A Therapeutic Intervention for Internalized Stigma in At-Risk Adolescents: The Art Therapy

Yıl 2025, Cilt: 29 Sayı: 3, 388 - 399, 12.09.2025

Oğuzhan Yıldırım

https://doi.org/10.53487/atasobed.1624607

Öz

Adolescence is one of the most critical periods in terms of development and change.
Especially negative experiences and disadvantaged situations cause adolescents to be
considered in the risk group. Adolescents in this risk group are likely to experience
internalized stigma. Based on this, the aim of the current study was to implement art
therapy to reduce the internalized stigma levels of adolescents in the risk group and to
test the effectiveness of the intervention. A single-group pre-test and post-test
experimental design was used in the study and six sessions of art therapy were
conducted. 12 participants of the study were selected according to the criterion
sampling method and the inclusion criterion was determined as having a risk factor.
During the six-week art therapy sessions, artistic activities such as painting, music, fairy
tales, drama and poetry were carried out. The Internalized Stigma Scale for Children and
Adolescents was used to test the effectiveness of the intervention. When the pre-test
and post-test results were compared, a significant decrease was observed in the
internalized stigma levels of the participants in the experimental group. As a result, it
can be said that the art therapy intervention was effective in reducing the internalized
stigma levels of adolescents in the risk group.

Anahtar Kelimeler

Adolescent , risk group , internalized stigma , art therapy

Riskli Ergenlerde İçselleştirilmiş Damgalanmaya Yönelik Terapötik Bir Müdahale: Sanat Terapisi

Öz

Ergenlik dönemi gelişim ve değişim açısından yaşam dönemleri içindeki en kritik
dönemlerden biridir. Özellikle olumsuz deneyimler ve dezavantajlı durumlar ergenlerin risk
grubunda değerlendirilmesine neden olmaktadır. Bu riskli ergenlerin ise içsel damgalanma
yaşamaları olasıdır. Buradan hareketle mevcut araştırmada risk grubundaki ergenlerin
içselleştirilmiş damgalanma düzeylerini azaltmaya yönelik sanat terapisinin uygulanması ve
uygulamanın etkililiğinin test edilmesi amaçlanmıştır. Tek gruplu ön test ve son test deneysel
desenin kullanıldığı bu araştırmada altı oturumluk sanat terapisi yürütülmüştür. Araştırmanın
12 katılımcısı ölçüt örnekleme yöntemine göre seçilmiş ve dâhil olma kriteri risk faktörüne
sahip olma şeklinde belirlenmiştir. Altı hafta süren sanat terapisi oturumları boyunca resim,
müzik, masal, drama ve şiir gibi sanatsal faaliyetler yürütülmüştür. Müdahalenin etkililiğinin
test edilmesi amacıyla Çocuk ve Ergenler İçin İçselleştirilmiş Damgalanma Ölçeği
kullanılmıştır. Elde edilen ön test ve son test sonuçları karşılaştırıldığında deney grubundaki
katılımcıların içselleştirilmiş damgalanma seviyelerinde anlamlı düşüş gözlenmiştir. Sonuç
olarak sanat terapisi müdahalesinin risk grubundaki ergenlerin içselleştirilmiş damgalanma
düzeylerini azaltmada etkili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ergen , risk grubu , içselleştirilmiş damgalanma , sanat terapisi

