Balon Turunda Planlama ile Alan Yönetimi ve Denetiminde Kaza Risklerini Azaltma ve Önleme Yaklaşımları

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 13 - 26, 30.06.2022

Aziz Cumhur Kocalar

https://doi.org/10.5152/planarch.2022.1027756

Cited By: 2

Öz

Ülkemizin en büyük balon filosuna sahip olan Göreme’de gerçekleştirilen balon turlarının sağ¬ladığı ekonomik olanakların yanı sıra plansız yaklaşımlardan kaynaklanan riskler de tur sayısının artışına paralel olarak görünürlük kazanmış ve üzerinde çalışılması gereken önemli bir sorun alanı oluşturmuştu. Son yıllardaki uygulamaların değerlendirilmesi açısından sahadaki bilgi ve dene¬yimin analizi, eğer varsa sorunların ortaya çıkarılması ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi önem arz etmektedir. Çalışmada balon turlarının sosyo-ekonomik özellikleri, kaza riskleri ve bu alan¬daki rekabetin sağlıklı bir şekilde yapılandırılmasının yolları araştırılmıştır. Çalışmada saha destekli bir GZFT (Güçlü-Zayıf Yönler, Fırsat ve Tehditler, SWOT) analizi yapılmıştır. Çalışmanın bulguları, hızla büyüyen bir macera turizmi türü olan balon turlarında artan rekabetin neden olduğu riskle¬rin, alan yönetimi ve denetimi yaklaşımlarıyla iyileştirilebileceği yönündedir. Balon turları dünyada ve ülkemizde son yıllarda gelişen diğer alternatif turizm türleriyle karşılaştırıldığında turist çekim etkisi ve yarattığı katma değer ile önemli bir noktaya ulaşmıştır. Ancak Türkiye’de balon turu plan¬lamasına yönelik teorik ve pratik alt yapıda eksikliklerin olduğu bir dönem yaşanmıştır. Çalışmanın katkısı bu eksiklikleri saptayıp, tartışmaya açarak alan yönetimi ve denetimi sayesinde önlemek¬tir. Çalışmada sonuç olarak alan yönetimi ve denetimi yaklaşımıyla kaza risklerinin kontrol altında tutulması ön plana taşınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Macera turizmi, balon turizmi, sıcak hava balon turu (SHBT), alan yönetimi ve denetimi, turizm planlaması

Approaches to Reduce and Prevent Accidental Risks in Site Management and Inspection by Planning in the Balloon Tour

Öz

In addition to the opportunities provided by balloon tours in Göreme, which has the largest bal¬loon fleet in our country, the risks arising from unplanned approaches have also gained visibility in parallel with the increase in the number of tours and constitute an important problem area that needed to be worked on. In terms of evaluating the applications in recent years, it is impor¬tant to analyze the knowledge and experience in the field, if there are, to reveal the problems and to develop solutions. In the study, the socio-economic characteristics of balloon tours, the risks of accidents, and the ways of structuring the competition in this field in a healthy way have been investigated. A field-assisted SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats) analysis was performed in the study. The findings of the study are that the risks caused by the increasing competition in balloon tours, which is a rapidly growing type of adventure tourism, can be improved with area management and inspection approaches. Compared to other alterna¬tive tourism types that have developed in the world and in our country in recent years, balloon tours have reached an important point with the effect of attracting tourists and the added value it creates. However, it had been lived a past period that there are deficiencies in the theoretical and practical infrastructure for balloon tour planning in Turkey. The contribution of the study is to identify these deficiencies and open them up for discussion and to prevent them through site management and control. The conclusion of the study, keeping the accident risks under control with the approach of site management and inspection, is brought to the fore.

