Türkiye’de Gençlerin Sağlığa Erişimi Ne Ölçüde Karşılanıyor?

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 3, 203 - 210, 15.09.2023

Hüseyin İkizler

https://doi.org/10.5152/JSSI.2022.22129

Öz

Sağlıklı bir yaşam için sağlık hizmetlerine erişilebilirlik düzeyi, önemli bir belirleyici faktördür.
Karşılanmamış sağlık hizmeti ihtiyacı, bir bireyin tıbbi muayene veya tedavi gereksinimi olduğu
halde doktora başvuramadığı durumu ifade etmektedir. Bu çalışma, özellikle gençlere odaklanarak, gençlerin karşılanmamış sağlık hizmeti ihtiyaçlarının belirleyicilerine dikkat çekmeyi ve bu
alanda öncelikli politikalara vurgu yapmayı amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, 2006–2016
dönemi TÜİK-GYKA verileri kullanılarak ağırlıklandırılmış en küçük kareler yöntemi (weighted least
squares) ile model koşturmaları yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, evli olan bireylerin evli
olmayanlara göre daha yüksek oranda karşılanmamış sağlık hizmeti ihtiyacına sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca, hane reisliği ve özellikle bebek sahipliğinin, bu ihtiyacın daha az karşılanmasına
neden olduğu belirlenmiştir. Karşılanmamış sağlık hizmeti ihtiyacının, gelir düzeyi ve genel sağlık durumu ile ters orantılı olduğu, evsel ve çevresel sorunlarla ise doğru orantılı olarak değiştiği
gözlemlenmiştir. Bu çalışmanın sonuçları, gençlerin karşılanmamış sağlık hizmeti ihtiyaçlarının
belirlenmesi ve giderilmesi için politika yapıcıların dikkate alması gereken faktörleri ortaya koymaktadır. Evlilik durumu, bebek sahipliği, gelir eşitsizliği, genel sağlık durumu ve çevresel faktörler,
gençlere yönelik sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi ve erişimin artırılması için önemli noktalardır.

Anahtar Kelimeler

Karşılanmamış sağlık hizmeti ihtiyacı, ağırlıklandırılmış en küçük kareler, gençler, sağlıkta erişim

Kaynakça

• Alonso, J., Codony, M., Kovess, V., Angermeyer, M. C., Katz, S. J., Haro, J. M., De Girolamo, G., De Graaf, R., Demyttenaere, K., Vilagut, G., Almansa, J., Lépine, J. P., & Brugha, T. S. (2007). Population level of unmet need for mental healthcare in Europe. British Journal of Psychiatry, 190(4), 299–306. [CrossRef]
• Andersen, R. M. (1995). Revisiting the behavioral model and access to medical care: Does it matter? Journal of Health and Social Behavior, 36(1), 1–10. [CrossRef]
• Chen, J., & Hou, F. (2002). Unmet needs for health care. Health Reports, 13(2), 23–34.
• Flisher, A. J., Kramer, R. A., Grosser, R. C., Alegria, M., Bird, H. R., Bourdon, K. H., Goodman, S. H., Greenwald, S., Horwitz, S. M., Moore, R. E., Narrow, W. E., & Hoven, C. W. (1997). Correlates of unmet need for mental health services by children and adolescents. Psychological Medicine, 27(5), 1145–1154. [CrossRef]
• İkizler, H. B. (2017). Effects of Turkey health transformation program applications on unmet need for medical examination: Pseudo panel data analysis (Unpublished Thesis). Ministry of Health Expertise.
• İkizler, H., Dolu, A., & Yüksel, E. (2022). The impact of the Syrian refugee crisis on the health access in Turkey: A synthetic control analysis. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 8(2), 165–174. [CrossRef]
• İkizler, H., Yüksel, E., & İkizler, H. B. (2020). The impact of the large-scale migration on the unmet healthcare needs of the native-born population in a host country: Evidence from Turkey. In Economic Research Forum Working Papers, 1436. ERF Received from: https://bit.ly/3rwMIwV
• Krutilova, V. (2016). Unmet need for health care–A serious issue for European elderly? Procedia – Social and Behavioral Sciences, 220, 217–225. [CrossRef] Sherbourne, C. D., Dwight-Johnson, M., & Klap, R. (2001). Psychological distress, unmet need, and barriers to mental health care for women. Women’s Health Issues, 11(3), 231–243. [CrossRef]
• Sibley, L. M., & Glazier, R. H. (2009). Reasons for self-reported unmet healthcare needs in Canada: A population-based provincial comparison. Healthcare Policy, 5(1), 87–101. [CrossRef]
• TÜİK. (2020). Yaşam Memnuniyeti Araştırması Mikro Veri Seti. Erişim Adresi: https://www.tuik.gov.tr/media/microdata/pdf/yasam-memnuniyeti-arst.pdf