Kaynakça

• Adrian, M., Zeman, J., Erdley, C., Lisa, L., & Sim, L. (2011). Emotional dysregulation and interpersonal difficulties as risk factors for nonsuicidal self-injury in adolescent girls. Journal of Abnormal Child Psychology, 39, 389-400. https://doi.org/10.1007/s10802-010-9465-3
• Altınay, D. (2009). Psikodrama 400 ısınma oyunu ve yardımcı teknik. Nobel Yayın Dağıtım.
• Aydın, Y. E., & Kıran, B. (2024). Ergenlerin intihar düşünceleri ve olasılığını azaltmaya yönelik kabul ve kararlılık terapisi temelli psikoeğitim programı: Ruh sağlığı çalışanları için bir rehber. Serüven Yayınevi.
• Bayramlı, E. (2023). Türkiye'de dezavantajlı gruplarla çalışan sanat terapistlerinin sanat terapisi üzerine görüşleri ve uygulamaları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(3), 553-577. https://doi.org/10.33417/tsh.1033861
• Baysal, G. Ö. D. (2013). Damgalanma ve ruh sağlığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(2), 239-251.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem Akademi.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (5. Baskı). Pegem Akademi.
• Collishaw, S. (2015). Annual research review: Secular trends in child and adolescent mental health. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 56(3), 370-393. https://doi.org/10.1111/jcpp.12372
• Corrigan, P. W., & Penn, D. L. (1999). Lessons from social psychology on discrediting psychiatric stigma. American Psychologist, 54(9), 765-776.
• Coşkun, B. (2018). Bir bilimsel disiplin olarak sanat terapisi. The Journal of Turkish Family Physician, 9(3), 93-96. https://doi.org/10.15511/tjtfp.18.00393
• Crawford, C. S. (2008). Art therapy with an adolescent: A case study (Yayın No. 12-2008). [Doktora tezi, University of Tennessee].
• Creswell, J. W., & Creswell, D. J. (2018). Research Design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage Publications.
• Çağlayan, İ. D. (2019). Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı almış çocuk ve ergenlerde içselleştirilmiş damgalanmanın benlik saygısı, umut ve depresyon ile ilişkisi (Yayın No. 555525). [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Çalık, M. (2022). Sanat terapisi odaklı grupla psikolojik danışmanın ergenlerin problem çözme becerilerine güven üzerine etkisi. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 5(9), 6-18.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates.
• Delikan, S., Sayar, G. H., & Demir, V. (2025). Sanat terapisi programının ergenlerin öz şefkat, duygusal ve psikolojik iyi oluş düzeylerine etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 26(1), 33-46. https://doi.org/10.12984/egeefd.1520084
• DeLuca, J. S. (2020). Conceptualizing adolescent mental illness stigma: Youth stigma development and stigma reduction programs. Adolescent Research Review, 5(2), 153-171. https://doi.org/10.1007/s40894-018-0106-3
• DeLuca, J. S., Akouri-Shan, L., Jay, S. Y., Redman, S. L., Petti, E., Lucksted, A., Rouhakhtar, P. R., Klaunig, M. J., Edwards, S. M.,
• Reeves, G. M., & Schiffman, J. (2021). Predictors of internalized mental health stigma in a help-seeking sample of youth: The roles of psychosis-spectrum symptoms and family functioning. Journal of Abnormal Psychology, 130(6), 587-593. https://doi.org/10.1037/abn0000679
• Diamond, G., Kodish, T., Ewing, E. S. K., Hunt, Q. A., & Russon, J. M. (2022). Family processes: Risk, protective and treatment factors for youth at risk for suicide. Aggression and Violent Behavior, 64, 101586. https://doi.org/10.1016/j.avb.2021.101586
• Dikeç, G., Bilaç, Ö., & Uzunoğlu, G. (2020). Kim daha çok damgalıyor? Ruhsal bozukluğu olan ergenler mi yoksa ebeveynleri mi? Journal of Dr. Behcet Uz Children's Hospital, 10(1), 8-14. https://doi.org/10.5222/buchd.2020.24993
• Dikeç, G., Bilaç, Ö., Kardelen, C., & Sapmaz, Ş. Y. (2022). Do we learn to internalize stigma from our parents? Comparison of internalized stigmatization in adolescents diagnosed with ADHD and their parents. Adolescents, 2(4), 439-447. https://doi.org/10.3390/adolescents2040034