Anahtar Kelimeler

Adventure tourism, balloon tourism, hot-air balloon tour, site management and inspection, tourism planning

Kaynakça

• Atioğlu, E. (2021). Hot air balloon rides in Cappadocia: A business model to stimulate the economy. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4032, 378–393. [CrossRef]
• Belber, E. (2010). Tatil Kararında Destinasyon (Varış Yeri) İmajının Etkisi ve Nevşehir Üzerine bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İnönü Üniversitesi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Bertan, S. (2020). Key success factors for doing business in hot air balloon riding. Journal of Tourism and Services, 11(20), 124–131. [CrossRef]
• Can, M., & Üst Can, Ç. (2019). Kapadokya’da balon turizmi deneyimi ve kabul edilebilir risk durumu. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3), 188–198.
• Cihangir Çamur, K., & Cihangir, E. (2017) Turizm temelli girişimciliğin gelişiminde yerel ve mekânsal dinamiklerin Göreme (Nevşehir- Kapadokya) örneğinde analizi. Journal of Social Sciences Institute, 6879, 227–238.
• Demir, C., & Çevirgen, A. (2006). Ekoturizm Yönetimi. Nobel Yayıncılık.
• Enginkaya, E. (2005). Turizm Pazarlamasında Bölgesel Farklılıkların Reka¬bet Gücüne Etkisi ve Bir Uygulama. (Doktora Tezi), Marmara Üniver-sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdem, D. (2022). Turizm sektöründe rekabeti etkilen faktörler. https:// www.academia.edu/33143662/Turizmde_Rekabet_docx (Erişim tar¬ihi: 18.02.2022).
• Erdoğan, Ö. (1996). Türkiye'de Turizme Tahsis Edilen Orman Alanlarının Ormancılık Politikası Yönünden İncelenmesi. (Yayımlanmamış Dok¬tora Tezi), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• FAA. (2017). New Commercial Hot-Air Balloon Safety Program. https:// www.faa.gov/newsroom/new-commercial-hot-air-balloon-safety-program?newsId=88906 (Erişim tarihi: 01.04.2022).
• Garda, B., & Karaçor, S. (2016). Yeni turistik eğilimler: Antalya ili örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(3), 605–622.
• Genç, K., & Şengül, S. (2016). Güzel Atlar Diyarına Yolculuk: Kapadokya Bölgesine Yüksek Gelirli Turist Çekimine Yönelik bir Değerlendirme. 2. Nevşehir: Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu.
• Gülcan, B. (2004). Macera Turizminin Kapsamı ve Macera Turizminde Kaza Riski. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Fakültesi Dergisi, 1, 18–38.
• Gülersoy, N. Z., & Ayrancı, İ. (2011). Koruma Alanlarında Yönetim Planı. İTÜ Çevre ve Şehircilik Araştırma Merkezi.
• Güzel, Ö., & Şahin, İ. (2019). Experiential aspects of balloon tourism within the context of destination marketing. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(3), 793–810. [CrossRef]
• Hava aracı ve İlgili ürün, parça ve cihazın uçuşa Elverişlilik ve Çevresel Sertifikasyonu Yönetmeliği (SHY-21). (2013 tarih ve 28741 sayılı R.G.) Retrieved from https ://re smiga zete. gov.t r/esk iler/ 2013/ 08/20 13082 0-7.h tm; Erişim. 22.10.2021.
• Hooley, G., Saunders, J., & Piercy, N. (2004). Marketing Strategy and Com¬petitive Positioning. (3rd ed.), Prentice Hall.
• Kılıç, B. (2020). The analysis of hot-air balloon accidents by human factor analysis and classification system. Journal of Aeronautics and Space Technologies, 13(1), 17–24.
• Kokpit Dergisi. (2014). https://www.talpa.org/wp-content/uploads/2014/11/ sayi-31.pdf (Erişim tarihi: 22.10.2021).
• Mantı, G. (2014). Balon Uçuşlarında Reform. Türkiye Havayolu Pilotları Derneği (Talpa) Kokpitten Bakış, 6(31), Temmuz, Eylül.
