiyaç duymaz. Ekoloji, bütünün karmaşık doğasını anlama çabasında olduğu için beraberinde ekosistem yaklaşımını da getirmektedir. Çevre kavramı “ikinci doğa”ya gönderimde bulunurken ekoloji kavramı “birinci doğa”ya gönderimde bulunur. Bu kapsamda çalışmanın ana odağı, bölge planlama ve çevreye yaklaşımlar olmakta, ekolojik planlamanın ölçeği olarak havza vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekoloji, Çevre, Bölge Planlama

Kaynakça

• Altuğ, F. 1990. Çevre Sorunları. Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa.
• Atalık, G. ve diğerleri 1991. Ekolojik Dengenin Korunması ve Sürdürülmesi Açısından Kentsel Sistemlerin Planlanması. TÜBİTAK, DEBÇAĞ 152/İTÜ. İTÜ 1991 Kesin Raporu.
• Atalık, G. 2002. Bölge Bilimi’nin Gelişimi Üstüne Notlar. Şehirsel ve Bölgesel Dönüşüm, AB ile Uyum ve Bütünleşme, 10. Bölge Bilimi/Bölge Planlama Kongresi, İstanbul.
• Aydemir, Ş., Sancar, C. 1993. Ekoloji Planlama Bütünleşmesinde Bütüncül/Parçacı Planlama İkilemi Kent ve Çevre, Planlamaya Ekolojik Yaklaşım, 17. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, 1993, MSÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul.
• Baycan Levent, T. 1999. Sürdürülebilir Bölgesel Kalkınma: Marmara Havzası İçin Bir Yöntem Denemesi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Cumbers, A. 2000. The National State as Mediator of Regional Development Outcomes in a Global Era ,European Urban and Regional Studies, Sage Publications, London. Aktaran:Ünsal F., 2002.
• Çepel, N. 1992. Doğa Çevre Ekoloji ve İnsanlığın Ekolojik Sorunları, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
• Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu, 1987. Ortak Geleceğimiz, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı, İstanbul.
• Eraydın, A. 1993. Değişen Planlama Kuramları Çerçevesinde Ekolojik Yaklaşım. Kent ve Çevre, Planlamaya Ekolojik Yaklaşım, 17. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, 1993, MSÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul.
• Eraydın, A. 1994. Mekan Organizasyonunda Değişen Paradigmalar, Toplum ve Bilim, İstanbul.
• Eraydın, A. 1997. Değişen Dünyada Bölge Planlamanın Yeniden Tanımlanması: Bir Ekonomik Bütünleşme ve Demokratikleşme Projesi, Bölge Planlama, Planlama Dergisi 97/1 TMMOB Şehir Plancıları Odası, İstanbul.
• Frey, H. 1999. Designing the City: Towards a More Sustainable Urban Form.
• Forman R. T, T. Godron M. (1986). Landscape Ecology John Wiley, New York.
• Gürkan, T. 2001. Yerleşim Ekosistemlerinin Gelişme Sürecinin Ekolojik Açıdan Değerlendirilmesi Geleceği Planlamak. Yeni Planlama Yönetimi/Dili, Yasal Düzenlemeler, Dünya Şehircilik Günü 24. Kolokyumu, TBMM Şehir Plancıları Odası, Ankara.
• Harvey, D. 1993. From space to place again: Reflections on theconditions of postmodernity, in Mapping the Futures: Local Cultures to Global Change. London. Aktaran, Ünsal F., 2002.
• Jessop, B. 1990. State Theory:Putting the Capitalist State in its Place Pennsylvania University. University Park.
• Kayasü, S., Yaşar S,S. 2002. Değişen Bölge Kavramı ve Bölgesel Ekonomik Kalkınma: Bölgesel Kalkınma Ajansları. Şehirsel ve Bölgesel Dönüşüm, AB ile Uyum ve Bütünleşme, 10. Bölge Bilimi/ Bölge Planlama Kongresi, İstanbul.
• Keating, M. 1997. The Invention of Regions: Political Restructuring and Territorial Government in Western Eoropa. Environment and Planning: Government and Policy. Aktaran,Ünsal F., 2002.
• Keleş, R. 1990. Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara.
• Stremke S. Koh J. 2010. Ecological concepts and strategies with relevance to energy-conscious spatial planning and design. Environment and Planning B: Planning and Design volume 37, pages 518 – 532
• Taneri, E. 1986. Bölge Planlama, Yıldız Teknik Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Yaşamış Firuz, D. 2003. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi Çerçevesinde Türkiye’de Ekolojik Bölge Planlaması Esasına Dayalı Çevresel Planlama ve Yönetim. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi ve Türkiye. Editör Semra Atabay, YTÜ Basım-Yayım Merkezi, Üniversite Yayın No: YTÜ.MF.SM-03.0705, İstanbul.