ULUSAL KİMLİK ÖLÇEĞİ İLE KÜRESEL KİMLİK ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI: KİMLİK İLE ÇEVRE YANLISI DAVRANIŞ İLİŞKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 4, 457 - 471, 30.12.2024

Ayşe Tuna , Hayal Yavuz Güzel

https://doi.org/10.53487/atasobed.1420628

Öz

Sosyal kimlikler, bireylerin grup üyelikleri aracılığıyla edindikleri kimliklerdir. Bireyler bir grupla özdeşleştiklerinde grubun normlarına, değer ve inançlarına göre hareket ettikleri için ait olduğu gruplar bireylerin duygu, düşünce ve davranışlarını şekillendirir. Bu sebeple, sosyal kimlikler bireysel kimlikten farklılaşır. Örneğin, sosyal kimliği belirgin iken bireyler karar verme süreçlerinde iç grubuna odaklanır, kişisel çıkarları yerine iç grubunun çıkarlarına ve işbirliğine yönelir. Bu araştırmada iki farklı sosyal kimlikle özdeşleşme düzeyinin ölçülmesi amacıyla geliştirilen Ulusal Kimlik Ölçeği ve Küresel Kimlik Ölçeklerinin Türkçe geçerlik ve güvenirliklerinin incelenmesi amacıyla iki ayrı çalışma yürütülmüştür. Birinci çalışmada her iki ölçeğin yapı geçerlikleri Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Ayrıca Ulusal Kimlikle Özdeşleşme Ölçeği ve Küresel Vatandaşlık Ölçeği kullanılarak iki ölçeğin ölçüt bağıntılı geçerlikleri test edilmiştir. Ölçeklerin güvenirlikleri ise Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısıları kullanılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular ilgili ölçeklerin Türkiye örnekleminde kullanılmak üzere yeterli psikometrik özellikleri karşılayan, geçerli ve güvenilir ölçme araçları olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İkinci çalışmada ilgili ölçeklerin yordama geçerliklerinin incelenmesi amacıyla, ulusal ve küresel kimlikler ile özdeşleşme düzeylerinin çevre yanlısı davranışı yordama gücü test edilmiştir. Ayrıca katılımcıların bireysel kimlikle özdeşleşme puanları da ölçülmüştür. Böylece bireysel, ulusal ve küresel kimliklerin çevre yanlısı davranışı yordama güçleri arasında bir karşılaştırma yapılabilmek amaçlanmıştır. Bulgular çevre yanlısı davranışlar söz konusu olduğunda bireysel kimliklerin, ulusal ve küresel kimliklere kıyasla daha güçlü bir yordayıcı olduğunu göstermiştir. Elde edilen bulgular sosyal kimlik ve çevre yanlısı davranış alanyazını kapsamında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ulusal kimlik, küresel kimlik, çevre yanlısı davranış, geçerlik ve güvenirlik

Kaynakça

• Ahmanova, O. S. (2004). Slovar lingvistiçeskiy terminov. Moskva: URSS. Ahundova, P. (2016). Dil ilişkileri ve alıntı sözler üzerine. Gazi Türkiyat, 18, 205-211. Akalın, Ş. H. (2010). Sözcükbilimi ve sözlükçülük. Türk Dili, 698, 162-169. Aksan, D. (1979). Her yönüyle dil, ana çizgileriyle dilbilim 1. Türk Dil Kurumu. Aksan, D. (2004). Türkçenin Söz varlığı [Elektronik Sürüm]. Engin. Aktaş, R. (2022). Türk-Rus ilişkileri bağlamında Rusya’da Türkoloji’nin tarihsel gelişimi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar, 10 (31), 313-330. Arslantosun, B. (2021). “Language and a spectrum of related dimensions” [Dil ve ilgili bir dizi boyut]. International Journal of Educational Spectrum, 3 (1), 80-91. Atasoy, İ. O., & Ercan, G. S. (2022). Dil ve toplum: Dillerarası etkileşim ve ilgili kavramlar. Kesit akademi dergisi. 8 (31), 565-586.