• Nevşehir Valiliği. (2022). Sıcak Hava Balonculuğu Değerlendirme Toplantısı Yapıldı. http://www.nevsehir.gov.tr/sicak-hava-balonculugu-degerlendirme-toplantisi-yapildi
• Özen, A., & Güneren Özdemir, E. (2020). Relationship between destination image change and behavioral intention: A study on Cappadocia hot air balloon experience. Journal of Multidisciplinary Academic Tour¬ism, 5(1), 39–54. [CrossRef]
• Özen, A. (2019). Kapadokya Bölgesinde yaşanan sıcak hava balon deneyi¬minin davranışsal niyetler üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Verimlilik Dergisi, 1, 165–198.
• Özen, İ. A., & Güneren Özdemir, E. (2019). Kapadokya sıcak hava balonculuğu üzerine nitel bir araştırma. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 579–595.
• Resmî Gazete. (2013) Hava Aracı ve İlgili Ürün, Parça ve Cihazın Uçuşa Elverişlilik ve Çevresel Sertifikasyonu Yönetmeliği (SHY-21) (2013 tarih ve 28741 sayılı R.G.). https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/ 20130820-7.htm (Erişim tarihi: 22.10.2021).
• Sen Nag, O. (2019). Deadliest hot air balloon accidents in history. Worldatlas.
• SGHM. (2015). Balon Uçuşlarını Teşvik Genelgesi Yayımlanmıştır. https:// web.shgm.gov.tr/tr/s/5007-balon-ucuslarini-tesvik-genelgesi-yay-imlanmistir (Erişim tarihi: 22.10.2021).
• SGHM. (2015). 12.02.2015 Tarihli ve UOD-2015/2 Sayılı Kapadokya Balon Uçuş Sahası Dışındaki Bölgelerde Yapılacak Uçuşlar Hakkındaki Genelge. https://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/ mevzuat/sektorel/genelgeler/UOD-2015_2.pdf (Erişim tarihi: 22.10.2021).
• SGHM. (2015). 24.11.2015 Tarihli ve UOD_2015/12 sayılı Balon Uçuşlarını Teşvik Genelgesi. https://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/ files/mevzuat/sektorel/genelgeler/UOD_2015-12.pdf (Erişim tarihi: 22.10.2021).
• SHGM. (2015a). Kapadokya Balon Uçuş Sahası Dışındaki Bölgelerde Yapılacak Uçuşlar Hakkındaki Genelge (KBUS-G-2015a), (12.02.2015 tarihli ve UOD-2015/2 sayılı).
• SHGM. (2015b). Balon Uçuşlarını Teşvik Genelgesi (24.11.2015 tarihli ve UOD_2015-12 sayılı) (BUTG-2015b).
• SGHM. (2018). SHGM’den Turizme Önemli Katkı: Balon Faaliyetlerinde Yeni Noktalar…. https://web.shgm.gov.tr/tr/haberler/5874-shgm (Erişim tarihi: 22.10.2021).
• SGHM. (2021). HV.SSD. Emniyet Yönetim Sistemi Dokümanları. https:// www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/Ssd/HvSsEmniyetYonetimSbMd/HVSS-DEmniyetYonetimSistemDokumanlari.aspx (Erişim tarihi: 31.12.2021).
• SGHM. (2021). SHGM Tarafından Sıcak Hava Balonu Özelinde İlk Kez İlave Tip Sertifikası Verildi. https://web.shgm.gov.tr/tr/s/6586-shgm-tarafindan-sicak-hava-balonu-ozelinde-ilk-kez-ilave-tip-sertifikasi-verildi (Erişim tarihi: 22.10.2021).
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2018). Hava Taşıtları Üretimi ve Bakım Onarımı Çalışma Grubu Raporu. Onbirinci Kalkınma Planı (2019–2023).
• Tucker, H. (2010). Appropriations in the air: Hot-air ballooning and chang¬ing tourism relationships, Intergraph. Journal of Dialogic Anthropol-ogy, 3(1).
• Turizm Bakanlığı. (2002). Doğa Turizminin Geliştirilmesine Yönelik Pro¬jeler. Ankara.
• Turizmgüncel.com. (2015). Kapadokya'da Kaç Balon Var? Sektörün büyüklüğü Ne Kadar?
• Yücel Batmaz, N., & Biçici, G. (2021). Türkiye'de somut kültürel mirasın korunması üzerine bir alan araştırması: Kırıkkale-Delice örneği.
• Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 4(1), 97–110. [CrossRef]
• Yürü, N. (2009). Kentsel Sit Alan Yönetimi İstanbul Beyoğlu Örneği (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.