• Edwards, D. (2004). Art therapy. Sage Publications.
• Engemann, K., Pedersen, C. B., Arge, L., Tsirogiannis, C., Mortensen, P. B., & Svenning, J. C. (2019). Residential green space in childhood is associated with lower risk of psychiatric disorders from adolescence into adulthood. Proceedings of the National Academy of Sciences, 116(11), 5188-5193. https://doi.org/10.1073/pnas.1807504116
• Ewing, B. A., Osilla, K. C., Pedersen, E. R., Hunter, S. B., Miles, J. N., & D'Amico, E. J. (2015). Longitudinal family effects on substance use among an at-risk adolescent sample. Addictive Behaviors, 41, 185-191. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2014.10.017
• Farhat, T. (2015). Stigma, obesity and adolescent risk behaviors: current research and future directions. Current Opinion in Psychology, 5, 56-66. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2015.03.021
• Fazel, M., Reed, R. V., Panter-Brick, C., & Stein, A. (2012). Mental health of displaced and refugee children resettled in highincome countries: risk and protective factors. The Lancet, 379(9812), 266-282. https://doi.org/10.1016/S01406736(11)60051-2
• Gümüş, F., & Kaçan, H. (2023). The effect of internalized stigmatization on care burden in adolescent psychiatric patients and their parents. Frontiers in Psychiatry, 14, 1192087. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2023.1192087
• Hamidi, F., Bildik, T., & Tatar, A. (2013). Ergenlerde depresyon ile ilişkili koruyucu ve risk etkenleri: Karşılaştırmalı bir çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14, 145-151.
• Hill, K. G., Howell, J. C., Hawkins, J. D., & Battin-Pearson, S. R. (1999). Childhood risk factors for adolescent gang membership: Results from the Seattle Social Development Project. Journal of Research in Crıme and Delınquency, 36(3), 300-322.
• Johnson, B., & Christensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları: Nicel, nitel ve karma yaklaşımlar. Eğiten Kitap.
• Karataş, E., & Yavuz-Güler, Ç. (2020). Grup sanat terapisi programının ergenlerin mutluluk düzeyleri, duyguları ifade etme eğilimi ve duygu düzenleme güçlüğüne etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(25), 3328-3359. https://doi.org/10.26466/opus.644988
• Kar, Ö., & Toros, F. (2015, Mayıs). Aile içi şiddet ve çocuk istismarı olgularında sanat terapisi. Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi “Erken Müdahale”, Hacettepe Üniversitesi.
• Kato-Nabirye H. (2025). The role of art therapy in healing mental health issues. Newport Internatıonal Journal of Research In Medıcal Scıences, 6(1), 37-41. https://doi.org/10.59298/NIJRMS/2025/6.1.374100
• Kennedy, H., Marley, M., Torres, K., Edelblute, A., & Novins, D. (2020). “Be creative and you will reach more people”: youth’s experiences participating in an arts-based social action group aimed at mental health stigma reduction. Arts & Health, 12(1), 23-37. https://doi.org/10.1080/17533015.2018.1534249
• Kieling, C., Baker-Henningham, H., Belfer, M., Conti, G., Ertem, I., Omigbodun, O., & Rahman, A. (2011). Child and adolescent mental health worldwide: evidence for action. The Lancet, 378(9801), 1515-1525. https://doi.org/10.1016/S0140%206736(11)60827-1
• Kinyanda, E., Kizza, R., Abbo, C., Ndyanabangi, S., & Levin, J. (2013). Prevalence and risk factors of depression in childhood and adolescence as seen in 4 districts of north-eastern Uganda. BMC International Health and Human Rights, 13, 1-10. https://doi.org/10.1186/1472-698X-13-19
• Lin, C. Y., Tsai, M. C., Liu, C. H., Lin, Y. C., Hsieh, Y. P., & Strong, C. (2019). Psychological pathway from obesity-related stigma to anxiety via internalized stigma and self-esteem among adolescents in Taiwan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(22), 4410. https://doi.org/10.3390/ijerph16224410
• Lock, J., Fitzpatrick, K. K., Agras, W. S., Weinbach, N., & Jo, B. (2018). Feasibility study combining art therapy or cognitive remediation therapy with family‐based treatment for adolescent anorexia nervosa. European Eating Disorders Review, 26(1), 62-68. https://doi.org/10.1002/erv.2571
