Example of Integration into Global Systems: Establishment of the Organization and Türkiye’s Participation According to UNESCO Archive (1945-1946)

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 29 - 36, 26.06.2025

Enes Öz

https://doi.org/10.5281/zenodo.15747641

Öz

The founding law of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), of which Türkiye was among the founding members, was signed at the conference held in London on November 1-16, 1945. During the establishment meetings of UNESCO, representatives of the states and Ministers of Education took the floor and expressed various opinions on the UNESCO constitution. The list of delegations of the conference included Minister of National Education Hasan Âli Yücel and his delegation, representing Türkiye, and Yücel also served as vice president of the commission. In this context, aim of the study is to address Türkiye’s participation in the establishment of UNESCO and the extent of its contributions in this direction. Based on this statement, the step of Türkiye’s participation in UNESCO, which can be considered as a significant step in the establishment of international systems, has created the importance of the subject. In order to research the subject, open access documents in UNESCO archives were scanned, and in this context, the years 1945 and 1946 were focused on. The process leading to the establishment of UNESCO, the organization’s founding conference, and the relevant minutes and documents were the records that were accessed. Türkiye, which was among the founders of UNESCO during its establishment and the first year of the organization, has had a say in the international arena in terms of education and cultural affairs. Thus, Türkiye has strengthened its position of gaining respect on a global scale and has gained a platform where it can explain itself worldwide.

Anahtar Kelimeler

UNESCO , Türkiye , Education , Culture , Hasan Âli Yücel

Küresel Sistemlere Entegrasyon Örneği: UNESCO Arşivine Göre Organizasyonun Kuruluşu ve Türkiye’nin Katılımı (1945-1946)

Öz

Türkiye’nin de kurucu üyeleri arasında yer aldığı Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) kuruluş yasası, 1-16 Kasım 1945 tarihleri arasında Londra’da yapılan konferansta imzalanmıştır. UNESCO’nun kuruluş toplantıları sırasında devlet temsilcileri ve Milli Eğitim Bakanları söz alarak UNESCO tüzüğü hakkında çeşitli görüşler bildirmişlerdir. Konferans heyetleri arasında Türkiye’yi temsilen Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel ve ekibi yer almış, Yücel aynı zamanda komisyon başkan yardımcılığı görevini de yürütmüştür. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Türkiye’nin UNESCO’nun kuruluşuna katılımını ve bu doğrultudaki katkılarının kapsamını ele almaktır. Bu ifadeden yola çıkarak, uluslararası sistemlerin kurulmasında önemli bir adım olarak değerlendirilebilecek olan Türkiye’nin UNESCO’ya katılım adımı, konunun önemini oluşturmuştur. Konuyu araştırmak amacıyla UNESCO arşivlerindeki açık erişim belgeleri taranmış ve bu kapsamda 1945 ve 1946 yıllarına odaklanılmıştır. UNESCO’nun kuruluşuna giden süreç, örgütün kuruluş konferansı ve ilgili tutanak ve belgelere erişilmiştir. UNESCO’nun kuruluşunda ve kuruluşunun ilk yılında kurucular arasında yer alan Türkiye, eğitim ve kültürel konularda uluslararası alanda söz sahibi olmuştur. Böylece Türkiye, küresel ölçekte saygınlık kazanma konumunu güçlendirmiş ve kendini dünya çapında anlatabileceği bir platforma kavuşmuştur.

Anahtar Kelimeler

UNESCO , Türkiye , Eğitim , Kültür , Hasan Âli Yücel

Kaynakça

• Milletlerin Kuruluşu Sürecinde San Francisco Konferansı ve Dışişleri Bakanı Hasan Saka’nın Faaliyetleri. International Journal of Humanities and Education, 11(24), 98-113.
• Mingst, K. (2022). UNESCO. Encyclopaedia Britannica, https://www.britannica.com/topic/UNESCO (accessed: December 12, 2025).
• Republic of Türkiye Ministry of Foreign Affairs. (2025). The United Nations Organization and Türkiye, International Organization Profile. https://www.mfa.gov.tr/the-united-nations-organization.en.mfa (accessed: April 09, 2025).
• Resmi Gazete. (1946). Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu Sözleşmesinin Onanması Hakkında Kanun. 25 May.
• UNESCO. Conference for The Establishment of The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation Held at the Institute of Civil Engineers, London, from the 1st to the 16th November, 1945, UNESCO Preparatory Commission, 1946, Document code: ECO/CONF/29. Collection of UNESCO Archives.
• UNESCO. Credentials Committee: Summary reports of the Second Meeting. (1946). UNESCO. General Conference, 1st, 1946. Credentials Committee, Document code: UNESCO/C/Cred.Com./S.R.2. Collection of UNESCO Archives.
• UNESCO. Education Sub-commission: Provisional Verbatim Record of the Third Meeting, UNESCO General Conference 1st, 1946. Programme Commission, 1946, Document code: UNESCO/C/Prog.Com./S.C.Educ./V.R.3. Collection of UNESCO Archives.
• UNESCO. Handbook of the first General Conference and UNESCO Month, UNESCO. General Conference, 1st, 1946, 1946, Catalog Number: 0000263682, Paris, Collection of UNESCO Archives.
• UNESCO. Journal of the General Conference. First Session no. 1, UNESCO. General Conference, 1st, 1946, Catalog Number: 0000248731. Collection of UNESCO Archives.
• UNESCO. Nominations Committee: Meeting on Saturday 23rd November 1946 (11.30 a.m.); summary record, 1946, UNESCO. General Conference, 1st, 1946. Nominations Committee. Document code: UNESCO/C/Nom.Com./S.R./1. Collection of UNESCO Archives.
• UNESCO. Turquie, Annuaire International De L’éducation et De L’enseignement. (1946). UNESCO International Bureau of Education, 1946, Catalog Number 0000182246. Collection of UNESCO Archives.
• UNESCO. UNESCO: Its Purpose and Its Philosophy, Julian Huxley, Preparatory Commission of United Nations Educational Scientific and Cultural Organisation, 1946, Document code: 1 C/6, UNESCO/C/6. Collection of UNESCO Archives.
• UNESCO. UNESCO’s Early Years, The UNESCO Courier, 3, 38., UNESCO. Director-General, 1946-1948 (Huxley, J.S.), 1976, Catalog Number: 0000049460. Collection of UNESCO Archives.
• UNESCO Türkiye Millî Komisyonu. (2024). UNESCO’s History. https://www.unesco.org.tr/Pages/673/257/UNESCO (accessed: June 15, 2025).
• UNESCO. (2024). 75 Years of History in the Service of Peace. https://www.unesco.org/en/75th-anniversary (accessed: June 15, 2025).
• UNESCO. What is UNESCO?, UNESCO Preparatory Commission. (1946). Catalog Number: 0000250122. Collection of UNESCO Archives.
• United Nations. Charter of the United Nations, First and signature pages of the United Nations Charter; June 26, 1945, General Records of the United States Government, 1778-1992; Record Group 11; San Francisco, National Archives.