• Moses, T. (2010). Adolescent mental health consumers' self‐stigma: associations with parents' and adolescents' illness perceptions and parental stigma. Journal of Community Psychology, 38(6), 781-798. https://doi.org/10.1002/jcop.20395
• Neumann, N. (2020). "Boys shouldn't have to just be boys": The role of art therapy in helping adolescent males to overcome harmful paradigms of masculinity. [Master Thesis, Concordia University].
• Oban, G., & Küçük, L. (2011). Damgalama erken yaşlarda başlar… Gençlerde ruhsal hastalıklara yönelik damgalamayla mücadelede eğitimin rolü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(3), 141-148.
• O'Donnell, A. T., & Foran, A. M. (2024). The link between anticipated and internalized stigma and depression: A systematic review. Social Science & Medicine, 116869. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2024.116869
• Özsavaran, M. (2017). Ergenlerde duygusal esnekliğin arttırılmasında bir sanat aktivitesinin etkisinin değerlendirilmesi: Mandala (Yayın No. 473866). [Yüksek lisans tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Ramirez, K., Haen, C., & Cruz, R. F. (2020). Investigating impact: The effects of school-based art therapy on adolescent boys living in poverty. The Arts in Psychotherapy, 71, 101710. https://doi.org/10.1016/j.aip.2020.101710
• Rubin, J. A. (2011). Child art therapy. John Wiley & Sons.
• Shanahan, L., Copeland, W. E., Costello, E. J., & Angold, A. (2011). Child-, adolescent-and young adult-onset depressions: differential risk factors in development?. Psychological Medicine, 41(11), 2265-2274. https://doi.org/10.1017/S0033291711000675
• Siyez, D. M., & Aysan, F. (2007). Ergenlerde görülen problem davranışların psiko-sosyal risk faktörleri ve koruyucu faktörler açısından yordanması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 145-171.
• Sunar, L. (2014). Türkiye’de sosyal bilimlerde toplumsal değişim. İstanbul University Journal of Sociology, 3(29), 83-125.
• Tham, C. (2024). Mental health stigma and help-seeking behaviors among Eastern Asian/Eastern Asian American college students and their parents: A mix-method and art therapy intervention study (Yayın No. 11182) [Yüksek lisans tezi]. Dominican University.
• Toker, S. G. (2024). Çocukluk çağı travması olan üniversite öğrencilerine yönelik grupla sanat terapisi müdahale programının somatizasyon ve öz şefkat üzerine etkisi (Yayın No. 867925). [Yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Vega, W. A., Zimmerman, R. S., Warheit, G. J., Apospori, E., & Gil, A. G. (1993). Risk factors for early adolescent drug use in four ethnic and racial groups. American Journal of Public Health, 83(2), 185-189.
• Versitano, S., Butler, G., & Perkes, I. (2024). Art and other group therapies with adolescents in inpatient mental health care. International Journal of Art Therapy, 29(2), 80-87. https://doi.org/10.1080/17454832.2023.2217891
• Vise, C. (2012). Building resiliency in at-risk youth using art therapy. [Doctoral dissertation, University of Wisconsin-Superior]. Williams, D. Y., Hall, W. J., Dawes, H. C., Srivastava, A., Radtke, S. R., Ramon, M., & Goldbach,
• J. T. (2023). Relationships between internalized stigma and depression and suicide risk among queer youth in the United States: a systematic review and meta-analysis. Frontiers in Psychiatry, 14, 1205581. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2023.1205581
• World-Bank (2021). Emerging Europe and Central Asia economies return to growth amidst pandemic-related setbacks.https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2021/03/30/emerging-europe-and-central-asiaeconomies-return-to-growth-amidst-pandemic-related-setbacks
• Yıldırım, O. (2024). Çocuk ve ergenlerde travmayla mücadelede sanatın rolü: NixArt Terapi (Niksar Sanat Terapisi). Eğiten Kitap.
• Zhang, B., Wang, J., & Abdullah, A. B. (2024). The effects of art therapy interventions on anxiety in children and adolescents: A meta-analysis. Clinics, 79, 100404. https://doi.org/10.1016/j.clinsp.2024.100404